Қайрат Рысқұлбеков өмірбаяны – Желтоқсан қаһарманы
Қайрат Рысқұлбеков — 1986 жылғы Желтоқсан оқиғасының қаһарманы, қазақ халқының тәуелсіздігі жолындағы күрестің символына айналған тұлға. Жасынан әділдік пен ұлт намысын жоғары қойған Қайраттың өмірі қысқа болғанымен, оның ерлігі мен рухы ұрпақтан ұрпаққа жетті.
Қайрат рысқұлбеков өмірбаяны
Балалық шағы мен отбасы
Қайрат Ноғайбайұлы Рысқұлбеков 1966 жылы 13 наурызда Жамбыл облысы Мойынқұм ауданы Бірлік ауылында дүниеге келген. Ол көпбалалы отбасында өсті. Әкесі Ногайбай мен анасы Даметкен совхозда жұмыс істеген қарапайым еңбек адамдарынан еді. Қайраттың жетінші бала ретінде дүниеге келуі отбасының қуанышы болды.
Балалық шағында Қайрат зерек, алғыр, өжет бала болып өсті. Мектепте оқып жүргенде-ақ қоғамдық жұмыстарға белсене араласып, сынып жетекшісі мен мектептің қоғамдық істеріне жауапты болды. Оның бойындағы көшбасшылық қасиеттері ерте байқалған.
Білім жолы мен әскери қызметі
Қайрат орта мектепті Мойынқұм ауданындағы мектепте аяқтап, кейін Алматы қаласындағы архитектуралық құрылыс институтына оқуға түсті. Алайда оқуын жалғастырмас бұрын, 1984 жылы Кеңес армиясы қатарына шақырылып, екі жыл әскери қызмет атқарды. Әскери қызметін аяқтаған соң, 1986 жылы институтқа қайта оралып, білімін жалғастырды.
Желтоқсан оқиғасы
1986 жылғы 16–18 желтоқсан аралығында Алматы қаласында жастардың наразылық шеруі өтті. Бұл оқиға қазақ жастарының ұлт тәуелсіздігі мен әділдікке деген ұмтылысын көрсетті. Қайрат Рысқұлбеков осы оқиғаға белсене қатысып, өз халқының болашағы үшін күресті.
Ол шеруде белсенділік танытып, жастардың құқықтары мен еркіндігі үшін күресті. Кейіннен, Қайратты осы оқиғаға қатысы бар деген айыппен тұтқындап, қатаң тергеуге алды. Тергеу барысында оған ауыр қылмыстарды мойындауға мәжбүрлегені туралы деректер бар.
Сот үкімі мен өлімі
1987 жылы 16 маусымда Қайрат Рысқұлбековке «қоғамдық тәртіпті бұзу» және «құқық қорғау қызметкерін өлтіруге оқталу» айыптары тағылып, өлім жазасына кесілді. Алайда, 1988 жылы 23 сәуірде үкім қайта қаралып, өлім жазасы 20 жылға бас бостандығынан айыру жазасына ауыстырылды.
1988 жылы 21 мамырда Семей қаласындағы түрмеде Қайрат Рысқұлбековтың өлі денесі табылды. Оның өліміне қатысты ресми себеп — өз-өзіне қол жұмсау деп көрсетілді. Алайда, бұл жағдайға қатысты көптеген күмәндар мен сұрақтар қалды.
Қайрат Рысқұлбековтың мұрасы
Қайрат Рысқұлбековтың ерлігі мен рухы қазақ халқының тәуелсіздік жолындағы күресінің символына айналды. 1992 жылы Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының Пленумы Қайратты толық ақтап, 1996 жылы оған «Халық қаһарманы» атағы берілді.
Тараз қаласында Қайрат Рысқұлбековтың есімімен аталатын демалыс паркі бар. Семей қаласында оның есімімен аталатын мектеп пен ескерткіш орнатылған. Алматы қаласында да оның есімімен аталатын көше бар.
