Қазақ тіліндегі жиі қате: “ең үлкен қателігі” қалай дұрыс жазылады?
Әр адам өмірінде қателік жасайды. Бұл — адам табиғатына тән нәрсе. Алайда сол қателіктерден сабақ алып, келесі жолы оны қайталамауға тырысу – ең маңыздысы. Бүгін біз жиі кездесетін, бірақ көбіне байқала бермейтін бір сауаттылық мәселесіне тоқталамыз. Ол — сөздердің дұрыс жазылуы. Қазіргі таңда, әсіресе әлеуметтік желілерде, кейбір сөздердің жазылуы жиі шатастырылады. Соның бірі — “.ең үлкен қателігі қалай жазылады” деген сауал.
Бұл сөйлемде ең басты назар аударатын нәрсе – нүктенің жазылуы мен оның қолданылу орны. Қазақ тілінің орфографиясында сөйлемнің басында нүкте болмайды. Сондықтан “.ең үлкен қателігі” деген жазба — қате нұсқа. Бұл жерде “ең үлкен қателігі” деп жазылуы тиіс.
Кейбір адамдар сөйлемді ерекше көрсету үшін немесе техникалық себептермен (мысалы, файл атауында немесе сайтта) алдына нүкте қойып жатады. Алайда күнделікті жазбаша мәтіндерде немесе ресми құжаттарда бұлай жазу – қателік болып саналады.
Неліктен мұндай қателік жиі кездеседі?
- Сауаттылық деңгейінің төмендігі – Әлеуметтік желі мен мессенджерлерде жазғанда көп адам орфографияға мән бермейді. Бұл қалыпты жағдайға айналып бара жатыр.
- Автотүзеткіштің әсері – Телефон немесе компьютер кейде автоматты түрде сөз алдынан немесе соңынан нүкте қойып жіберуі мүмкін.
- Дыбыстық тіл мен жазба тілдің айырмашылығы – Адамдар кейде қалай естісе, солай жазады. Бірақ жазба тілдің өз заңдылығы бар.
Қателіктің алдын алу үшін не істеу керек?
- Түзетуді үйреніңіз: Мәтінді жазған соң қайта оқып шығу — өте пайдалы әдет. Осылайша ұсақ қателіктерден арылуға болады.
- Орфографиялық сөздіктерді пайдаланыңыз: Қандай сөз қалай жазылатынын білу үшін арнайы сөздіктер немесе онлайн ресурстар көмектеседі.
- Сауатты мәтіндерді оқыңыз: Кітап оқу, мақалалармен танысу – жазу стиліңізді жақсартады және дұрыс жазуға үйретеді.
- Тілге құрметпен қараңыз: Әр тілдің өз ережесі бар. Қазақ тілінің байлығы мен ерекшелігін сақтау — әрқайсымыздың міндетіміз.
