Гиперлипидемия деген не: Себептері мен алдын алу жолдары
Адам ағзасы дұрыс жұмыс істеуі үшін әртүрлі майларға мұқтаж. Бірақ кейде бұл майлар, атап айтқанда липидтер, қанда шамадан тыс көбейіп кетеді. Мұндай жағдайды медицинада гиперлипидемия деп атайды.
Бұл терминнің мағынасы — қан құрамындағы липидтердің, яғни майлардың (холестерин мен триглицеридтердің) жоғары деңгейде болуы. Липидтер ағзаға энергия көзі ретінде қажет, бірақ олардың артық мөлшері жүрек-қантамыр ауруларының негізгі себебіне айналуы мүмкін.
Неліктен бұл маңызды?
1. Жасырын қауіп:
Гиперлипидемия әдетте ешқандай белгілерсіз дамиды. Адам өзін жақсы сезінуі мүмкін, бірақ ішкі органдарда зиянды өзгерістер басталып жатады. Қан тамырларында холестерин шөгіп, олардың тарылуына немесе бітелуіне әкелуі ықтимал.
2. Жүрек ауруларымен байланысы:
Бұл жағдай атеросклероздың — қан тамырларының қатаюы мен тарылуының басты себебі болып саналады. Бұл өз кезегінде инфаркт пен инсульт қаупін арттырады.
Себептері қандай?
Гиперлипидемияның бірнеше себебі бар:
- Тұқым қуалаушылық: отбасылық гиперхолестеринемия.
- Теңгерімсіз тамақтану: майлы, қуырылған тағамдарды көп тұтыну.
- Қимылсыз өмір салты
- Артық салмақ және семіздік
- Қант диабеті және басқа созылмалы аурулар
Қалай анықтайды?
Диагностика өте қарапайым — қан талдауы арқылы холестерин мен триглицерид деңгейі өлшенеді. Дәрігер жалпы липидтік профильді зерттеп, қауіп дәрежесін бағалайды.
Не істеу керек?
1. Дұрыс тамақтану:
Көкөністер, балық, дәнді-дақылдар және омега-3 май қышқылдарына бай тағамдарды тұтыну пайдалы.
2. Қозғалыс:
Кемінде аптасына 150 минут орташа деңгейдегі физикалық белсенділік ұсынылады.
3. Керек жағдайда дәрі-дәрмек:
Егер өмір салтын өзгерту жеткіліксіз болса, дәрігер холестеринді төмендететін препараттар тағайындайды.
