Әйелдер мен ер адамдар арасындағы теңдік дегенді қалай түсінесің

Қоғамда әйелдер мен ер адамдар арасындағы теңдік ұғымы әрдайым өзекті мәселе болып келеді. Бұл тек құқықтық құбылыс емес, сонымен қатар әлеуметтік, мәдени және экономикалық тұрғыдан да маңызы зор тақырып. Адамзат дамыған сайын, әйелдер мен ерлердің мүмкіндіктерін теңестіру қажеттілігі арта түсуде. Бірақ теңдік деген не? Ол ерлер мен әйелдердің бірдей рөл атқаруы ма, әлде олардың құқығы мен мүмкіндіктерінің тең болуы ма?

Гендерлік теңдік – құқық пен мүмкіндіктердің теңдігі

Гендерлік теңдік дегеніміз – ерлер мен әйелдердің қоғамда тең дәрежеде мүмкіндіктерге ие болуы. Бұл олардың білім алуына, жұмысқа орналасуына, саясатқа араласуына, жеке өмірін қалыптастыруына және өз қабілеттерін дамытуға тең құқық беру дегенді білдіреді.

Алайда бұл теңдік барлығы бірдей болуы тиіс дегенді білдірмейді. Әйелдер мен ер адамдар физиологиялық және психологиялық жағынан ерекшеленеді. Сондықтан шынайы теңдік – осы айырмашылықтарды ескере отырып, әр адамға тең мүмкіндіктер ұсыну.

Теңдік ұғымының әртүрлі қырлары

1. Құқықтық теңдік

Көптеген елдерде заң жүзінде әйелдер мен ерлер тең құқылы деп көрсетілген. Дегенмен, заңдағы теңдік әрдайым өмірдегі шынайы теңдікке айнала бермейді. Кейбір қоғамдарда әйелдер әлі күнге дейін білім алу, мансап құру немесе жеке шешім қабылдау жағынан шектеулерге тап болады.

2. Экономикалық теңдік

Әйелдер мен ерлердің экономикалық мүмкіндіктері тең болу керек. Бірақ әлемнің көптеген елдерінде әйелдердің еңбекақысы ер адамдарға қарағанда төмен екені байқалады. Сондай-ақ, әйелдер көбіне отбасылық міндеттерді атқаруға көбірек уақыт бөлетіндіктен, олардың жұмысқа орналасу мүмкіндігі шектеулі болуы мүмкін.

3. Әлеуметтік теңдік

Қоғамдағы көзқарастар мен мәдени нормалар гендерлік теңдікке үлкен әсер етеді. Мысалы, көптеген дәстүрлі мәдениеттерде әйелдердің негізгі рөлі отбасына қамқорлық жасау деп есептелсе, ерлердің міндеті отбасын асырау болып саналады. Бұл түсінік бүгінде өзгеріп келе жатқанымен, әлі де көптеген кедергілер бар.

Гендерлік теңдіктің қоғамға әсері

Гендерлік теңдік тек әйелдер үшін ғана емес, бүкіл қоғам үшін маңызды. Егер әйелдер ерлермен тең дәрежеде білім алып, еңбек нарығына еркін қатысса, бұл экономика мен әлеуметтік өмірге үлкен оң әсер етеді.

1. Экономикалық даму

Гендерлік теңдік жұмыс күшін арттырады және елдің жалпы ішкі өнімін (ЖІӨ) өсіруге ықпал етеді. Әйелдердің еңбек нарығына кеңінен қатысуы экономиканың әртүрлі салаларын дамытады.

2. Әлеуметтік тұрақтылық

Гендерлік теңдік орнаған қоғамда кемсітушілік азайып, әділеттілік артады. Бұл адамдардың өз қабілеттерін толық пайдалануына мүмкіндік береді және әлеуметтік қақтығыстардың алдын алады.

3. Отбасы құрылымының нығаюы

Егер отбасы ішінде ерлер мен әйелдер тең құқықты болып, бір-бірінің еңбегін құрметтесе, онда балалар да осы үлгімен өседі. Бұл болашақ ұрпақтың әділетті және тең қоғамда өмір сүруіне ықпал етеді.

Гендерлік теңдікке қол жеткізу жолдары

Қоғамдағы гендерлік теңдікті нығайту үшін бірқатар маңызды қадамдар жасау қажет:

• Білім беру жүйесін жақсарту: Әйелдер мен ерлерге тең дәрежеде білім алуға мүмкіндік беру.
• Еңбек нарығында әділетті саясат жүргізу: Жалақыдағы теңсіздікті жою және әйелдер үшін мансаптық өсу мүмкіндіктерін кеңейту.
• Отбасылық міндеттерді тең бөлу: Ерлер мен әйелдердің үй шаруасы мен бала тәрбиесін бірге атқаруын қалыпты жағдай ретінде қабылдау.
• Қоғамдық сананы өзгерту: Әйелдер мен ерлердің бірдей құндылыққа ие екенін насихаттау арқылы көзқарастарды қалыптастыру.