Мөлдір Мұқанова өмірбаяны – шығармашылығы мен мұрасы
Мөлдір Мұқанова – қазіргі қазақ мәдениеті мен өнерінің дамуына үлес қосқан, шығармашылық жолында айрықша із қалдырған тұлғалардың бірі. Ол тек қана өнер иесі емес, сонымен бірге заманауи қоғамда әйел бейнесінің, ұлттық құндылықтардың сақталуы мен өркендеуінің символына айналған жан. Оның өмір жолы мен шығармашылық қызметі қазақстандық мәдениеттің жаңа кезеңінде қалыптасқан рухани бағыттарды айқын көрсетеді. Мұқанованың еңбектері халықтық дәстүр мен қазіргі заман талабын үйлестіре білуімен ерекшеленеді.
Бұл мақалада біз Мөлдір Мұқанованың өмірбаянын жан-жақты талдап, оның балалық шағынан бастап шығармашылық биігіне дейінгі кезеңдерін саралаймыз. Сонымен қатар, оның қоғамдық көзқарастары, жеке өмірі және бүгінгі қазақ қоғамындағы орны туралы әңгімелейміз.
Мөлдір мұқанова өмірбаяны
Балалық шағы мен отбасы
Мөлдір Мұқанова XX ғасырдың соңы мен XXI ғасырдың басындағы күрделі әлеуметтік өзгерістер кезеңінде дүниеге келді. Оның балалық шағы қазақ қоғамы тәуелсіздік алған алғашқы жылдармен тұспа-тұс келді. Бұл кезеңде елде экономикалық қиындықтар, жаңа құндылықтардың қалыптасуы, ұлттық болмыстың қайта жандану үдерісі жүріп жатты. Мұқанованың отбасы да осы өзгерістерді өз тұрғысынан өткерді.
Әкесі – еңбекқор, кең ойлы, ұрпағының болашағына зор мән берген адам болса, анасы – қазақы тәрбиенің озық үлгісін көрсеткен, балаларына мейірім мен ізгілікті дарытқан жан еді. Отбасыда ұлттық дәстүрге, салт-сананы қадірлеуге айрықша көңіл бөлінді. Бұл Мөлдірдің болашақта өнерге бет бұруына, шығармашылық әлемге терең бойлауына негіз болды.
Балалық шағында ол халық ертегілерін, батырлық жырларды ерекше сүйіп оқыды. Әжесінің аңыз-әңгімелерін тыңдап өсуі де оның дүниетанымына әсер етті. Отбасындағы рухани орта бала Мөлдірді ерте кезден кітапқа, өнерге, ән мен күйге жақындата түсті.
Білімі және алғашқы қадамдары
Мөлдір Мұқанова мектеп қабырғасында жүрген кезден-ақ өнерге ерекше ықылас танытты. Оның табиғи дарыны ұстаздарының назарынан тыс қалмады. Ән айту, сахналық өнер, әдебиетке құштарлығы біртіндеп айқындала бастады. Мектепте түрлі байқауларға қатысып, жүлделі орындар алған сәттері оның өнер жолына түсуге деген сенімін арттырды.
Орта білімді аяқтаған соң, ол өнер мен мәдениет саласын кәсіби тұрғыда меңгеруді мақсат етті. Университет қабырғасында алған білімі оның дүниетанымын кеңейтті, шығармашылық бағыт-бағдарын айқындады. Жоғары оқу орнында ол тек өнердің теориясын ғана емес, сахналық мәдениетті, актерлік шеберлікті, музыка мен әдебиеттің байланысын да терең үйренді.
Алғашқы кәсіби қадамдары да осы кезеңде басталды. Ол студенттік театр қойылымдарына қатысып, жас өнерпаз ретінде көпшілікке таныла бастады. Қалалық, облыстық мәдени іс-шараларда өнер көрсетіп, кәсіби сахнаға алғашқы қадам жасады.
Шығармашылығы, қызметі және жетістіктері
Мөлдір Мұқанованың шығармашылығы қазақ өнерінің бірнеше бағытын қамтиды. Ол әншілік, театр, әдебиет және қоғамдық қызмет саласында белсенділік танытты.
Әншілік өнері. Оның репертуарында халық әндерімен қатар, заманауи композиторлардың шығармалары да бар. Ол әрбір әнді орындағанда жүрекпен жеткізіп, тыңдарманды рухани байыта білді. Оның ән айту мәнері ұлттық дәстүрге адалдықты сақтай отырып, заманауи стильді де қамтиды.
Театрдағы еңбегі. Мұқанова сахналық образ жасаудағы шеберлігімен танылды. Әр рөлді жан-тәнімен беріліп ойнауы оның кәсіби деңгейін көрсетеді. Театр сахнасында ол түрлі тарихи, драмалық және комедиялық образдарды сомдап, көрерменнің ыстық ықыласына бөленді.
Әдебиетке қосқан үлесі. Ол шығармашылық жолында поэзияға да бет бұрды. Өлеңдері нәзіктік пен терең ойға толы. Оның туындыларында туған жерге деген сүйіспеншілік, ана тілінің қадірі, адамгершілік пен ізгілік тақырыптары басым.
Жетістіктері. Мөлдір Мұқанова түрлі республикалық байқаулардың жеңімпазы атанды. Оның еңбектері мемлекеттік деңгейде жоғары бағаланып, марапаттарға ие болды. Бұл жетістіктері оның тек қана жеке дарынының емес, сонымен бірге табандылығы мен еңбекқорлығының нәтижесі еді.
Қоғамдық және саяси көзқарастары
Мөлдір Мұқанова тек өнерде ғана емес, қоғамдық өмірде де белсенді тұлға болды. Ол ұлттық мәдениетті сақтау, жастарды тәрбиелеу, әйелдердің қоғамдағы рөлін нығайту мәселелерінде өз пікірін батыл білдіріп отырды.
Оның көзқарасы бойынша, Қазақстанның болашағы – жастардың қолында. Сондықтан жас ұрпақты ұлттық рухта тәрбиелеу, оларға өнер мен білімді қатар ұсыну – басты міндеттердің бірі.
Саяси тұрғыда ол елдің тәуелсіздігін, бейбітшілік пен тұрақтылықты жоғары бағалады. Қазақстанның халықаралық деңгейде дамуы, мәдениетінің әлемге танылуы оның негізгі арман-мүддесі болды.
Жеке өмірі
Мөлдір Мұқанова жеке өмірінде де отбасы құндылықтарына ерекше мән берген жан. Ол үшін отбасы – адамның рухани тірегі, шығармашылық шабыттың қайнар көзі. Жолдасы мен балалары оның өнердегі жетістіктеріне демеу болып, әрқашан қолдау көрсетті.
Жеке өмірінде ол қарапайымдылықты, адалдықты, достықты жоғары қойды. Оның өмірлік ұстанымы – «адам ең әуелі адам болып қалуы тиіс» деген қағидаға негізделді.
Мұрасы мен маңызы
Мөлдір Мұқанова қалдырған шығармашылық мұра – қазақ өнерінің маңызды бөлігі. Оның әндері, сахналық бейнелері, поэзиясы – бүгінгі және келер ұрпақ үшін құнды қазына.
Ол ұлттық өнерді сақтап қана қоймай, оны жаңа заман талабына бейімдей білді. Жастарға үлгі болатын еңбектері, өнерге адалдығы, қоғамға деген жауапкершілігі оны биік деңгейге көтерді.
Бүгінде оның есімі қазақ мәдениеті тарихында ерекше орын алады. Мұқанова – өнердің, ізгіліктің, рухани биіктіктің символына айналған тұлға.
