Blog

Өттегі тасты қалай түсіруге болады: Себептері, белгілері және емдеу жолдары

2 weeks ago

17 2 minutes read

Өт тасы – заманауи медицинаның ең жиі кездесетін мәселелерінің бірі. Бұл сырқат өт қабында немесе өт жолдарында қатты түзілістердің пайда болуынан туындайды. Аурудың дамуы көбінесе дұрыс емес тамақтану, зат алмасу бұзылыстары және тұқымқуалаушылық факторларымен байланысты. Өт тасының пайда болуы ауырсыну, асқазан-ішек жолдарының бұзылыстары және басқа да қолайсыз белгілер тудыруы мүмкін. Ендеше, бұл мәселені қалай шешуге болады?

Өт тастарының пайда болу себептері

Өт тасының пайда болуына бірнеше факторлар әсер етеді:

Тамақтану әдеттері – майлы, қуырылған, көмірсуы көп тағамдарды шамадан тыс тұтыну өттің қоюланып, тас түзуіне әкелуі мүмкін.
Аз қозғалысты өмір салты – физикалық белсенділіктің төмен болуы өттің тоқырауын тудырып, тастардың қалыптасуына ықпал етеді.
Гормоналды өзгерістер – жүктілік, гормоналды препараттарды қабылдау өт қабының жұмысын баяулатып, өт құрамының өзгеруіне әсер етуі мүмкін.
Зат алмасу бұзылыстары – қант диабеті, семіздік сияқты аурулар өттегі тас пайда болу қаупін арттырады.
Генетикалық бейімділік – егер жақын туыстарда өт тасы болса, мұндай мәселенің пайда болу ықтималдығы жоғары.

Өт тастарын түсіру әдістері

Өт тастарын емдеудің бірнеше тәсілі бар. Таңдау аурудың ауырлығына, тастардың көлеміне және науқастың жалпы жағдайына байланысты жүзеге асырылады.

1. Диета және өмір салтын өзгерту

Өт қабын хирургиялық жолмен алып тастауды қажет етпейтін науқастар үшін дұрыс тамақтану өте маңызды. Диетаны өзгерту өттің құрамын жақсартып, тас түзу қаупін азайтады.

Майлы, қуырылған және ащы тағамдардан бас тарту.
Көкөністер мен жемістерді көбірек тұтыну.
Су ішу мөлшерін көбейту (күніне 2 литрден кем емес).
Майсыз ет пен балық, дәнді дақылдар, ашытылмаған сүт өнімдерін тұтыну.
Физикалық белсенділікті арттыру – күн сайын серуендеу немесе жеңіл жаттығу жасау.

2. Дәрілік емдеу

Кейбір жағдайларда дәрігер өт тастарын дәрілер арқылы еріту әдісін ұсынады. Бұл емдеу тәсілі тек холестериндік тастарға әсер етеді және ұзақ уақыт бойы (6 айдан 2 жылға дейін) жалғасуы мүмкін.

Өт қышқылдары негізіндегі препараттар (урсодезоксихол қышқылы)
Өт шығуын жақсартатын дәрілер
Ауырсынуды басатын және қабынуды азайтатын дәрілер

3. Эндоскопиялық әдістер

Егер тас өттің ағуын бөгесе немесе ауыр белгілер тудырса, эндоскопиялық литотрипсия жасалады. Бұл әдіс арнайы құрылғылар арқылы өт жолдарын кеңейтіп, тасты ұсақтап, шығарып тастауға көмектеседі.

Эндоскопиялық ретроградтық холангиопанкреатография (ЭРХПГ)
Лазерлік немесе ультрадыбыстық литотрипсия

4. Хирургиялық жолмен алып тастау (холецистэктомия)

Егер өт тастары тым үлкен болса немесе жиі асқынулар туындатса, өт қабын хирургиялық жолмен алып тастау ең тиімді шешім болып табылады. Операцияның екі түрі бар:

Лапароскопиялық холецистэктомия – шағын тіліктер арқылы жасалады, тез қалпына келуге мүмкіндік береді.
Ашық холецистэктомия – үлкен тілік арқылы өт қабын алып тастау әдісі, тек күрделі жағдайларда қолданылады.

Халық медицинасындағы әдістер

Кейбір адамдар дәрі-дәрмек пен хирургиялық араласудан бас тартып, табиғи әдістерге жүгінеді. Алайда, бұл тәсілдерді дәрігермен кеңесіп қолдану маңызды.

Зәйтүн майы мен лимон шырыны – өттің ағуын жақсартады, бірақ тасты ерітуге нақты дәлел жоқ.
Шөп шайлары (қырмызыгүл, түймедақ, жалбыз) – өттің қозғалысын жақсартып, қабынуды азайтады.
Қызылша шырыны – кейбір зерттеулер оның өт құрамына оң әсер ететінін көрсетеді.

Алдын алу шаралары

Өт тасының пайда болуын болдырмау үшін төмендегі ұсыныстарды ұстанған жөн:

Дұрыс тамақтану – көкөніс, жеміс, майсыз ет және пайдалы майлар тұтыну.
Физикалық белсенділік – отырықшы өмір салтын болдырмау.
Суды жеткілікті мөлшерде ішу – өттің қоюланбауына көмектеседі.
Салмақты бақылауда ұстау – артық салмақ өттегі тастардың пайда болу қаупін арттырады.
Стресті басқару – өт жолдарының қызметіне әсер етеді.