Аутофагия деген не – Жасушаның өзін-өзі тазарту процесі

Адам ағзасы — өте күрделі және ақылды жүйе. Оның ішінде жасушалардың өзін-өзі тазарту қабілеті ерекше орын алады. Бұл табиғи процесс аутофагия деп аталады. Ол — жасушалардың өз ішінде пайда болған зақымдалған құрылымдарды, қажетсіз немесе ескірген ақуыздарды ыдыратып, қайта өңдеу процесі.

Аутофагия қалай жұмыс істейді?

Жасушада қажетсіз қалдықтар немесе зақымдалған бөліктер жиналғанда, арнайы құрылымдар — аутофагосомалар пайда болады. Олар осы қалдықтарды қоршап, лизосома деп аталатын басқа органелламен бірігеді. Лизосома ішіндегі ферменттер бұл қалдықтарды ыдыратып, пайдалы молекулаларға айналдырады. Бұл — жасушаға энергия үнемдеуге және денсаулықты сақтауға көмектесетін маңызды процесс.

Неліктен аутофагия маңызды?

• Жасушаларды «тазартуға» көмектеседі. Бұл процесс ескірген немесе ақаулы компоненттерді жоя отырып, жаңа, сау құрылымдардың пайда болуына жол ашады.
• Қартаюды баяулатады. Ғалымдар аутофагияның белсенділігі артқанда, қартаю белгілері баяулайтынын байқаған.
• Аурулардың алдын алады. Аутофагия қатерлі ісік, Альцгеймер сияқты нейродегенеративті аурулармен күреске ықпал етуі мүмкін.
• Иммундық жүйені қолдайды. Жасушалар вирустар мен бактерияларға қарсы тұру қабілетін арттырады.

Аутофагияны қалай белсендіруге болады?

• Ашыққан кезде аутофагия күшейеді. Қысқа мерзімді ашығу (мысалы, 16:8 тәртібімен тамақтану) бұл процесті іске қосуға көмектеседі.
• Физикалық белсенділік те маңызды. Жаттығулар жасушаішілік қалдықтардың жиналуын тежейді.
• Сапалы ұйқы мен күйзелістен арылу — аутофагияның тұрақты жүруі үшін қажет.