Қазақстанның әлемдік экономикалық байланыстары: даму жолы
Қазақстан – Еуразия жүрегінде орналасқан, табиғи ресурстарға бай, саяси тұрақты және қарқынды дамып келе жатқан мемлекет. Тәуелсіздік алғаннан кейін ел алдында әлемдік нарыққа интеграциялану, сыртқы сауданы дамыту, инвестиция тарту және экономикалық әріптестік орнату секілді үлкен міндеттер тұрды. Осы бағытта Қазақстан бірнеше маңызды стратегиялық қадамдар жасады.
Геосаяси орналасудың артықшылығы
Қазақстанның географиялық орналасуы – оның басты артықшылықтарының бірі. Ол Еуропа мен Азияны байланыстыратын транзиттік дәлізде орналасқан, бұл елге логистика және көлік инфрақұрылымы саласында үлкен мүмкіндіктер беріп отыр. Осыны тиімді пайдалану арқылы Қазақстан Қытайдың “Бір белдеу, бір жол” бастамасына белсенді қатысып, Еуропа мен Азия арасындағы маңызды көпірге айналды.
Сыртқы сауданы әртараптандыру
Тәуелсіздіктің алғашқы жылдарында Қазақстанның басты сауда әріптестері ТМД елдері болса, кейінгі онжылдықтарда бұл жағдай өзгерді. Ел Үкіметі экономикалық әріптестік пен нарықты әртараптандыру бағытында жұмыс істеп, Қытай, Еуропа елдері, Түркия, Оңтүстік Корея, АҚШ және Таяу Шығыс мемлекеттерімен белсенді байланыс орнатты. Бұл сыртқы экономиканың тұрақты дамуына жол ашты.
Экспорт құрылымы бойынша да үлкен өзгерістер болды. Бұрынғыдай тек мұнай мен металдарға тәуелді болу қаупін азайту үшін ауыл шаруашылығы, азық-түлік, химия және фармацевтика салаларында экспортты дамыту қолға алынды.
Инвестициялық ахуалды жақсарту
Шетелдік капиталды тарту – Қазақстан экономикасының маңызды құрамдас бөлігі. Елде шетелдік инвесторлар үшін ерекше құқықтық және салықтық жағдайлар жасалды. “Астана” халықаралық қаржы орталығының құрылуы, арнайы экономикалық аймақтардың ашылуы және шетелдік компаниялармен ұзақмерзімді келісімдер – осы саясаттың жемісі.
2010 жылдан бастап Қазақстан Дүниежүзілік Банктің “Бизнес жүргізу жеңілдігі” рейтингінде өз орнын жақсартып келеді. Бұл елдің ашық, болжамды және әділ бизнес орта қалыптастырудағы табысты қадамы екенінің дәлелі.
Аймақтық және жаһандық ұйымдармен ынтымақтастық
Қазақстан көптеген халықаралық экономикалық ұйымдарға мүше. Оның ішінде:
- Дүниежүзілік сауда ұйымы (ДСҰ)
- Еуразиялық экономикалық одақ (ЕАЭО)
- Азия даму банкі
- Халықаралық валюта қоры (ХВҚ)
Бұл ұйымдар арқылы Қазақстан экономикалық реформаларды үйлестіру, техникалық көмек алу және сауда ережелерін жеңілдету бағыттарында үлкен жетістіктерге жетті. Сонымен қатар, еліміз Орталық Азия мемлекеттері арасында экономикалық интеграцияның көшбасшысы болуға ұмтылып отыр.
Жасыл экономика мен тұрақты даму
Соңғы жылдары Қазақстан экологиялық және әлеуметтік тұрақтылықты ескере отырып, “жасыл экономика” қағидаттарын дамытуға бет бұрды. “Болашақ энергиясы” тақырыбымен өткізілген EXPO-2017 көрмесі осы бастаманың айқын көрінісі болды. Энергетика саласында жаңартылатын энергия көздерін арттыру, көміртек шығарындыларын азайту және инновациялық технологияларды енгізу – жаңа экономикалық парадигманың негізі болуда.
Цифрландыру және инновациялар
“Цифрлық Қазақстан” бағдарламасы аясында экономиканың көптеген салалары цифрландырылуда. Бұл – бәсекеге қабілеттілікті арттыру, әкімшілік шығындарды азайту және халыққа көрсетілетін қызметтердің сапасын жақсарту мақсатында жасалған стратегиялық шешім.
IT, финтех, агротехнология, телекоммуникация салаларында шетелдік инвесторлармен бірлескен жобалар іске қосылып жатыр. Сонымен қатар, қазақстандық стартаптар да халықаралық нарыққа шығып, елдің инновациялық әлеуетін арттырып келеді.
Қазақстан әлемдік экономикалық байланыстарды қалай жүргізді?
Жоғарыда аталған бағыттар арқылы .қазақстан әлемдік экономикалық байланыстарды қалай жүргізді деген сұраққа нақты жауап табамыз. Елдің сыртқы экономикалық стратегиясы тек шикізатқа сүйеніп қана қоймай, әртараптандырылған, инновациялық және тұрақты дамуға негізделген жолды таңдады.
