Намаздан кейін оқылатын дұға астагфируллах
Намаз – әрбір мұсылман үшін ең маңызды ibadet (құлшылық) түрінің бірі. Ол тек күнделікті міндетті рәсім ғана емес, жүрек тазалығы мен Аллаға жақындаудың құралы. Дегенмен, намаздан кейінгі дұғалар да үлкен маңызға ие. Солардың бірі – Астагфируллах (أستغفر الله) дұғасы. Бұл сөздер күнәлардан кешірім сұрап, жүректі тазартуға бағытталған. Қазақ мәдениетінде намаздан кейінгі Астагфируллах дұғасын оқу ежелден қалыптасқан дәстүр болып саналады.
Астагфируллах – тек сөз ғана емес, рухани тазалыққа, жан тыныштығына, өмірдегі қиыншылықтарды жеңуге септігін тигізетін құдіретті дұға. Бұл мақалада біз оның толық мәтінін, мән-мағынасын, қай кезде және қалай оқу керектігін, сондай-ақ қазақ мәдениетінде атқару дәстүрін қарастырамыз.
Астагфируллах дұғасының мәтіні
Арабша мәтін
أستغفر الله الذي لا إله إلا هو الحي القيوم وأتوب إليه
Транскрипция
Astaghfirullāh allathee lā ilāha illā huwa al-Ḥayyu al-Qayyūm wa atūbu ilayh.
Қазақша аудармасы
“Мен Алладан кешірім сұраймын. Олдан басқа құдай жоқ, Ол Мәңгілік және Барлық нәрсеге Қуатты. Мен Оған тәубе етемін.”
Бұл дұға күнәларымызды мойындап, Алладан кешірім сұрауға бағытталған. Оны ниетпен, жүрекпен айту маңызды.
Дұғаның көзі мен ғылыми негізі
Астагфируллах дұғасы Құранда және хадистерде кеңінен келтірілген:
- Құран аяттары:
- «…Алла тағала күнәларды кешіреді. Алла өте кешірімді әрі мейірімді.» (Сура ан-Ниса, 4:110)
- «…Кім күнә жасаса, Алладан кешірім сұрауы тиіс. Алла кешірімді және мейірімді.» (Сура аль-Маида, 5:39)
- Хадис:
- Пайғамбарымыз Мұхаммед (с.ғ.с) былай деген: «Күн сайын тридцать рет ‘Астагфируллах’ деп айтатын адамға Алла тағала күнәларын кешіреді.» (Сахих Бухари, Кітап «Адамның күнәларын кешіру»)
- Ғалымдардың пікірі:
- Имам Әбу Ханифа мен Имам Мәликке сүйенсек, Астагфируллах дұғасы намаздан кейін тұрақты түрде оқылатын ең пайдалы зикрлердің бірі болып саналады.
Қашан және қалай оқу керек
Намаздан кейін оқу
Астагфируллах дұғасын намаздан кейін оқу – кең таралған дәстүр:
- Фаджр намазынан кейін – күнді дұрыс бастауға көмектеседі.
- Зухр, Аср, Магриб, Иша намаздарынан кейін – күнді кешкілік қорытындылау.
Оқу тәсілі
- Жылы, тыныш жерде отыру немесе тұру.
- Дұғаны мәнерлеп, жүрекпен айту.
- Арнайы сан шектеу жоқ, көбіне 33 рет оқу ұсынылады.
Духани мәні мен даналығы
Астагфируллах дұғасы тек күнәлардан кешірім сұрау ғана емес, рухани тазалықтың, жүрек тыныштығының, бойдағы үміт пен сенімнің символы болып табылады.
- Күнәлардан арылу: Жүрекке жеңілдік әкеледі.
- Қиыншылықтардан құтылу: Дұға арқылы жан тыныштығы пайда болады.
- Аллаға жақындау: Тәубе мен кешірім арқылы Құдайға деген махаббат артады.
Қазақ мәдениетіндегі орны
Қазақ дәстүрінде Астагфируллах дұғасы кеңінен қолданылады:
- Ауылдық дәстүрлер: Көбіне ересектер намаздан кейін 33 рет оқып, балаларға үйретеді.
- Қиын сәттерде: Науқас, қажыған немесе қиыншылықта оқылады.
- Отбасылық тәрбиеде: Балаларға намаздан кейін дұға оқудың маңыздылығы түсіндіріледі.
Бұл дұға қазақтардың рухани өмірінде терең із қалдырған, күнделікті өмірдің ажырамас бөлігі болып саналады.
Практикалық кеңестер
- Намаздан кейін бірден оқу – тиімді.
- Жүрекпен және ниетпен айту.
- Оқу санын шектемеу, бірақ 33 реттен бастау ыңғайлы.
- Балаға үйреткенде, дұғаның мағынасын түсіндіру маңызды.
Жиі кездесетін қателіктер мен қате түсініктер
- Тек ауызбен айту: Жүрекпен түсінбей оқу әсерін азайтады.
- Санға ғана мән беру: 33 рет оқу маңызды, бірақ ниетсіз оқу әсер етпейді.
- Тек қиын сәттерде оқу: Астагфируллахты күнделікті оқу – рухани тазалыққа жол ашады.
Халықтық дәстүрлер мен нұсқалар
Қазақтар кейде дұғаны қысқартылған түрде:
«Астагфируллах, Астагфируллах, Астагфируллах»
деп оқиды. Бұл да қабылданған, бірақ толық мәтін мен ниетпен оқу артықшылық береді.
