Қажымұқан мұңайтпасов өмірбаяны
Қажымұқан Мұңайтпасұлы – қазақ халқының мақтанышы, әлемге әйгілі балуан, қазақ күресінің атасы, ұлттық спорттың дамуына өлшеусіз үлес қосқан тұлға. Оның есімі тек Қазақстанда ғана емес, бүкіл әлемде танымал. Қажымұқанның өмірі мен қызметі қазақ халқының батырлық дәстүрін, ерлік пен қайсарлықты, ұлттық рухты айқындайды. Бұл мақалада Қажымұқан Мұңайтпасұлының өмір жолы, шығармашылығы, қоғамдық көзқарастары, жеке өмірі және мұрасының маңызы туралы кеңінен баяндалады.
Қажымұқан мұңайтпасов өмірбаяны
Балалық шағы және отбасы
Қажымұқан Мұңайтпасұлы 1871 жылы қазіргі Түркістан облысының Сайрам ауданындағы Қарабұлақ ауылында дүниеге келген. Оның әкесі Мұңайтпас – дәулетті, беделді адам болған. Анасы – Ұлбике, Қажымұқанның тәрбиесінде маңызды рөл атқарған. Қажымұқанның балалық шағы ауылда өтті. Ерте жастан бастап атқа міну, күрес, садақ ату сияқты ұлттық спорт түрлеріне қызығушылық танытты. Оның бойындағы күш-қуат пен батырлық қасиеттері осы кезден бастап байқала бастады.
Қажымұқанның отбасы дәулетті болғанымен, ол кедейшілік пен жоқшылықты да көрді. Жастайынан еңбекке араласып, мал бағу, егін егу сияқты жұмыстарды атқарды. Бұл оның еңбекқорлығын, шыдамдылығын қалыптастырды. Қажымұқанның балалық шағы мен отбасы жағдайы оның болашақтағы жетістіктеріне негіз болды.
Білім алу және алғашқы қадамдар
Қажымұқанның білім алу жолы қиын болды. Ол ауыл мектебіне барып, сауат ашты. Бірақ оның негізгі білімі – өмір мектебі болды. Жастайынан еңбекке араласқан Қажымұқан өмірдің қатал сынынан өтті. Оның бойындағы күш-қуат пен батырлық қасиеттері осы кезден бастап байқала бастады.
Қажымұқанның алғашқы күрес тәжірибесі ауылдағы жастармен болған жекпе-жектерден басталды. Ол өзінен үлкендермен күресіп, олардың бәрін жеңіп шықты. Бұл оның күреске деген қызығушылығын арттырып, болашақтағы жетістіктеріне жол ашты.
Шығармашылық қызметі / Қызметі / Жетістіктері
Қажымұқанның шығармашылық қызметі күрес өнерімен тығыз байланысты. Ол қазақ күресінің дамуына үлкен үлес қосты. Қажымұқанның күрес әдістері мен техникасы қазақ күресінің негізін қалады. Оның күреске деген ерекше тәсілдері мен әдістері бүгінгі күнге дейін қолданылып келеді.
Қажымұқанның халықаралық аренадағы жетістіктері де зор. Ол көптеген елдерде өткен күрес жарыстарына қатысып, жеңімпаз атанды. Оның жеңістері қазақ халқының даңқын арттырып, ұлттық спорттың беделін көтерді.
Қажымұқанның ең үлкен жетістіктерінің бірі – 1910 жылы Парижде өткен халықаралық күрес чемпионатында жеңіске жетуі. Бұл жеңіс қазақ халқының тарихында алтын әріптермен жазылды. Қажымұқанның Париждегі жеңісі әлемдік күрес тарихында ерекше орын алады.
Қоғамдық және саяси көзқарастары
Қажымұқан Мұңайтпасұлының қоғамдық және саяси көзқарастары оның өмір жолымен тығыз байланысты. Ол қазақ халқының тәуелсіздігі мен еркіндігі үшін күресті. Қажымұқанның саяси көзқарастары оның күреске деген ынтасын арттырып, ұлттық рухты көтерді.
Қажымұқанның қоғамдық қызметі тек күрес өнерімен шектелген жоқ. Ол қазақ халқының мәдениеті мен өнерін дамытуға да үлес қосты. Қажымұқанның өнерге деген сүйіспеншілігі оның өмірінің маңызды бөлігі болды.
Жеке өмірі
Қажымұқан Мұңайтпасұлының жеке өмірі де қызықты әрі көп қырлы болды. Ол бірнеше рет үйленген. Оның отбасында балалары көп болды. Қажымұқанның отбасы мүшелері де оның жолын қуып, спортпен айналысты. Оның балалары мен немерелері де қазақ күресінің дамуына үлес қосты.
Қажымұқанның жеке өмірі оның күреске деген махаббатын, еңбекқорлығын және отбасына деген сүйіспеншілігін көрсетті. Оның отбасы мен жеке өмірі қазақ халқының дәстүрлері мен мәдениетін сақтауға үлес қосты.
Мұра және маңызы
Қажымұқан Мұңайтпасұлының мұрасы қазақ халқы үшін өте маңызды. Оның күрес өнері мен әдістері бүгінгі күнге дейін қолданылып келеді. Қажымұқанның өмірі мен қызметі қазақ халқының батырлық дәстүрін, ерлік пен қайсарлықты, ұлттық рухты айқындайды.
Қажымұқанның есімі көптеген спорттық мекемелерге, көшелерге берілген. Оның есімімен аталатын мұражайлар мен ескерткіштер қазақ халқының мақтанышы болып табылады. Қажымұқанның өмірі мен қызметі жастарға үлгі болып, ұлттық спортты дамытуға ықпал етеді.
