Blog

Алтынды қалай өндіреді – Қадам-қадаммен түсінікті нұсқаулық

April 1, 2025

30 2 minutes read

Алтын – адамзат баласына ежелден таныс, бағалы әрі сирек кездесетін металл. Ол тек әшекей бұйым ретінде емес, сонымен қатар өнеркәсіп пен технология саласында да аса маңызды рөл атқарады. Бірақ бұл жарқыраған металлды жер қойнауынан алу оңай іс емес. Алтын өндіру процесі – күрделі, бірнеше кезеңнен тұратын ұзақ жол. Осы мақалада біз алтынның қайдан табылатынын, оны қалай қазып, қалай өңдейтінін, қандай технологиялар қолданылатынын түсінікті тілмен тарқатып өтеміз.

Алтын қайда кездеседі?

Алтын табиғатта екі түрде кездеседі: кен түрінде және өзендерде шашыраңқы күйде.

Кен орындары – бұл жер қойнауындағы терең қабаттарда орналасқан алтын шоғырлары. Мұнда алтын көбіне басқа металдармен бірге (мыс, күміс, қорғасын т.б.) табылып, оны бөліп алу үшін арнайы өңдеу қажет.
Өзен, жайылма алтын – тау жыныстарының мүжіліп, су арқылы төмен қарай ағуы нәтижесінде пайда болады. Бұл алтынды ежелгі замандарда адамдар қолмен шайып алған. Қазіргі кезде де бұл әдіс кейбір аймақтарда қолданылуда.

Алтын өндіру кезеңдері

1. Геологиялық барлау
Барлығы геологиялық зерттеуден басталады. Мамандар жер қойнауын зерттеп, алтын болуы мүмкін орындарды анықтайды. Бұл кезеңде:

Жердің геологиялық құрылымы зерттеледі
Үлгілер алынып, зертханаға жіберіледі
Алтынның мөлшері мен орналасуы анықталады

2. Кеніш ашу және карьер қазу
Егер зерттеу нәтижесі оң болса, арнайы техникамен карьер немесе шахта қазылады. Мұнда:

Ашық тәсіл – алтын жер бетіне жақын орналасса
Жабық (шахталық) тәсіл – алтын тереңде болса қолданылады

3. Жынысты тасымалдау және ұсату
Қазылған тау жынысы ауыр техникалармен өңдеу зауытына жеткізіледі. Ол жерде:

Ұсатқыш құрылғыларда жыныс ұсақ бөлшектерге дейін үгітіледі
Бұл – алтынды одан әрі бөліп алу үшін қажет маңызды қадам

Алтынды бөліп алу технологиялары

Алтынды жыныстан бөліп алу – өте нәзік және технологиялық процесс. Ол бірнеше әдістермен жүзеге асады:

Гравитациялық әдіс – ауырлық күші негізінде алтынды басқа жыныстардан ажырату. Көбінесе бастапқы сатыда қолданылады.
Флотация – химиялық реагенттерді пайдалану арқылы алтынды бөліп алу. Бұл әдіс алтын басқа металдармен бірге кездескенде тиімді.
Цианидтеу – алтынды арнайы цианид ерітіндісіне салып, оны ерітіндіге өткізу. Бұл әдіс кеңінен таралған және тиімді, алайда экологиялық тұрғыдан қауіп төндіреді.
Сілтілік және бактериялық әдістер – заманауи, экологияға зияны аз технологиялар.

Алынған алтынды тазалау

Алынған алтын көбінесе таза күйде болмайды, оның құрамында басқа элементтер қоспасы болады. Сондықтан:

Ол балқыту пештерінде қайта өңделеді
Арнайы электролиз және химиялық әдістер арқылы тазартылып, жоғары сапалы алтын алынады

Қауіпсіздік пен экология

Алтын өндіру – экологияға елеулі әсері бар өндіріс түрі.

Су көздерінің ластануы, топырақтың бүлінуі, улы қалдықтардың шығуы секілді экологиялық проблемалар туындайды
Сондықтан заманауи алтын өндіруші компаниялар экологиялық стандарттарға сай жұмыс істеуге тырысады

Сонымен қатар, жұмысшылардың қауіпсіздігі – басты назарда. Арнайы қорғаныс киімдері, желдету жүйелері, жарылысқа қарсы құрылғылар – бәрі адам өмірі мен денсаулығын сақтау үшін маңызды.