Қазақстанда қолма-қол емес төлемдер көлемі өсіп жатыр, Алматы көшбасшылықты жоғалтты
Қазақстанда қолма-қол емес төлемдерге сұраныс айтарлықтай артты. Алайда мегаполис Алматыда цифрландыру деңгейі тоқтап қалды. Нәтижесінде қала қолма-қол емес төлемдер бойынша көшбасшылықтан айрылды. Толығырақ dailykz-тен оқыңыз.
Қолма-қол емес төлемдер қазақстандықтардың күнделікті өміріне тереңірек еніп келеді. 2025 жылдың бірінші тоқсанында жалпы қолма-қол емес төлемдердің көлемі 40,3 трлн теңге болса, ал жарты жылдың қорытындысы бойынша Қазақстан қаржыгерлер қауымдастығының (АФҚ) мәліметіне сәйкес, бұл көрсеткіш 86,6 трлн теңгеге жетті. Бұл өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 19,3%-ға артық.
Қазақстандағы төлемдер нарығының 87%-ы қолма-қол емес операциялардан тұрады – бұл өткен жылы 85,9% болған. Бұл көрсеткіш банктік карталар арқылы жасалған барлық операциялардың үлесін білдіреді.
Қызығы, 2025 жылы қолма-қол емес төлемдер нарығын қозғаған аймақтар болды, ал мегаполистер емес. Осы тұрғыдан көшбасшы – Ақмола облысы, мұнда қолма-қол емес төлемдердің үлесі 6,3 пайыздық ұпайға артты.
Жетісу облысында 3,8 пайыздық ұпай, Түркістан облысында 3,7, Солтүстік Қазақстан облысында 3 пайыздық ұпайлық өсім байқалды. Аналитиктердің айтуынша, өңірлер арасындағы «цифрлық алшақтық» 21,7 пайыздан 19 пайызға азайды.
Барлық өңірлерде қолма-қол емес төлемдер өссе, Алматы ғана өткен жылғы деңгейін сақтап қалды.
Сол себепті мегаполис көшбасшылықты жоғалтып, бұл орынды Алматы облысы алды. Онда төлем карталары арқылы жасалатын қолма-қол емес транзакциялардың үлесі 90%-дан асты.
Алматы мен облысындағы карталар саны және ерекшеліктері
Алматы қолма-қол емес операциялардың үлесі бойынша бірінші орынды берсе де, әлі де дебеттік карталардың саны бойынша көшбасшы болып қала береді. Қала тұрғындарына орташа есеппен 7-ден астам карта тиесілі, ал басқа өңірлерде бұл көрсеткіш 2-3 карта деңгейінде.
Алайда кредиттік карталар бойынша жағдай керісінше. Алматы кредиттік карта саны бойынша көшбасшылардың үштігіне де кірмейді. Қала тұрғындарына 10 адамға шамамен 6 кредиттік карта тиесілі, ал Алматы облысында бұл көрсеткіш 7 картаға жуық.
Қолма-қол емес төлемдер нарығындағы трендтер
Карталар – тек төлем құралы ғана емес, сонымен қатар төлем тәртібі мен инфрақұрылымды өзгертіп жатқан бірқатар үрдістердің негізі. Ескеруге тұрарлық жайттар:
- ел бойынша POS-терминалдардың саны артты – 1000 адамға 67 терминал (бұрын 58 болған);
- қолма-қол емес операциялардың 90,4%-ы – байланыссыз және интернет төлемдері;
- QR төлемдері нарықтың 10,2%-ын алып отыр және бірыңғай QR код енгізілгеннен кейін бұл үлес одан әрі өседі.
Қолма-қол ақшаның пайдаланылуы
Қолма-қол емес төлемдер мен орташа чектің 6,2%-ға өскенімен (13,2 мың теңгеге дейін) қазақстандықтар әлі де қолма-қол ақшаны жиі қолданады:
- қолма-қол ақшаны алу бойынша орташа чек жыл ішінде 14,2%-ға өсіп, 112,9 мың теңгеге жетті;
- әр қазақстандыққа айналымдағы қолма-қол ақша көлемі 21%-ға артты – 232 мың теңге деңгейінде;
- 2025 жылдың бірінші жартыжылдығында Қазақстан тұрғындары банкоматтардан 12,9 трлн теңге алып, бұл өткен жылдың сәйкес кезеңінен 8,9%-ға көп.
