Қуаныш Сұлтанов өмірбаяны – көрнекті мемлекет және қоғам қайраткерінің өмірі мен қызметі
Қуаныш Сұлтанов – қазақ халқының қоғамдық, саяси және рухани өмірінде елеулі із қалдырған көрнекті мемлекет және қоғам қайраткері, ғалым, дипломат, журналист, публицист. Ол Қазақстанның тәуелсіздік жылдарындағы ең ірі тұлғалардың бірі болып саналады. Қуаныш Айтаханұлының өмір жолы мен қызметі – ел дамуының, ұлттық идеяның және қоғамдық жауапкершіліктің жарқын үлгісі. Оның саясаттағы табандылығы, ғылым мен білімге қосқан үлесі, ұлттық мәдениет пен тілге деген сүйіспеншілігі қазақ қоғамының өркендеуіне үлкен серпін берді.
Қуаныш Сұлтанов – өз өмірін мемлекет мүддесіне, ұлттың болашағына арнаған азамат. Оның қоғамдық қызметі тек саяси шеңберде ғана емес, сонымен қатар рухани-мәдени салада да айрықша маңызға ие болды. Ол Қазақстанның Тұңғыш Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың серіктесі ретінде ел тәуелсіздігін нығайту жолында аянбай еңбек етті.
Қуаныш сұлтанов өмірбаяны
Балалық шағы мен отбасы
Қуаныш Айтаханұлы Сұлтанов 1945 жылы 12 желтоқсанда Шығыс Қазақстан облысының Тарбағатай ауданы, Қызылжұлдыз ауылында дүниеге келген. Оның балалық шағы соғыстан кейінгі қиын кезеңге тұспа-тұс келді. Отбасы қарапайым еңбекқор жандар болатын. Әкесі Айтахан ауыл шаруашылығында еңбек етсе, анасы Бибігүл бала тәрбиесімен айналысып, отбасындағы бірлік пен еңбекқорлықтың үлгісін көрсетті.
Балалық шағынан Қуаныш зерек, ізденімпаз, кітапқұмар бала болды. Әкесінің еңбексүйгіштігі мен анасының мейірімділігі оның бойына адамгершілік пен әділдік қасиеттерін дарытты. Ауыл мектебінде оқып жүрген кезінде-ақ ол әдебиетке, тарихқа және қоғамдық пәндерге ерекше қызығушылық танытты. Мектеп қабырғасынан бастап-ақ ауылдық мәдени шараларға белсене қатысып, ұйымдастырушылық қабілетін көрсетті.
Сол кезеңдерде ауыл өмірінің ауыртпалығына қарамастан, Қуаныш өз замандастарынан білімге деген құштарлығымен ерекшеленді. Бұл қасиет оның кейінгі өмір жолының негізіне айналды.
Білім жолы және алғашқы еңбек қадамдары
Мектепті үздік бітіргеннен кейін Қуаныш Сұлтанов 1963 жылы Қазақ мемлекеттік университетінің (қазіргі Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті) журналистика факультетіне түседі. Университет қабырғасында ол өз қабілетін толық ашып, белсенді студенттердің бірі болды. Болашақ саясаткер мен ғалымның дүниетанымы осы кезеңде қалыптаса бастады.
Оқуын тәмамдағаннан кейін ол 1968 жылы университет жанындағы аспирантураға қабылданып, ғылыми ізденістермен айналысты. Журналистика саласындағы алғашқы зерттеулері мен мақалалары республика көлемінде жарық көрді. Оның еңбектерінде ұлттық сана, қазақ тілінің мәртебесі және қоғамдық пікірдің қалыптасу ерекшеліктері туралы тың ойлар айтылды.
Қуаныш Айтаханұлының алғашқы еңбек жолы бұқаралық ақпарат құралдарында басталды. Ол «Лениншіл жас» (қазіргі «Жас Алаш») газетінде, сондай-ақ Қазақ радиосында қызмет етіп, журналистика саласының кәсіби мектебінен өтті. Бұл жылдары ол қазақ қоғамының рухани мәселелерін терең зерттеп, елдің болашағына қатысты өткір мақалалар жазды.
Қызмет жолы және жетістіктері
Қуаныш Сұлтановтың саяси және мемлекеттік қызметі 1970-жылдардың соңында басталды. Ол Қазақстан Коммунистік партиясының Орталық Комитетінде, кейіннен мемлекеттік басқару органдарында түрлі жауапты қызметтер атқарды.
1990 жылы ол Қазақстан Республикасының Жоғарғы Кеңесіне депутат болып сайланды. Тәуелсіздік жылдарының бас кезінде ел тағдыры шешілер шақта ол маңызды тарихи шешімдердің қабылдануына атсалысты. 1993 жылы Қуаныш Сұлтанов Қазақстанның Президенті Аппаратының жетекшісі қызметін атқарды. Бұл кезеңде елдің ішкі саяси жүйесін қалыптастыру, жаңа Конституция жобасын дайындау және мемлекеттік басқару құрылымын нығайту сияқты күрделі істер жүзеге асырылды.
Кейіннен ол Қазақстан Республикасының Ақпарат және қоғамдық келісім министрі қызметін атқарып, елдегі ақпараттық саясатты жетілдіруге зор үлес қосты. Сондай-ақ Қуаныш Айтаханұлы Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің депутаты және бірнеше рет комитет төрағасы болды. Ол мәдениет, білім және тіл саясатына қатысты заңдардың қабылдануына бастамашы болды.
Ғылыми салада да ол өзін көрнекті ғалым ретінде танытты. Филология ғылымдарының докторы, профессор, академик атақтарына ие болған Қуаныш Сұлтанов қазақ журналистикасы мен қоғамдық коммуникацияның теориялық негіздерін дамытуға үлкен үлес қосты. Оның еңбектері мен монографиялары жоғары оқу орындарында оқу құралы ретінде пайдаланылады.
Қоғамдық және саяси көзқарастары
Қуаныш Сұлтановтың қоғамдық-саяси ұстанымдарының негізі – ұлттық тұтастық пен ел бірлігі. Ол әрқашан мемлекеттің тәуелсіздігін, тіл мен мәдениеттің дамуын басты құндылық деп санады. Саяси қызметінде де, ғылыми еңбектерінде де ол ұлттық мүддені қорғауды бірінші орынға қойды.
Ол демократиялық құндылықтарды, адам құқықтарын, сөз еркіндігін қолдаған тұлға ретінде танылды. Қуаныш Айтаханұлының пікірінше, қоғамның дамуы – халықтың білім деңгейі мен мәдени санасына тікелей байланысты. Осы бағытта ол жастардың білім алуына, ұлттық сана-сезімнің көтерілуіне ықпал ететін көптеген бастамаларды қолдады.
Қуаныш Сұлтанов Қазақстан халқы Ассамблеясының белсенді мүшесі ретінде ұлтаралық татулық пен қоғамдық келісімді нығайту ісіне үлкен еңбек сіңірді. Оның бұл саладағы еңбегі Қазақстандағы этносаралық қатынастар мәдениетінің дамуына оң әсер етті.
Жеке өмірі
Қуаныш Айтаханұлы отбасылы, бірнеше баланың әкесі, немерелерінің сүйікті атасы. Ол әрдайым отбасының бірлігі мен тәрбиенің маңызын ерекше атап өткен. Өз өмірінде қарапайымдылық пен адамгершілікті ұстанған Қуаныш Сұлтанов отбасылық құндылықтарды қоғам дамуының негізгі тірегі деп санады.
Жары да қоғамдық істерге белсене қатысқан зиялы азаматшалардың бірі болды. Балалары мен немерелеріне білім мен мәдениеттің, еңбексүйгіштік пен адалдықтың маңызын үйретіп, өзі де соның үлгісін көрсетті.
Мұрасы мен маңызы
Қуаныш Сұлтановтың өмірі – қазақ елінің жаңа тарихының айнасы. Ол мемлекет құрылысы, қоғамдық сана және мәдениет саласында өшпес із қалдырды. Оның ғылыми еңбектері мен публицистикалық мақалалары жас ұрпаққа рухани бағыт-бағдар береді.
Ол бірнеше ордендер мен медальдардың иегері, соның ішінде «Парасат» және «Барыс» ордендерімен марапатталған. Бұл марапаттар оның ел алдындағы еңбегінің жоғары бағаланғанының дәлелі.
Қуаныш Айтаханұлының мұрасы – ұлттық идея мен отансүйгіштік рухтың символы. Ол өз өмірін еліміздің тәуелсіздігі мен дамуына арнап, қоғамның әр саласында маңызды қызмет атқарды.
