Дүние қалай етсең табылады: Ыбырай Алтынсариннің өнегесі

Ыбырай Алтынсарин – қазақтың алғашқы ағартушыларының бірі, халыққа білім мен ғылымның маңыздылығын түсіндірген ұлы ұстаз. Оның шығармаларында еңбекқорлық, адалдық және білім алуға деген құштарлық ерекше орын алады. «Дүние қалай етсең табылады» деген сөзі – еңбектің адам өміріндегі орны мен маңызын айқындайтын нақылдардың бірі.

Ыбырай Алтынсарин және оның ағартушылық қызметі

Ыбырай Алтынсариннің ең басты мақсаты – қазақ халқын білімге жетелеу. Ол өзінің еңбектерінде тек кітап оқу ғана емес, адал еңбек ету арқылы ғана адамның өмірі жақсаратынын атап көрсеткен. Оның «Кел, балалар, оқылық!» өлеңінде білім алудың пайдасы мен болашаққа ашатын есігі айқын бейнеленген. Ол халықтың тұрмысын көтеру үшін алдымен сауат ашу керек деп есептеді.

Алтынсарин қазақ даласында мектептер ашып, балалардың білім алуына жағдай жасады. Оның ойынша, тек еңбек арқылы ғана адам өз өмірін жақсарта алады. Ол еңбектің берекесі мен маңызын насихаттаған көптеген әңгімелер жазды.

Еңбекқорлықтың маңызы

Алтынсариннің еңбектерінде еңбекқор адам ғана нағыз жетістікке жететінін байқауға болады. Қазақ халқына еңбектің құндылығын түсіндіру мақсатында жазған әңгімелері халық арасында кең таралған. Мысалы, «Байлық» әңгімесінде еңбек етпей бай болу мүмкін емес екенін, адамның еңбегі ғана оның жағдайын жақсартатынын көрсеткен.

Нағыз жетістікке жету үшін адам төзімділік пен табандылық танытуы керек. Алтынсариннің осы идеялары бүгінгі күнге дейін өзектілігін жоғалтқан жоқ. Еңбектің арқасында ғана адам өзіне және қоғамға пайда әкеледі.

Білім – табыстың кепілі

Ыбырай Алтынсарин тек еңбек етуді ғана емес, білімді болудың да маңыздылығын ерекше атап өткен. Ол қазақ балаларының сауатты болуы үшін мектеп ашып, оқулықтар жазды. «Қыпшақ Сейітқұл» әңгімесінде білім мен еңбектің үйлесімділігі адамды табысқа жетелейтінін көрсеткен. Бұл шығармада кейіпкер өзінің адалдығы мен еңбекқорлығы арқасында үлкен жетістіктерге жетеді.

Бүгінгі таңда да бұл идеялар өзектілігін жоғалтқан жоқ. Технология мен ақпарат дәуірінде білім алу – табысты болудың ең негізгі жолы. Кім көп біледі, сол көп жетістікке жетеді деген қағида дәл қазіргі уақытта да маңызын жойған жоқ.

Жастарға Алтынсарин мұрасының берері

Алтынсарин еңбектері жастарды еңбекқорлыққа, адалдыққа және білімге құштарлыққа тәрбиелеуге бағытталған. Оның «Дүние қалай етсең табылады» деген ұстанымы адамның өз еңбегімен, білімімен ғана жетістікке жететінін көрсетеді. Қазіргі жастар үшін бұл ой өте маңызды, себебі әлеуметтік желілер мен интернет заманы адамды жеңіл жолмен табыс табуға итермелеуі мүмкін. Алайда шынайы жетістікке жету үшін еңбектену қажет.

Жастар Алтынсариннің идеяларын ұстана отырып:

• Еңбекқорлық пен табандылықты бойына сіңіруі керек.
• Білім алуға үнемі ұмтылуы қажет.
• Жеңіл табысқа сенбей, адал еңс.бек етуді мақсат етуі тиі