Құптан намазының қазасын өтеу – тәртібі мен маңыздылығы
Ислам діні әрбір мұсылманға бес уақыт намаз оқуды парыз етеді. Алайда кейде адамның белгілі бір себептермен намазды уақытында оқи алмауы мүмкін. Мұндай жағдайда намаздың қазасын өтеу – әрбір мұсылманның міндеті. Құптан намазының қазасын қалай өтейді? Бұл сұрақ көптеген мұсылмандарды алаңдатады. Осы мақалада құптан намазының қазасын өтеу тәртібі мен оған қатысты негізгі мәселелерді қарастырамыз.
Намаздың қазасын өтеу деген не?
Намаздың қазасы дегеніміз – белгілі бір себептермен уақытында оқылмай қалған намазды кейіннен өтеу. Егер намаз ұмытылып немесе белгілі бір жағдайларға байланысты қалдырылса, оны міндетті түрде қазасын өтеу керек. Ал әдейі қалдырылған жағдайда, тәубе етіп, сол намазды оқып, кешірім сұрау қажет.
Құптан намазының қазасын өтеу тәртібі
Құптан намазы төрт ракағат парыз, екі ракағат сүннет, үш ракағат үтір-уәжіптен тұрады. Егер құптан намазы уақытында оқылмай қалса, оны қазасын келесі тәртіпте өтеу керек:
- Ниет ету: Намазға бастамас бұрын ниет ету шарт. Мысалы: «Намаз оқуды ниет еттім, қаза болған құптан намазының парызын өтеуге».
- Төрт ракағат парызды оқу: Қаза болған парыз намазы дәл уақытында оқылғандай орындалады. Яғни:
- Бірінші ракағатта «Субханәкә», «Фатиха» сүресі және қосымша сүре оқылады.
- Екінші ракағатта «Фатиха» сүресі және қосымша сүре оқылып, тахиятқа отырылады.
- Үшінші және төртінші ракағаттарда «Фатиха» сүресі ғана оқылады.
- Соңында әт-тахият, салауат, дұға оқылып, сәлем беріледі.
- Үтір-уәжіп намазы: Егер үтір-уәжіп намазы да уақытында оқылмай қалса, оны да қазасын өтеу қажет. Ол үш ракағаттан тұрады:
- Бірінші және екінші ракағаттарда «Фатиха» сүресі мен қосымша сүре оқылады.
- Үшінші ракағатта «Фатиха» сүресінен кейін «Құлы һуаллаһу ахад» сүресі оқылып, содан кейін қол көтеріп «Құнут» дұғасы айтылады.
- Намаз аяқталған соң сәлем беріледі.
Құптан намазының қазасын өтеу уақыты
Қаза намазын кез келген уақытта оқуға болады, бірақ мына уақыттарда оқуға болмайды:
- Күн шыққан кезде (таңғы намаздан кейінгі уақыт);
- Түс мезгілінде (күн тас төбеге келген сәтте);
- Күн батқан кезде (ақшам намазының алдындағы уақыт).
Қалған уақыттарда құптан намазының қазасын өтеуге рұқсат етіледі.
Құптан намазының қазасын өтеу міндетті ме?
Егер адам белгілі бір себептермен құптан намазын оқи алмаса, оны кейін өтеу міндетті. Пайғамбарымыз Мұхаммед (с.ғ.с.) бір хадисінде: «Кімде-кім намазды ұмытып немесе ұйықтап қалса, есіне түскенде сол намазын оқысын» деген (Мүслим риуаяты). Бұл хадис намаздың қазасын өтеудің маңыздылығын көрсетеді.
Қаза намаздарын ретімен өтеу керек пе?
Егер бірнеше намаз қаза болса, оларды уақыт ретімен өтеу қажет. Мысалы, егер таң, бесін, екінті және құптан намаздары қаза болса, алдымен таң намазын, содан кейін бесін, екінті, ақшам және құптан намаздарын өтеу керек. Бірақ бір ғана құптан намазы қаза болған болса, оны кез келген намаздан кейін өтеуге болады.
Құптан намазының сүннетін өтеу қажет пе?
Парыз намаздың қазасы міндетті түрде өтелуі керек, ал сүннет намаздар үшін арнайы қаза өтеу қажет емес. Дегенмен, мұсылман адам парыз намаздардан бөлек сүннет намаздарын да оқуға тырысқаны жөн. Себебі сүннет намаздары адамның рухани тазалығын күшейтіп, сауап жинауға мүмкіндік береді.
Қаза намаздарын өтеудің маңыздылығы
Қаза намаздарын өтеу – Алланың алдындағы борыш. Егер намаз уақытында оқылмай қалса, оны тезірек өтеу қажет. Намаз адамның рухани тыныштығы мен жүрек тазалығына әсер етеді. Сондықтан мұсылман баласы намазға жауапкершілікпен қарап, қазаларын өтеуге ұмтылуы тиіс.
