Арақ ішкен адамға оқылатын дұға: Исламдағы тазалық пен тәубенің мәні
Адам өмірінде қиындықтар, әлсіздік пен азғындық сәттері кездеседі. Солардың бірі – арақ немесе басқа да спирттік ішімдіктерге беріліп кету. Ислам діні мұндай әрекеттерді харам деп таныған, өйткені ол адамның денсаулығына, рухани дамуына және қоғамға зиян келтіреді.
Арақ ішкен адамға арналған дұға – бұл тек қана әдеттегі сөздер емес, ол тазалыққа, тәубеге және Аллаға жақындауға шақыратын рухани құрал. Бұл дұғалар арқылы адам өзінің қателігін мойындап, жүрегін тазалап, Алладан кешірім сұрай алады.
Қазақ қоғамында да спирттік ішімдіктерге тәуелділікке қарсы тәрбиелеу, ораза, дұға және басқа да рухани амалдар кеңінен қолданылған. Дәстүрлі мақал-мәтелдерде: «Дұға – жүректің айнасы, сөзі – Алланың сыры» дегендей, адамның рухани тазалығы мен дұға арасында тығыз байланыс бар.
Арақ ішкен адамға оқылатын дұғаның мәтіні
Арабша мәтін
اللَّهُمَّ إِنِّي ظَلَمْتُ نَفْسِي ظُلْمًا كَثِيرًا وَلا يَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلَّا أَنْتَ فَاغْفِرْ لِي مَغْفِرَةً مِنْ عِنْدِكَ وَارْحَمْنِي إِنَّكَ أَنْتَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ
Транскрипция
Allahumma inni dhalamtun nafsi dhulman kathīran wa lā yaghfiru adh-dhunūba illā anta faghfir lī maghfiratan min ‘indika warhamnī innaka anta al-Ghafūru ar-Raḥīm.
Қазақша аудармасы
«О, Алла! Мен өзіме көп қиянат жасадым. Кімде-кімнің күнәсін кешіре алады, тек Сен ғана. Сондықтан мені кешіріп, маған мейірім көрсет, Сен – Кешірімді әрі Рахымдысың.»
Дұғаның қайнар көзі
Бұл дұға тәубе жасауға арналған жалпы дұғалар қатарына жатады, және оның мағынасы Құрандағы бірнеше аятпен үндеседі:
- «Олар, егер Аллаға тәубе етсе, Алла олардың күнәларын кешіреді» (Зумар сүресі, 39:53).
- Пайғамбарымыз Мұхаммед (с.а.у.) айтқан: «Барлық пайғамбарлар адам баласына тәубені насихаттады, ал Алла әрбір шынайы тәубені қабыл етеді» (Сахих әл-Бұхари).
Яғни, арақ ішкен адамға арналған дұға – тәубенің және Алладан кешірім сұраудың тікелей амалы.
Қашан және қалай дұға ету керек
- Таза ниетпен және шынайы өкінішпен: Аллаға жалғыз ғана тілек білдіріңіз, жүрек түкпірінен шыққан өкініш болуы тиіс.
- Намаздан кейін немесе түнгі уақыттарда: Түнгі намаздан кейін оқылған дұға ерекше қабыл болатыны хадистерде айтылған.
- Қайталау арқылы: Дұғаны бірнеше рет оқу арқылы жүрекке әсер етуі күшейеді.
- Дененің және ойдың тазалығы: Дұға кезінде мүмкіндігінше таза жерде, сабынмен жуынған күйде, ораза кезінде оқуға тырысыңыз.
Духани мәні және даналығы
Арақ ішкен адамға оқылатын дұға тек қана күнәлардан тазару емес, сонымен бірге:
- Жүректі жұмсарту: Адам өз әрекетін мойындап, бойындағы әлсіздікті қабылдайды.
- Тәубеге шақыру: Дұға арқылы адам ішкі тазалыққа және өмірлік өзгерістерге ұмтылады.
- Қоғамдық әсер: Шынайы тәубе еткен адам қоғамға да пайдалы, отбасына сенімді бола бастайды.
Қазақ халқында да: «Жүректен шыққан тілек – Алланың құлағына жетеді» деген сөз бар. Бұл дұға дәл осы рухани даналыққа сәйкес келеді.
Қазақ мәдениетіндегі рөлі
- Ата-бабалар дәстүрі: Қазақтарда маскүнемдікке қарсы тәрбиелік жұмыстар дұға, кеңестер және отбасылық әңгімелер арқылы жүргізілген.
- Ұлттық мақал-мәтелдер: «Сумән сылқымға айналады, дұға жүректі түзетеді» деген сияқты ойлар бар.
- Қоғамдық салттар: Жиналыстарда, мерекелік немесе қайғылы сәттерде, маскүнем адамға дұға жасап, оны тәубеге шақыру дәстүрі бар.
Практикалық кеңестер
- Тәубеге ертерек келу: Арақ ішкеннен кейін дереу дұға оқу, кешіктіруден гөрі тиімді.
- Жеке дәптерде жазып отыру: Дұғаны жазып, күн сайын оқып тұру – рухани сабақ.
- Қоғамнан қолдау іздеу: Отбасы мен достардың қолдауы тәубені нығайтады.
- Өз-өзіне есеп беру: Араққа кететін уақыт пен қаржыны жазып, оны дұға арқылы азайту.
Жиі кездесетін қателіктер
- Дұғаны механикалық оқу: Жүректің қатыспай оқу әсерін төмендетеді.
- Тек дұғаны оқу, әрекет жасамау: Тәубе – тек сөз емес, іс-әрекет.
- Қоршаған ортаға көңіл бөлмеу: Маскүнемдікке қарсы дұға тек жеке емес, отбасылық және қоғамдық қолдаумен бірге жүруі керек.
Халықтық дәстүрлер
- Жиналыста оқу: Кейбір ауылдарда маскүнем адамға арнайы дұға оқылады, жанында жақындары мен имамдар болады.
- Ашық ауада оқу: Табиғат аясында оқылған дұға жүрекке тыныштық береді деп саналған.
- Құран оқумен бірге орындау: Кейде дұға Құран аяттарымен бірге айтылады, мысалы, Нұх сүресі немесе Зумар сүресі.
