Бауыржан Момышұлы өмірбаяны – батыр, жазушы, қоғам қайраткері
Бауыржан Момышұлы — қазақ халқының мақтанышы, Ұлы Отан соғысының даңқты батыры, көрнекті жазушы және әскери қайраткер. Оның өмірі мен қызметі қазақ халқының патриотизмін, ерлігін және ұлттық рухын бейнелейді. Момышұлының есімі тек Қазақстанда ғана емес, бүкіл әлемде танымал. Оның өмірі мен шығармашылығы ұрпақтан-ұрпаққа үлгі болып қала береді.
Б.момышұлы өмірбаяны
Балалық шағы және отбасы
Бауыржан Момышұлы 1910 жылдың 24 желтоқсанында Жамбыл облысы, Жуалы ауданы, Көлбастау ауылында дүниеге келген. Ол Дулат тайпасының Шымыр руынан шыққан. Әкесі Момынәлі, халық арасында Момыш деп аталған, ал анасы Рәзия ерте қайтыс болған. Бауыржан үш жасынан бастап әжесі Қызтумастың тәрбиесінде болған. Әжесі оған халық ауыз әдебиетінен ертегілер мен жырларды оқып, ұлттық тәрбие берген.
Бауыржанның балалық шағы қиыншылықтарға толы болды. Оның отбасы кедей болғандықтан, бала кезінен еңбекке араласып, мал бағумен айналысқан. Бұл кезеңдер оның мінезінің қалыптасуына, шыдамдылық пен төзімділікке үйретті. Әжесінің тәрбиесі мен халықтық дәстүрлерге деген сүйіспеншілігі оның болашақтағы өмір жолына үлкен әсер етті.
Білім алу және еңбек жолының басталуы
Бауыржан 1929 жылы Аулие-Атиналық 9 жылдық мектепті аяқтады. Ол мектепте жақсы оқып, білімге деген құштарлығын көрсетті. Оқуды аяқтағаннан кейін түрлі мемлекеттік қызметтерде жұмыс істеді: аудандық атқару комитетінің жауапты хатшысы, аудандық прокурордың көмекшісі, аудандық милиция бастығының орынбасары, аудандық қаржы бөлімінің бастығы және т.б. Бұл қызметтерде ол ұйымдастырушылық қабілеттерін, жауапкершілігін және халықпен жұмыс істеу дағдыларын дамытты.
1936 жылы Ленинградтағы Қаржы институтының курстарын аяқтап, қаржы саласында білім алды. Алайда, оның жүрегі әскери қызметке жақын болды. 1932 жылы Қызыл Армия қатарына шақырылып, әскери қызметін бастады. Ол полк мектебін бітіріп, офицерлік атақ алды. Әскери қызметте ол өзінің көшбасшылық қасиеттері мен стратегиялық ойлау қабілетін көрсетті.
Шығармашылық қызметі мен жетістіктері
Бауыржан Момышұлы тек әскери қызметкер ғана емес, сонымен қатар жазушы, публицист, қоғам қайраткері болды. Оның шығармашылығы Ұлы Отан соғысының ауыр жылдарында басталды. Ол майданда жүріп, өз көрген-білгендерін, ойларын қағазға түсіріп отырды. Оның алғашқы шығармаларының бірі — “Волоколамск тас жолы” атты повесі. Бұл шығармада ол жауынгерлердің ерлігін, қиыншылықтарын, патриотизмін суреттейді.
Бауыржанның шығармашылығының басты тақырыбы — Отанға деген сүйіспеншілік, ерлік, ұлттық рух. Оның “Ұшқан ұя”, “Қан мен тер”, “Жауынгердің тұлғасы” сияқты шығармалары қазақ әдебиетінің алтын қорына енді. Ол шығармаларында қазақ халқының тарихын, мәдениетін, салт-дәстүрлерін насихаттады.
Оның шығармашылығы тек әдебиет саласында ғана емес, әскери ғылымда да маңызды рөл атқарды. Ол әскери тәрбие мен дайындықтың жаңа әдістерін ұсынды, жауынгерлердің моральдық рухын көтеру жолдарын көрсетті. Оның “Батырлықтың негіздері”, “Әскери тәрбие мәселелері” сияқты еңбектері әскери оқу орындарында оқытылатын оқу құралдарына айналды.
Қоғамдық және саяси көзқарастары
Бауыржан Момышұлының қоғамдық және саяси көзқарастары терең патриотизмге, ұлттық тәуелсіздікке, халықтың бірлігіне негізделген. Ол әрқашан қазақ халқының мүддесін қорғап, оның мәдениеті мен тілін сақтауға ұмтылды. Оның пікірінше, ұлттық рухты көтеру үшін білім мен тәрбие жүйесін жетілдіру қажет.
Сонымен қатар, ол Кеңес Одағының саяси жүйесіне сын көзбен қарады. Ол жеке адамның еркіндігі мен құқықтарын қорғауды, әділеттілік пен теңдікті талап етті. Оның қоғамдық қызметі мен саяси көзқарастары оның шығармашылығында да көрініс тапты.
Жеке өмірі
Бауыржан Момышұлының жеке өмірі де қызықты әрі күрделі болды. Ол бес рет үйленген. Алғашқы әйелі — Бибижамал, одан Бахытжан атты ұлы болды. Екінші әйелі — Клавдия Николаевна Коркина, одан Елена атты қызы дүниеге келді. Үшінші әйелі — Вера Павловна Строева. Төртінші әйелі — Гайникамал Баубекова, олар бірге 12 жыл өмір сүрді. Бесінші әйелі — Жамиля Егембердиева, ол Бауыржанның өмірінің соңғы жылдарында бірге болды.
Оның жеке өмірі туралы көптеген естеліктер мен жазбалар қалды. Оның әйелі Жамиля Егембердиева “Өмірінің өзі — дастан” атты кітап жазды, онда Бауыржанның жеке қасиеттері, оның отбасына деген сүйіспеншілігі, тәртібі туралы баяндалады. Оның жеке өмірі оның шығармашылығына да әсер етті, оның шығармаларында отбасылық құндылықтар, адамгершілік, махаббат тақырыптары жиі кездеседі.
Мұра және маңызы
Бауыржан Момышұлының мұрасы қазақ халқының рухани байлығы болып табылады. Оның шығармалары ұрпақтан-ұрпаққа жалғасып, жастарды отансүйгіштікке, ерлікке тәрбиелейді. Оның есімі көптеген мектептерге, көшелерге, мәдениет үйлеріне берілген. Оның өмірі мен қызметі туралы естеліктер мен зерттеулер жазылып, ғылыми жұмыстар жүргізілуде.
Оның есімімен аталатын ауылдар, көшелер, мектептер мен мәдениет үйлері оның халық алдындағы абыройын көрсетеді. Оның есімімен аталған мектептерде оқушыларға оның өмірі мен шығармашылығы туралы дәрістер оқылып, оның ерліктері мен еңбектері насихатталады.
