Қадір түні айтылатын дұға
Қадір түні – ислам тарихындағы ең қасиетті түндердің бірі. Бұл түн Рамазан айының соңғы он күнінің ішінде, әсіресе жұма немесе жиырма жетінші түн деп саналатын кезеңде орын алады. Қадір түні Құран Кәрімнің нұры түсе бастаған түн ретінде мәшһүр. Бұл түнде әрбір мұсылманның дұғасы қабыл болатыны, кешірім мен рахымға кенелу мүмкіндігі бар екені хадистерде баяндалған.
Қадір түні оқылатын дұға – бұл тек тілектің сөздері ғана емес, жүректің шын ниетімен Алла Тағаланың қасына жеткізілетін дұға. Бұл мақалада біз Қадір түні айтылатын дұғаның толық мәтінін, оның мән-мағынасы мен тарихи және мәдени аспектілерін қарастырамыз.
Қадір түні оқылатын дұғаның толық мәтіні
Арабша мәтін:
اللَّهُمَّ إِنَّكَ عَفُوٌّ تُحِبُّ العَفْوَ فَاعْفُ عَنِّي
Транскрипция:
Allāhumma innaka ‘afuwwun tuḥibbul-‘afwa fa‘fu ‘annī
Қазақша аудармасы:
«Әй, Алла! Сен – кешірімге толысың, кешірімді жақсы көресің, сондықтан мені де кешір».
Дұғаның қайнар көзі
Бұл дұға хадис кітаптарында нақтылы түрде келтірілген. Пайғамбар Мұхаммед (с.ғ.с.) былай деген:
«Қадір түні келгенде: “Алла! Сен – кешірімге толысың, мені де кешір” деп дұға ет» (Тирмизи, Хадис №3510).
Қадір түнін сипаттайтын негізгі аят – Құран Кәрімнің «Алқадр» сүресі:
«Шын мәнінде, Біз Құранды Қадір түнінде түсірдік. Қадір түнінің қадірі мың айдан да артық» (Сура әл-Қадр, 97:1-3).
Бұл аят Қадір түнінің рухани құндылығын, дұға мен ибадаттың қабыл болу мүмкіндігін көрсетеді.
Қашан және қалай оқу керек
- Уақыты: Қадір түні Рамазан айының соңғы он күнінің тақ (жұма) түндері, әсіресе жиырма жетінші түнде оқылады.
- Құлшылық орны: Үйде немесе мешітте тыныш, тазартылған жерде намаздан кейін немесе түннің соңғы бөлігінде оқуға болады.
- Құрылымы:
- Аллаға шынайы ықыласпен бағытталған ниет.
- Жеке және қысқа дұғалардан бастап, ұзақ тілекпен жалғастыру.
- Араб тілінде оқуға ыңғайлы болса, толық мәтінін айту, болмаса қазақ немесе өзге тілді аудармасын айту.
Духани мәні мен даналығы
Қадір түніндегі дұға – жүректің тазалығы мен ниетінің шынайылығын сынайтын уақыт.
- Кешірім сұрау: Бұл дұға арқылы адам өзінің күнәларын мойындайды.
- Рахым мен берекет: Қадір түні оқылған дұға арқылы рухани күш пен берекетке кенелуге болады.
- Ниет тазалығы: Дұға тек сөз емес, жүректен шыққан шынайы ықылас болуы шарт.
Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) былай деген:
«Кім Қадір түнін иманмен және сауап үмітімен өткізсе, оның өткен күнәлары кешіріледі» (Бухари, Хадис №1901).
Қазақ мәдениетіндегі рөлі мен мәні
Қазақ халқы үшін Қадір түні – тек діни мереке ғана емес, рухани тазалық пен жан тазалығының символы.
- Отбасылық дәстүр: Ата-әжелер отбасының мүшелерімен бірге мешітке немесе үйде дұға етеді.
- Қоғамдық мейірімділік: Дәстүр бойынша, Қадір түнінде кедейлерге садақа беру, қонаққа дастарқан жабу кең таралған.
- Мәдени мән: Бұл күндерде қазақы нақыл сөздер, мысалдар арқылы балаларға Аллаға сенім мен дұғаның маңызы үйретіледі.
Мысалы:
«Дұға – тілектің алтын кілті, ниет тазалығы – жүректің шамы»
Практикалық кеңестер
- Қадір түні дұғаны қысқа және қарапайым етіп бастаңыз.
- Дұғаны таза орын, тыныштық пен зейінмен оқу маңызды.
- Дұғаны күні бойы, әсіресе түннің соңғы бөлігінде бірнеше рет қайталау мүмкіндігі бар.
- Отбасымен бірге дұға оқу – берекетті арттырады.
- Дұғаны тек өз игілігі үшін емес, бүкіл мұсылман қауымының игілігі үшін де айту ұсынылады.
Қате түсініктер мен кең таралған қателер
- Тек араб тілінде айту қажет деп ойлау: Дұға шынайы ниетпен кез келген тілде оқылады.
- Қадір түні тек жиырма жетінші түнде ғана болады: Негізгі тақ түндерде де оқуға болады.
- Дұға тек сөзбен шектеледі деп ойлау: Жүректің ықыласы – басты шарт.
- Жалаң сөз айту: Қадір түні оқылатын дұғаны қысқа, мәнді, шынайы түрде айту қажет.
Халықтық нұсқалар мен дәстүрлер
Қазақ халқында Қадір түні арнайы дәстүрлер бар:
- Мешітке барып арнайы түнгі намаз оқу.
- Қонаққа шақырып, дастарқанға отбасымен отыру.
- Балаларға дұғаның мәнін түсіндіру, ізгі істер жасауға тәрбиелеу.
Бұл дәстүрлер адамдардың рухани байланысын күшейтіп, қоғамдағы мейірімділік пен берекетті арттырады.
