Әлем елдері Ұлы дағдарыстан қалай шықты – Тарихи шолу

1929 жылы басталған Ұлы дағдарыс әлем тарихындағы ең ауыр экономикалық күйзелістердің бірі болды. АҚШ-тағы қор нарығының құлдырауынан басталған бұл дағдарыс бүкіл әлемге таралып, миллиондаған адамның өміріне әсер етті. Елдер экономиканы қалпына келтіру үшін түрлі стратегияларды қолданды.

АҚШ: Жаңа бағыт саясаты

АҚШ Ұлы дағдарыстан шығу үшін ең белсенді шараларды қабылдаған елдердің бірі болды. Президент Франклин Делано Рузвельттің “Жаңа бағыт” (New Deal) саясаты ел экономикасын қалпына келтіруге бағытталды. Бұл бағдарлама:

• Банктерді реформалауды,
• Жұмыс орындарын құруды,
• Инфрақұрылымдық жобаларды іске асыруды,
• Әлеуметтік қамсыздандыру жүйесін жетілдіруді қамтыды.

Рузвельт әкімшілігі экономиканы жандандыру үшін мемлекеттік шығындарды арттырып, халықтың сатып алу қабілетін көтеруге тырысты. Жұмыссыздық деңгейі біртіндеп төмендей бастады, ал өнеркәсіп қайта жанданды.

Еуропа: Әртүрлі тәсілдер

Еуропа елдері дағдарыстан шығудың әртүрлі жолдарын қолданды.

• Ұлыбритания
  • Елдің қаржы жүйесі тұрақсыздыққа ұшырады, сондықтан алтын стандартынан бас тартып, экономиканы мемлекеттік реттеуге көшті.
  • Индустриалдық саясатты дамытып, жаңа технологияларды енгізуге көңіл бөлді.
• Германия
  • Германия үшін дағдарыс өте ауыр болды. Экономикалық құлдырау Гитлердің билікке келуіне ықпал етті. Ол инфрақұрылымдық жобалар арқылы жұмыссыздықты азайтып, ауыр өнеркәсіп пен әскери өндірісті күшейтті.
  • Мемлекеттік бағдарламалар халықтың сенімін арттырды, бірақ бұл милитаризацияға әкеліп соқты.
• Франция
  • Франция дағдарыстан кейінгі жылдары әлеуметтік реформалар жүргізді.
  • Халықтың әл-ауқатын жақсарту үшін жұмысшыларға жалақыны көбейту және жұмыс уақытын қысқарту сияқты шаралар қабылданды.

Азия: Жаңару және индустрияландыру

Жапония мен КСРО дағдарыстан шығу үшін индустрияландыру мен мемлекеттік жоспарлауды кеңінен қолданды.

• Жапония экономиканы қалпына келтіру үшін экспорттық өндіріс пен жаңа технологияларды дамытуға ден қойды.
• Кеңес Одағы 1930 жылдары қарқынды индустрияландыру саясатын жүргізіп, ауыр өнеркәсіпті дамытуды басты мақсат етті.