Статья қалай жазылады – Қадамдық нұсқаулық
Кез келген адам мақала жаза алады, бірақ оны оқырман үшін қызықты әрі пайдалы ету – бұл шеберлікті қажет ететін өнер. Жақсы мақала нақты құрылымға, логикалық баяндауға және мазмұнды ақпаратқа негізделуі керек. Бұл нұсқаулықта мазмұнды әрі тартымды мақаланы қалай жазуға болатынын қарастырамыз.
1. Тақырып таңдаудың маңызы
Кез келген жазбаның негізі – дұрыс таңдалған тақырып. Ол өзекті, қызықты және белгілі бір аудиторияға бағытталған болуы керек. Тақырыпты таңдағанда мына сұрақтарға жауап беріңіз:
- Бұл тақырып кімге қызықты?
- Ол қандай мәселені шешеді?
- Оның маңыздылығы неде?
Егер тақырып кең болса, оны тарылтыңыз. Мысалы, “Дұрыс тамақтану” деген тақырып өте жалпы, ал “Жасөспірімдерге арналған дұрыс тамақтану әдістері” – анағұрлым нақты әрі пайдалы.
2. Жоспар құру
Көптеген адамдар мақала жазуды бірден бастауға тырысады, бірақ жақсы құрылымдалған жоспар уақытты үнемдеп, ойыңызды реттеуге көмектеседі. Мақала жоспары мынадай негізгі бөлімдерден тұрады:
- Кіріспе – тақырыппен таныстыру, оның маңыздылығын көрсету.
- Негізгі бөлім – негізгі идеяларды, фактілерді, дәлелдерді беру.
- Қорытынды – мақаладағы негізгі ойларды түйіндеп, оқырманға қорытынды жасауға мүмкіндік беру.
Жоспар сіздің мақалаңыздың логикалық құрылымын сақтауға және ойларыңызды жүйелі түрде баяндауға көмектеседі.
3. Кіріспе: Алғашқы әсер маңызды
Кіріспе – оқырманның мақаланы жалғастыруына себеп болатын ең маңызды бөлік. Сондықтан оны қызықты әрі тартымды етіп жазу керек. Бірнеше тиімді әдіс:
- Сұрақ қою: “Неге кейбір мақалалар есте қалады, ал кейбірі бірден ұмытылады?”
- Қызықты дерек келтіру: “Зерттеулер көрсеткендей, адамдардың 80%-ы мақаланың алғашқы 10 секундында оның қызықты екенін шешеді.”
- Адам өмірінен алынған оқиға: “Мен алғаш рет мақала жазғанда, оны ешкім оқымады. Бірақ кейін стратегия өзгергенде бәрі басқаша болды.”
Осы әдістерді қолданып, оқырманның назарын бірден аудару маңызды.
4. Негізгі бөлім: Ақпараттың жүрегі
Бұл бөлімде сіз тақырыпты кеңінен талдайсыз. Мұнда бірнеше маңызды аспектіні ескеру қажет:
a) Қарапайым тіл қолданыңыз
Аудиторияңыз кім екенін анықтап, соған сәйкес тілді таңдаңыз. Егер мақалаңыз кең аудиторияға арналған болса, күрделі терминдерден аулақ болыңыз. Қарапайым, түсінікті және нақты сөйлемдер оқырманға ақпаратты оңай қабылдауға көмектеседі.
b) Дәлелдер мен мысалдар келтіріңіз
Жалаң ақпарат ешкімге қызық емес. Егер белгілі бір пікірді ұсынсаңыз, оны нақты деректермен немесе өмірлік мысалдармен дәлелдеңіз. Мысалы:
“Жақсы мақала оқырманның қызығушылығын сақтайды. Зерттеулер көрсеткендей, қысқа абзацтар мен тізімдер оқырманның мәтінді толық оқу ықтималдығын 45%-ға арттырады.”
c) Құрылымға мән беріңіз
Абзацтар ұзақ болмауы керек. Әр абзацта бір негізгі ой айтылып, ол логикалық түрде жалғасуы тиіс. Егер ақпарат күрделі болса, оны нөмірленген немесе таңбаланған тізімдер арқылы ұсыну тиімді.
Мысалы:
✔ Жақсы мақаланың негізгі ерекшеліктері:
- Қызықты тақырып
- Құрылымдалған жоспар
- Қарапайым тіл
- Дәлелдер мен фактілер
5. Қорытынды: Мақаланы дұрыс аяқтау
Қорытынды бөлімде негізгі ойларды түйіндеп, оқырманға ой салу керек. Бұл бөлім тым ұзақ болмауы қажет. Жақсы қорытындының бірнеше мысалы:
- Негізгі ойларды қайталау: “Дұрыс құрылымдалған мақала оқырманның назарын ұстап, ақпаратты тиімді жеткізуге көмектеседі.”
- Оқырманға сұрақ қою: “Ал сіз өзіңіздің мақала жазу стиліңізді жақсарту үшін қандай әдістерді қолданасыз?”
- Әрекетке шақыру: “Осы кеңестерді қолданып мақала жазып көріңіз, нәтижесі қандай болғанын бізбен бөлісіңіз!”
6. Мәтінді өңдеу және жетілдіру
Жазып болған соң, мақаланы қайта қарап шығу өте маңызды. Тексеруге арналған бірнеше кеңес:
✔ Грамматикалық және стилистикалық қателерді түзету. Қате сөздер мен дұрыс қойылмаған тыныс белгілері оқырманға кері әсер етеді.
✔ Қайталанатын сөйлемдерден аулақ болу. Бір ойды бірнеше рет қайталау оқырманның қызығушылығын төмендетеді.
✔ Мәтінді дауыстап оқу. Бұл әдіс сөйлемдердің табиғилығын тексеруге көмектеседі.
✔ Оқырман тұрғысынан қарау. “Егер мен осы мақаланы бірінші рет оқысам, мен үшін ол қызықты болар ма еді?” деп ойлап көріңіз.
