Италиядағы футбол жанкүйерлері: “Тифози” мәдениеті
Италия – әлемдегі ең мықты футбол мәдениеттерінің бірі қалыптасқан ел. Бұл елдің клубтары да, ұлттық құрамасы да көптеген беделді турнирлерде жеңіске жеткен. Алайда, италиялық футболды ерекше ететін ең маңызды элементтердің бірі – оның жанкүйерлері. Олар тек қарапайым көрермен ғана емес, өз командаларына жан-тәнімен берілген, эмоцияға толы адамдар.
Италиялық жанкүйерлерді қалай атайды?
Италияда футбол жанкүйерлері “тифози” деп аталады. Бұл сөз итальян тілінен аударғанда «қызуқанды жанкүйер» деген мағына береді. Бұл атау кездейсоқ пайда болған жоқ. Итальяндық жанкүйерлердің эмоциясы мен адалдығы оларды әлемдегі ең құмарлыққа толы футбол сүйер қауымдардың біріне айналдырды.
“Тифози” мәдениеті қалай қалыптасты?
“Тифози” ұғымы ХХ ғасырдың басынан бастап тарала бастады. Алғашында бұл термин спорттық жарыстарды қатты қолдайтын көрермендерді сипаттауға қолданылған. Бірақ уақыт өте келе, бұл атау әсіресе футбол жанкүйерлерімен байланысты бола бастады.
Италиялық жанкүйерлер ерекше қолдау көрсету дәстүрімен ерекшеленеді. Олардың арасында ең әйгілілері – “ультралар”, яғни клубтың ең белсенді әрі ұйымдасқан топтары. Олар трибуналарда алып баннерлер көтеріп, әндер мен ұрандар айтып, командаларын бар күштерімен қолдайды. Әсіресе, “Милан”, “Ювентус”, “Рома” сияқты клубтардың ультралары әлемге әйгілі.
Италиядағы футбол жанкүйерлерінің ерекшелігі
Италиялық “тифози” өз командалары үшін барлығын жасауға дайын. Олардың қолдау көрсету әдістері ерекше әрі әсерлі. Төменде олардың басты ерекшеліктерін атап өтейік:
- Құштарлық пен адалдық – Италиялық жанкүйерлер футболды өмірінің бір бөлігі деп санайды. Олар командалары жеңсе – шексіз қуанады, ұтылса – қатты қынжылады.
- Шу мен атмосфера – Италия стадиондары әрдайым әндермен, ұрандармен және отшашулармен көмкерілген. Жанкүйерлер командаға үздіксіз қолдау көрсетеді.
- Артқы жоспарда емес, басты кейіпкер – Кейбір елдерде жанкүйерлер тек ойынға қараса, Италияда олар матчтың ажырамас бөлігіне айналады. Олардың эмоциясы мен реакциясы ойынды одан әрі әсерлі етеді.
- Дәстүр мен мұра – Көптеген италиялық жанкүйерлер үшін футбол отбасыдан басталады. Олар бұл мәдениетті ата-аналарынан, ата-әжелерінен қабылдап, келесі ұрпаққа жеткізеді.
Италиялық жанкүйерлердің әсері
“Тифози” тек Италия шеңберінде ғана емес, бүкіл әлемде футбол мәдениетіне ықпал етеді. Олардың қолдау көрсету стилі басқа елдердегі жанкүйерлерге де әсер етті. Мысалы, Аргентина, Испания, Түркия секілді елдерде де футболға деген дәл осындай құштарлық байқалады.
Бүгінде Италия стадиондары тек ойын өткізетін орын ғана емес, нағыз эмоция аренасына айналған. Бұл елде футболға деген сүйіспеншілік ерекше сезіледі, және “тифози” осы мәдениеттің жүрегі болып табылады.
