Тіс жегісі: Құрттан құтылудың тиімді жолдары
Тістердегі мәселелердің ең жиі кездесетін түрлерінің бірі – тіс жегісі. Ауыз қуысы күтіміне жеткілікті мән бермесек, бұл ауру ерте ме, кеш пе кез келген адамның басынан өтуі мүмкін. Әсіресе балалар мен тәттіге құмар ересектердің арасында кең таралған. Осы мақалада сіз тіс саулығын сақтаудың тиімді жолдарын, табиғи күтім тәсілдерін, және құрттан қалай құтылуға болады деген маңызды сұрақтың жауабын таба аласыз.
Тіс жегісінің пайда болу себептері
Тіс жегісінің негізгі себебі — ауыз қуысында жиналған зиянды бактериялар. Олар:
- Қант пен крахмал сияқты көмірсуларды ыдыратып, қышқыл бөледі;
- Қышқыл тіс эмалін бұзып, ақыр соңында қуыстардың пайда болуына әкеледі;
- Тазаланбаған тіс арасында тамақ қалдықтары бактериялар үшін қолайлы ортаға айналады.
Ескеріңіз: Құрт — тіс жегісінің бір сатысы ғана. Уақтылы емделмесе, ол тереңдеп, жүйке ұштарына дейін жетіп, ауырсыну мен қабынуға әкеледі.
Алдын алу — ең тиімді ем
1. Күнделікті тіс тазалығы маңызды
Күніне екі рет, таңертең және кешке, тісті щеткамен және тіс жіптерімен тазалау қажет. Бұл бактериялар мен тамақ қалдықтарын жоюға көмектеседі.
2. Қантты тағамды азайту
Қант бактериялардың негізгі қорегі. Тәтті сусындар мен кәмпиттерден кейін тісті дереу шаю немесе тазалау – жақсы әдет.
3. Фтор құрамды тіс пастасын қолдану
Фтор тіс эмалін күшейтеді және жегінің алдын алады. Балаларға арналған арнайы фтор мөлшері аз тіс пасталарын таңдаған жөн.
4. Тұрақты түрде тіс дәрігеріне қаралу
Жылына екі рет тіс дәрігеріне көріну арқылы жегінің алғашқы белгілерін ерте анықтап, оңай емдеуге болады.
Табиғи күтім тәсілдері
1. Тұзды сумен шаю
Тұздың микробқа қарсы қасиеті бар. Күніне бір рет тұзды жылы сумен ауызды шаю — инфекциялардың алдын алудың қарапайым әрі тиімді жолы.
2. Ағаш көмір ұнтағы
Кейбір табиғи тіс пасталарында қолданылатын белсендірілген көмір тіс бетіндегі дақтарды кетіруге көмектеседі. Бірақ тым жиі қолдануға болмайды.
3. Кокос майы арқылы ауызды шаю (oil pulling)
Бұл ежелгі әдіс – кокос майын ауызда 10–15 минут айналдырып, кейін түкіру арқылы бактерияларды жоюға негізделген. Көптеген зерттеулер бұл әдістің ауыз қуысындағы жалпы микрофлораны жақсартатынын көрсетеді.
4. Шөп тұнбаларын пайдалану
Қалампыр, түймедақ және жалбыз секілді шөптердің тұнбалары қабынуға қарсы әсер береді. Осындай тұнбалармен ауыз шаю арқылы тіс еттері мен тіл тазалығын сақтауға болады.
Балалардағы тіс күтімі
Балалардың тісі әлдеқайда сезімтал. Сондықтан ата-аналар үшін келесі кеңестер маңызды:
- Балаға ерте жастан тіс тазалау әдетін үйрету;
- Тәттіні мөлшермен беру;
- Бір жасқа толмай тұрып-ақ тіс дәрігеріне көрсеткен жөн;
- Баланың тіс щеткасы жұмсақ болу керек және ай сайын жаңартылып отыруы тиіс.
Халық емдері мен кеңестері
Кейбір отбасыларда әлі күнге дейін дәстүрлі емдеу әдістері қолданылып келеді. Олар қазіргі медицинамен қатар жүруі мүмкін, бірақ толықтай ауыстыра алмайды.
1. Қалампыр майы
Тіс ауырғанда қолданылатын ең танымал халық емі. Қалампыр майын мақтаға тамызып, ауырған тіске басу арқылы ауырсынуды азайтуға болады.
2. Жасыл шай
Антиоксидантқа бай бұл сусын ауыз қуысындағы қабынуды азайтып, тіс етін нығайтады.
3. Алма сірке суы
Тіс түсін ағартуға көмектеседі, бірақ жиі қолдануға болмайды — қышқылдығы эмальға зиян келтіруі мүмкін.
Қашан тіс дәрігеріне жүгіну керек?
Кей жағдайда үй жағдайындағы күтім жеткіліксіз болады. Төмендегі белгілер байқалса, міндетті түрде маманға жүгінген дұрыс:
- Тұрақты тіс ауруы;
- Тістегі қара дақтар немесе шұңқырлар;
- Ауыздан жағымсыз иіс кетпеуі;
- Тіс етінің ісінуі немесе қызаруы;
- Тісті басқанда ауырсыну.
