Жыланнан құтылу жолдары – Қауіпсіздік кеңестері

Қазақстан аумағы кең болғандықтан, әртүрлі табиғи зоналарда түрлі жануарлар мекендейді. Олардың арасында жыландар да бар. Әсіресе көктем мен жаз айларында ауылдық жерлерде, таулы өңірлер мен шөлейт аймақтарда жыландар жиі көзге түседі. Олар көбінесе адамдарға тікелей қауіп төндірмесе де, кейбір жағдайларда үй маңына кіріп, адамдардың тыныштығын бұзуы мүмкін. Осы орайда жыланмен кездесу кезінде қалай әрекет ету керектігін білу өте маңызды.

Жыландар қайда және не үшін келеді?

Жыландар негізінен ыстық әрі тыныш жерлерді, сондай-ақ азық іздеген кезде адамдар тұратын аймақтарға жақындауы мүмкін. Мысалы:

• Тышқандар мен бақаларды аулау үшін үй маңын шарлауы;
• Жылу іздеп, күн астында немесе құрғақ жерлерде жатуы;
• Қалдық тағам, малдың қиы немесе үйінділерге келуі.

Яғни, жыланның пайда болуы – бұл кездейсоқтық емес, белгілі бір орта мен жағдайдың әсері.

Жыланды үй маңына жолатпау үшін не істеу керек?

Жыланды қуғаннан гөрі, оны алдын ала үйге немесе ауланың ішіне кіргізбеудің жолдарын білу әлдеқайда тиімді. Төменде бірнеше қарапайым, бірақ пайдалы амалдар ұсынылған:

1. Аула мен үй айналасын таза ұстау – шөп-шалам мен қоқыстар жыланға жайлы баспана болады. Сондықтан мұндай жерлерді үнемі тазартып отырған жөн.
2. Тышқандардан арылу – тышқандар жыланның азығы болғандықтан, олардың болуы жыланды да тартуы мүмкін.
3. Тесік пен саңылауларды жабу – үй қабырғасы мен едендегі жарықтар, сарай есіктеріндегі саңылаулар жыланның кіріп кетуіне мүмкіндік береді. Оларды құм, цемент немесе арнайы торлармен бітеп тастаған дұрыс.
4. Жылан иісін ұнатпайтын заттарды пайдалану – мысалы, күкірт, нафталин, түйе жапырағы сияқты иісі өткір табиғи заттарды жылан жүретін жолдарға қою арқылы оны алыстатуға болады.

Егер жылан көрсеңіз не істеу керек?

Жыланмен бетпе-бет келгенде адамдар жиі сасқалақтайды, тіпті кейде дүрбелеңге түсіп, дұрыс емес әрекеттер жасайды. Мұндай сәтте ең бастысы – сабыр сақтау. Ешқашан:

• Жыланды өзіңіз ұстамақ болмаңыз;
• Аяқпен таптауға немесе таяқпен ұруға тырыспаңыз;
• Шулы әрекет жасамаңыз.

Керісінше, ақырын кері шегініп, жыланға жол беріңіз. Жылан өздігінен кетіп қалуы мүмкін. Егер ол үйге кіріп кетсе:

• Мамандарды шақырыңыз – Төтенше жағдай қызметіне немесе жергілікті әкімшілікке хабарлап, арнайы қызмет келуін күтіңіз.
• Үй ішіндегі адамдарды қауіпсіз жерге шығарыңыз.
• Жыланның бағытын бақылап отырыңыз, бірақ жақындамаңыз.

Табиғи немесе халықтық әдістер

Қазақ халқы ертеден жыландармен күресудің халықтық әдістерін де қолданып келген. Мысалы:

• Түйе жапырағы немесе жалбыз секілді иісті өсімдіктерді үй маңына отырғызу;
• Үйдің айналасына күйген әк немесе күл себу;
• Жылан жүрген орындарға нафталин шашу.

Бұлар – толық кепілдік бермесе де, жыландарды алыстатуға ықпал ететін табиғи тәсілдер.

Арнайы қорғаныс құралдары мен технологиялар

Қазіргі таңда жыландардан қорғануға арналған түрлі заманауи құралдар да бар:

• Ультрадыбыстық құрылғылар – жыланға жағымсыз дыбыс шығарып, оны сол аумақтан кетіруге көмектеседі;
• Жыланға қарсы арнайы химиялық репелленттер – жерге немесе үйдің кіреберісіне себіліп, жыланның жолын бөгейді.

Алайда мұндай құралдарды қолданар алдында балалар мен үй жануарларына зиянсыз екеніне көз жеткізу керек.

.жыланнан қалай құтылуға болады?

Жоғарыда айтылған барлық әдістер – қауіптің алдын алуға бағытталған. Бірақ, нақты бір жағдай орын алып, үйге жылан кіріп кетсе, құтылудың ең сенімді жолы – кәсіби көмекке жүгіну. Мамандар арнайы құрал-жабдықпен келіп, жыланды қауіпсіз түрде аулап, орманға немесе табиғи ортасына жібереді. Осы сәтте кілт сұрақ – .жыланнан қалай құтылуға болады – нақты, сабырлы, және білікті әрекет арқылы шешімін табады.

Жылан шаққанда не істеу керек?

Кейде сақтық шараларына қарамастан, жылан адамды шағып алуы мүмкін. Ондай кезде:

• Дереу жедел жәрдем шақыру;
• Зардап шеккен адамды тыныш жатқызу;
• Қозғалмауын қадағалау (у тарамауы үшін);
• Шаққан жерді салқын сумен жуу, бірақ жараны кесуге, соруға, күйдіруге немесе қандай да бір сұйық құюға болмайды.