Қатты жөтелге не істеу керек: Емдеу және алдын алу жолдары
Қатты жөтел — бұл организмнің тыныс жолдарындағы бөгде заттарды немесе жиналған қақырықты шығару үшін жасаған табиғи рефлексі. Алайда, ол ұзаққа созылғанда немесе ауыр жағдайда мазасыздық туғызып, адамның күнделікті өмір сапасына әсер етеді. Осы мақалада біз қатты жөтелге не істеу керек, оны қалай емдеу және алдын алу керектігі туралы маңызды мәліметтерді ұсынамыз.
Қатты жөтелдің себептері
Қатты жөтелдің бірнеше негізгі себебі болуы мүмкін. Олардың әрқайсысы жөтелді дұрыс емдеуге көмектеседі.
- Суық тию немесе тұмау – бұл ең көп таралған себептердің бірі. Тыныс жолдары қабынғанда жөтел пайда болады.
- Аллергия – шаң-тозаң, жануар жүні, немесе өсімдіктерге аллергия болған жағдайда қатты жөтел пайда болуы мүмкін.
- Бронхит немесе астма – бұл жағдайлар тыныс алу жүйесінің қабынуына байланысты ұзаққа созылған жөтелді тудырады.
- Күкіртті орта немесе темекі түтіні – ауаның ластануы немесе зиянды заттардың әсері де жөтелді қоздырады.
- Гастроэзофагеальды рефлюкс – асқазан қышқылының өңешке өтуі кезінде құрғақ жөтел пайда болуы мүмкін.
Қатты жөтелге алғашқы көмек
Егер қатты жөтел кенеттен басталса және жағдайды жеңілдету қажет болса, төмендегі тәсілдер көмектеседі:
- Жылы сұйықтық ішу – Шай, сорпа немесе лимонмен жылы су ішіп, тамақты жұмсартып, тыныс жолдарын ылғалдандырады.
- Бөлме ауасын ылғалдандыру – құрғақ ауа тыныс жолдарын тітіркендіреді, сондықтан бөлмені арнайы ылғалдандырғышпен немесе буландырғышпен дымқылдау маңызды.
- Бал қолдану – табиғи антисептик ретінде бал тамақты жұмсартып, жөтелді басуға көмектеседі. Бір ас қасық балды жылы сумен ішіңіз.
Қатты жөтелді емдеу
Қатты жөтелге не істеу керек? Егер жөтел ұзаққа созылып, ауырсыну туындатса, төмендегі тәсілдер көмектеседі:
- Медициналық дәрілер
- Дәріханадан алынатын жөтел сироптары мен таблеткалар жөтелді жеңілдетеді.
- Егер жөтел қақырықты болса, оны сұйылтатын дәрілерді қолданыңыз (мысалы, муколитиктер).
- Құрғақ жөтел үшін жөтел басатын препараттарды пайдалануға болады.
- Халықтық емдеу әдістері
- Бал мен зімбір: Зімбір тамырын қайнатып, оған бал қосу арқылы табиғи ем жасай аласыз.
- Шөп қайнатпалары: Тимьян, түймедақ сияқты шөптерді қайнатып, шай ретінде ішсеңіз, тыныс жолдары жұмсарады.
- Қара пияз бен бал: Пиязды майдалап турап, балмен араластырып, бірнеше сағаттан кейін осы қоспаны күніне 3 рет тұтыныңыз.
- Ингаляция
Бумен тыныстау — жөтелді басудың және тыныс жолдарын тазартудың тиімді әдісі. Жылы судың буына бірнеше тамшы эфир майы (мысалы, эвкалипт немесе жалбыз майы) қосып, бумен 10-15 минут дем алыңыз.
Қашан дәрігерге қаралу керек?
Егер төмендегі жағдайлар орын алса, міндетті түрде дәрігерге жүгініңіз:
- Жөтел екі аптадан ұзаққа созылса.
- Қақырықта қан болса.
- Дем алуда қиындау байқалса немесе көкірек ауыруы күшейсе.
- Балалар немесе қарттар жөтелді бастан кешірсе.
Дәрігер жөтелдің себебін анықтап, дұрыс ем тағайындайды. Кей жағдайда қосымша анализдер немесе рентген түсірілімдері қажет болуы мүмкін.
Жөтелдің алдын алу
Қатты жөтелдің алдын алу үшін күнделікті өмірде төмендегі кеңестерді орындаңыз:
- Иммунитетті нығайту
Дұрыс тамақтану, дене шынықтыру, және дәрумендерді қолдану иммунитетті жақсартады. - Ауаны таза ұстау
Тыныс алу жүйесіне зиян келтіретін факторлардан аулақ болыңыз. Егер ауа сапасы нашар болса, маска киіңіз. - Сұйықтықты жеткілікті ішу
Күніне жеткілікті мөлшерде су ішу организмнің жалпы жағдайын жақсартады. - Суық тиюден сақтану
Суық ауа райында жылы киініп, жөтелге әкелетін вирустардан қорғаныңыз.
Балалардағы жөтел: ерекше назар
Балаларда жөтел жиі кездеседі, бірақ олардың организмдері ересектерге қарағанда әлсіз. Сондықтан, балаңызда жөтел пайда болса:
- Жылы сұйықтық пен шөп шайларын беріңіз.
- Бөлмені ылғалдандырыңыз.
- Балаларға арналған дәрілерді тек дәрігердің нұсқауымен қолданыңыз.
Егер балада дене қызуы жоғарылап немесе жиі демікпе байқалса, дереу дәрігерге қаралыңыз.
Қорытынды
Қатты жөтелге не істеу керек? Ең алдымен, оның себебін анықтау маңызды. Жеңіл жағдайларда жылы сусындар мен халықтық емдерді қолдануға болады. Егер жөтел ұзаққа созылса, дәрігерге қаралу қажет. Сонымен қатар, иммунитетті нығайтып, жөтелдің алдын алатын шараларды естен шығармау керек. Денсаулық – ең үлкен байлық, сондықтан өзіңізді күтіп, алғашқы белгілерді байқасаңыз, уақытында ем жасаңыз.
