Оразада ауызды қалай бекітеді – Рамазан туралы толық нұсқаулық
Рамазан – мұсылмандар үшін аса қасиетті әрі тағылымға толы ай. Бұл айда мұсылмандар таң атқаннан күн батқанға дейін ішіп-жеуден, нәпсінің түрлі қалауларынан тыйылып, Жаратушыға деген құлшылығын күшейтеді. Бірақ Рамазан тек ішіп-жеуден бас тарту ғана емес, ол – рухты тазартудың, сабырды үйренудің, жан мен тәннің тәрбие алу айы.
Ауыз бекіту – осы үдерістің маңызды бір бөлігі. Алайда, көптеген адам үшін бұл амал тек күн шыққанға дейінгі ас ішумен және күн батқан соң ауыз ашумен шектеліп жатады. Ал шын мәнінде, ауыз бекіту – бұл жүректің, тілдің, ойдың және тәннің түгелдей тазара түсуін қамтитын кешенді амал.
1. Ауыз бекіту деген не?
“Оразада ауызды қалай бекітеді” деген сұрақты естігенде, көпшілік тек таң атқанға дейін сәресін ішіп, содан кейін күні бойы тамақ пен судан тыйылуды елестетеді. Шын мәнінде, бұл түсінік – толық емес. Ауыз бекіту – таң атқан сәттен (имсак) бастап күн батқанға дейінгі уақыт аралығында ішіп-жеуді, жыныстық қатынасты және нәпсіге қатысты өзге де қалауларды шынайы ниетпен тоқтату дегенді білдіреді.
Ораза ниетімен бекітілген ауыз – тек денені емес, жүректі де тәрбиелейді. Оразаның ең басты мақсаты – тақуалыққа жету, яғни Алланың алдында жауапкершілікті сезініп, күнәлардан бойды аулақ ұстау.
2. Сәресі – берекенің бастауы
Сәресі – ауыз бекітер алдында ішілетін таңғы ас. Пайғамбарымыз Мұхаммед (с.ғ.с) сәресінің берекелі екенін айтып:
“Сәресіне тұрыңдар, өйткені сәреде береке бар”, – деген.
Сәресі ішуді ұмытпау – ораза ұстаушыға қуат береді. Әсіресе, ұзақ күндер мен ыстық айларда сәресі адамның күні бойы әлсіреп қалмауына көмектеседі. Сәресі уақыты – имсакқа дейін. Кейбіреулер күн шыққанша тамақтануға болады деп шатасып жатады. Негізінде, имсак уақыты басталғанда ауыз бекітіледі, яғни тамақ пен суды доғару қажет.
3. Ниет – әрбір құлшылықтың жүрегі
Ораза – бұл ниетпен жасалатын құлшылық. Ниет ету дегеніміз – жүрекпен Алла разылығы үшін ораза ұстауға шешім қабылдау. Сөзбен айту – мұстахап, яғни жақсы амал, бірақ жүректегі шынайы ниет жеткілікті.
Ниет ету уақыты – күн батқаннан кейінгі түнде немесе таң атпай тұрып, сәресі кезінде де жасалуы мүмкін. Егер адам сәресі ішкен болса, бұл да ниетті білдіреді. Алайда, ерекше нақтылап ниет ету жүрекке орнықты сенім сыйлайды.
4. Ауыз бекіту кезінде нені ескеру керек?
Ауыз бекіту – тек ішіп-жеуді доғару емес. Ол тілден, көзден, ойдан және істерден тазару.
Келесі нәрселерге назар аударған жөн:
- Жалған сөйлемеу, ғайбат айтпау;
- Көзді харамнан сақтау;
- Жаман ойлар мен іс-әрекеттерден тыйылу;
- Көп ұйықтап, оразаны тек уақыт өткізу үшін қолданбау.
Пайғамбарымыз (с.ғ.с) айтқандай:
“Кімде-кім жалған сөйлеуді және оған сәйкес амал етуді доғармайтын болса, Алла оған ішіп-жеуді тастағаны үшін мұқтаж емес”.
Бұл хадис ауыз бекітудің ішкі маңызын көрсетеді. Ораза ұстаушы әрбір ісіне мұқият болып, жан дүниесін де тәрбиелеуі қажет.
5. Ауыз ашу – шүкірдің сәті
Күн батқаннан кейін ауыз ашу – үлкен сауап әрі қуанышты сәт. Бұл мезет – Алланың нығметін қадірлеу мен шүкір айту уақыты. Ауыз ашарда төмендегі дұғаны айту – сүннет:
“Аллаһумма ләкә сумту, уә бика әмәнту, уә ‘аләйкә тәүәккәлту, уә ‘алә ризқикә әфтарту”
(Мағынасы: “Уа, Аллам! Сен үшін ораза ұстадым, Саған иман келтірдім, Саған тәуекел еттім және Сенің ризықпен ауыз аштым”).
Ауызды құрма немесе су ішу арқылы ашу – Пайғамбарымыздың (с.ғ.с) сүннеті. Ауыз ашқаннан кейін көп дұға жасау ұсынылады, себебі бұл сәт – дұға қабыл болатын уақыттардың бірі.
6. Ауыз бекітудің рухани пайдасы
Көпшілік оразаны тек физикалық төзімділікпен байланыстырып жатады. Алайда, ауыз бекітудің рухани және психологиялық пайдасы зор:
- Сабыр мен шыдамдылықты арттырады;
- Жақсылыққа, кешірім мен мейірімге бейімдейді;
- Тәубеге келуге және жүректі жұмсартуға жол ашады;
- Құран оқуға, дұға жасауға, терең ойға батыруға мүмкіндік береді.
Бұдан бөлек, бұл амал әлемдегі аш-жалаңаш адамдардың күйін түсінуге көмектесіп, шүкіршілік пен жанашырлықты оятады.
