Реферат жазу ережелері: Құрылымы мен кеңестері
Көптеген студенттер мен оқушылар оқу барысында реферат жазуға тап болады. Бұл ғылыми-зерттеу жұмысының қарапайым, бірақ өте маңызды түрі. Жақсы жазылған реферат – тек баға үшін емес, өз ойыңды жүйелеу мен белгілі бір тақырыпты терең түсіну құралы болып табылады. Ендеше, рефератты қалай дұрыс және мазмұнды етіп жазуға болады? Осы сұрақтың төңірегінде кеңінен тоқталайық.
Реферат дегеніміз не?
Реферат – белгілі бір тақырып бойынша жинақталған, ғылыми деректер мен көзқарастарға негізделген қысқаша жазба жұмыс. Ол нақты бір мәселе туралы түрлі дереккөздерден алынған ақпараттарды талдап, жүйелеп, жеке көзқараспен беруді көздейді.
Реферат жазуға дайындық
Кез келген сапалы жұмыстың негізі – дұрыс дайындық. Реферат жазбас бұрын мынадай қадамдардан өту қажет:
- Тақырыпты анықтау
Рефераттың тақырыбы өзіңізге түсінікті, қызықты болғаны дұрыс. Егер тақырып таңдау еркіндігі берілсе, өзіңіз қызығатын саладан алыңыз. - Ақпарат көздерін жинау
Тақырыпқа байланысты сенімді, ғылыми әдебиеттер мен мақалаларға сүйеніңіз. Интернеттегі ақпаратты сүзгіден өткізіп, тек тексерілген дереккөздерді пайдаланыңыз. - Жоспар құру
Жоспар – сіздің бүкіл жұмысыңыздың қаңқасы. Ол құрылымдық реттілікке көмектесіп, ойыңызды шашыратпай жеткізуге мүмкіндік береді.
Реферат құрылымы
Дұрыс құрылым – табысты рефераттың негізі. Әдетте реферат үш негізгі бөлімнен тұрады:
- Кіріспе
Мұнда тақырыптың өзектілігі, мақсат-міндеттері мен зерттеу объектісі сипатталады. Кіріспе көлемі 1 беттен аспауы керек, бірақ оқырманды тақырыпқа тартуы тиіс. - Негізгі бөлім
Бұл – рефераттың ең көлемді және мазмұнды бөлігі. Мұнда жиналған ақпарат жүйеленіп, дәйектермен, мысалдармен, графиктермен толықтырылады. Жеке ой-пікіріңіз де осы бөлімде көрініс тапқаны дұрыс. - Қорытынды
Зерттеу нәтижелері, жасалған тұжырымдар мен ұсыныстар осы бөлімде беріледі. Қысқаша, нақты және анық жазылған қорытынды – жұмыстың логикалық аяқталуы болып табылады.
Жазу стилі мен тілі
Реферат – ғылыми жұмыс болғандықтан, ресми-іскерлік стильде жазылады. Алайда тым күрделі сөйлемдерден, ауыр тілден аулақ болған жөн. Түсінікті әрі дәл жеткізуге тырысыңыз. Сонымен қатар, басқа авторлардың сөздерін қолданғанда міндетті түрде сілтеме жасап отыру қажет, плагиаттан сақ болыңыз.
Дәйексөздер мен сілтемелер
Кез келген дереккөзден алынған мәлімет – ол болсын кітап, мақала не интернет сайты – автордың аты, еңбектің атауы және жылы көрсетіліп, соңында әдебиеттер тізімінде тіркелуі керек. Бұл – академиялық адалдықтың маңызды шарты.
Көркемдеу талаптары
Рефераттың мазмұны қандай маңызды болса, оның сыртқы түрі де сондай рөл атқарады. Әдетте жоғары оқу орындарында мынадай көркемдеу талаптары қойылады:
- Қағаз өлшемі – A4
- Шрифт – Times New Roman, 14 pt
- Жол аралығы – 1.5
- Жиектер – сол жақ 3 см, оң жақ 1.5 см, жоғары және төменгі жиек – 2 см
- Беттер нөмірленуі тиіс
- Мазмұн, кіріспе, негізгі бөлім, қорытынды, пайдаланылған әдебиеттер – әрқайсысы жаңа беттен басталады
Рефератты тексеру және өңдеу
Жазылған жұмысты бірнеше рет оқып, қателерін тексеру маңызды. Орфографиялық және грамматикалық қателерден бөлек, логикалық сәйкессіздіктерге де назар аударыңыз. Жақсы реферат – таза, түсінікті және жүйелі жазылған жұмыс.
Үлгі ретінде қарау
Кейде студенттерге “.үлгісі рефератты қалай жазады?” деген сұрақ маңызды болуы мүмкін. Мұндай жағдайда бұрын жазылған сапалы рефераттар үлгі бола алады. Бірақ түпкілікті көшіру емес, құрылым мен әдісті көру мақсатында пайдалану керек. Әр студенттің жұмысы – өзіндік ізденістің жемісі болғаны дұрыс.
