Күнәні кешіретін дұға – Сәййидул истиғфардың мағынасы мен артықшылығы
Адам баласы қателесуге бейім. Бұл – біздің жаратылыстың бір бөлігі. Алла Тағала қасиетті Құранда:
«Адам әлсіз жаратылған» (Ниса сүресі, 28-аят) – деп баяндайды.
Кейде біз біле тұра, кейде білмей күнә істейміз. Бірақ ең маңыздысы – сол күнәда қатып қалмай, шын жүректен тәубе етіп, Алладан кешірім сұрау. Исламда кешірім сұрау – тек тілді қимылдату ғана емес, жүректің шынайы өкініші, ниеттің түзелуі және қателікті қайталамауға бекем шешім қабылдау.
Кешірім сұрау дұғаларының ішінде Пайғамбарымыз ﷺ бізге үйреткен ең ұлы дұғалардың бірі бар. Оны хадистерде «Сәййидул истиғфар» – Кешірім сұраудың төресі деп атаған. Бұл дұғаны үйреніп, жүрекпен айту – күнәлардың кешірілуіне үлкен себеп болады.
1. Дұғаның толық мәтіні
Арабша мәтіні:
اللَّهُمَّ أَنْتَ رَبِّي، لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ، خَلَقْتَنِي وَأَنَا عَبْدُكَ، وَأَنَا عَلَى عَهْدِكَ وَوَعْدِكَ مَا اسْتَطَعْتُ، أَعُوذُ بِكَ مِنْ شَرِّ مَا صَنَعْتُ، أَبُوءُ لَكَ بِنِعْمَتِكَ عَلَيَّ، وَأَبُوءُ لَكَ بِذَنْبِي، فَاغْفِرْ لِي، فَإِنَّهُ لَا يَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلَّا أَنْتَ
Транскрипциясы:
Аллаһуммә әнтә раббий, лә иләһә иллә әнтә, халақтәний уә әна абдукә, уә әна ‘алә ‘әһдикә уә уә‘дикә мәстәта‘ту, ә‘узу бикә мин шәрри мә сана‘ту, әбу-у ләкә бини‘мәтিকা ‘аләйя, уә әбу-у бизнубий, фағфирлий, фәиннәһу лә йағфиру-з-зунубә иллә әнтә.
Мағынасы:
«Уа, Аллам! Сен – менің Раббымсың, Сенен басқа ешбір тәңір жоқ. Мені Сен жараттың, мен – Сенің құлыңмын. Қолымнан келгенше Саған берген уәдем мен келісімімде тұрамын. Жасаған жаман істерімнің кесірінен Сенің панасына жүгінемін. Маған берген нығметтеріңді мойындаймын және күнәларымды мойындаймын. Мені кешір, өйткені күнәларды Сенен басқа ешкім кешірмейді».
2. Дұғаның қайнар көзі
Бұл дұға сенімді хадистерде келген. Сахих әл-Бұхарида (№6306) Әбу Һурайра (р.а.) риуаят етеді:
«Пайғамбар ﷺ:
«Кім «Сәййидул истиғфарды» күндіз оқып, сол күні кешке дейін өлсе – жәннатқа кіреді. Ал түнде оқып, сол түннің таңы атпай дүние салса – жәннатқа кіреді» – деді».
Бұл хадис оның артықшылығын айқын көрсетеді. Демек, бұл дұға – тек кешірім сұрау емес, жүрекпен Аллаға толық мойынсұнудың көрінісі.
3. Қашан және қалай оқу керек
- Таңертең – таң намазынан кейін күн шықпай тұрып.
- Кешке – ақшам намазынан кейін күн батқан соң.
- Дұғаны шын жүректен, мән-мағынасын түсініп оқу керек.
- Дұға жасағанда құбылаға бет бұрып, жүрекпен Аллаға жалбарынып, өткен күнәларға шын өкініш білдіру абзал.
4. Духовный смысл и мудрость
Бұл дұғада үш негізгі рухани мағына бар:
- Алланы мойындау және Оның бірлігін бекіту – «Сен менің Раббымсың, Сенен басқа Тәңір жоқ» деп айту – таухидтің негізі.
- Өз қателігін мойындау – пенде өзінің әлсіздігін, қателігін жасырмай, Раббысының алдында мойындайды.
- Тек Алладан кешірім тілеу – басқа ешкім күнәні шынайы түрде кешіре алмайды.
Бұл – тәубенің толық формуласы: мойындау – өкіну – қайталамауға бекіну.
5. Қазақ мәдениетінде орны
Қазақ халқында «Кешірім сұраған құтылар» деген мақал бар. Біздің ата-бабамыз күнәні тек Алла кешіретінін білсе де, адамдардан да кешірім сұрауды әдет қылған.
Таңертең және кешкі дұғалар ішінде «Сәййидул истиғфар» көптеген ауыл мешіттерінде имамдар тарапынан үйретіліп келеді.
Бұрынғы қарттарымыз күн батқан соң «Күнәмізді кешір, Жаратқан!» деп жиі айтқан. Бұл – Аллаға тәуекелдің, тәубенің бір көрінісі.
6. Практикалық кеңестер
- Дұғаны тек араб тілінде жаттау – сауабы мол, бірақ мағынасын түсініп айту – ықыласты күшейтеді.
- Оқыған кезде телефонды сөндіріп, ойды жинақтау – дұғаның әсерін арттырады.
- Күнделікті таңертең-кешке бір рет дағдыландырып оқу – рухани тәртіп қалыптастырады.
- Дұғаны тек ауыр күнә жасаған кезде ғана емес, күнделікті оқу – жүректі тазартады.
7. Жиі кездесетін қателіктер мен жаңсақ түсініктер
- Тек тілді қимылдату – жүрек қатыспаса, дұға шынайы болмайды.
- Аудармасыз оқу – мағынасын түсінбей оқу – әсерін азайтады.
- Тек рамазан айында оқу – бұл дұға жыл бойы оқу үшін келген.
- Тек араб тілінде оқи алмаса, оқымау – қазақша немесе орысша мағынасын айтып жалбарыну да дұрыс.
8. Халық арасындағы нұсқалар мен дәстүрлер
Кей өңірлерде бұл дұғаның қысқа нұсқалары жиі айтылады:
- «Алла, күнәмді кешір» – деп жиі қайталау.
- Намаздан кейін «Астагфирулла» деп 3 рет айту.
Алайда, толық мәтінді Пайғамбар ﷺ үйреткендей айту – ең абзал амал.
