Ұшақ дөңгелегі қалай аталады – Қызықты мәліметтер
Ұшақтың дөңгелегі кез келген көлік құралындағы дөңгелектерден әлдеқайда мықты, төзімді болуы шарт. Себебі ол жоғары жылдамдықта қозғалғанда, қатты соққыны сіңіруге, температура өзгерісіне, ауыр салмаққа шыдауға тиіс. Әдетте бұл дөңгелектер берік болат немесе алюминий қорытпасынан жасалып, сырты арнайы авиациялық резеңкемен қапталады. Бұл материалдар:
- Жоғары беріктік
- Температураға төзімділік
- Тозуға қарсы ұзақ мерзімділік
сияқты қасиеттерге ие.
Қанша дөңгелек болады?
Ұшақ түріне байланысты дөңгелектер саны әр түрлі болады. Мысалы, шағын жолаушылар ұшағында 3 дөңгелек (екі негізгі, бір алдыңғы) болса, ірі жолаушылар ұшақтарында бұл сан ондағанға жетуі мүмкін. Boeing 747 сияқты ірі ұшақтарда 4 негізгі тірек пен бірнеше қосалқы тірек болуы мүмкін. Мұның бәрі жүктемені біркелкі таратуға және қону сәтінде тұрақтылықты қамтамасыз етуге көмектеседі.
Ұшақ дөңгелектері қалай жұмыс істейді?
Ұшу сәтінде ұшақ дөңгелектері шассимен бірге жиналып, фюзеляж ішіне тартылады. Бұл аэродинамиканы жақсартып, ұшақтың ауамен кедергісін азайтады. Қонарда дөңгелектер қайтадан ашылып, жерге жұмсақ және қауіпсіз қонуға жағдай жасайды. Ұшақтың дөңгелегі (осы мақаладағы басты кілтсөз) әуежай жолақтарына тиіп, тежелу жүйесі арқылы жылдамдықты баяулатады.
Тежелу жүйесі мен қауіпсіздік
Ұшақ дөңгелектері тек жүру құралы емес, сонымен қатар оларда гидравликалық немесе көміртекті тежелу жүйелері орнатылған. Бұл жүйелер:
- Ұшақтың тез тоқтауына мүмкіндік береді
- Қызуға төтеп береді
- Қауіпсіздікті арттырады
Сондай-ақ қазіргі заманғы ұшақтарда антиблок жүйесі (ABS) де пайдаланылады. Бұл жүйе дөңгелектердің сырғанауының алдын алады.
Қызықты дерек
Көп адам ұшақ дөңгелектері қалайша жоғары жылдамдық пен салмаққа төтеп береді деп таңырқайды. Бір ғана ұшақ қонған кезде дөңгелекке түсетін салмақ 15–20 тоннаға дейін жетуі мүмкін. Дөңгелектер бұл қысымды көтеріп қана қоймай, бірнеше сағаттық ұшу бойы қызметін тоқтатпайды.
