Мухтар Шаханов өмірбаяны – шығармашылығы, жетістіктері, қоғамдық қызметі
Мұхтар Шаханов — қазақ халқының рухани әлемін байытқан, әдебиет пен қоғамдық ойдың көрнекті өкілі, ұлттың ұлы тұлғасы. Оның шығармалары тек поэзиямен шектелмей, қазақ тілінің мәртебесін көтеру, ұлттық сана-сезімді жаңғырту, әділетсіздікке қарсы күрес сияқты маңызды мәселелерді қозғайды. Шахановтың өмірі мен шығармашылығы — қазақ әдебиеті мен мәдениетінің алтын қорына қосылған баға жетпес мұра.
Мухтар шаханов өмірбаяны
Балалық шағы мен отбасы
Мұхтар Шаханов 1942 жылы 2 шілдеде Оңтүстік Қазақстан облысы, Отырар ауданы, Чилик ауылында дүниеге келген. Әкесі Төлеген Шаханов Ұлы Отан соғысына қатысып, ерлікпен қаза тапқан. Анасы Әмина Шаханова үш баланы жалғыз тәрбиелеп өсірген. Мұхтар бала кезінен еңбекке араласып, ауыл шаруашылығында жұмыс істеген. Бұл кезең оның өмірінде еңбекқорлық пен жауапкершіліктің негізін қалаған.
Білім алу және шығармашылық жолының басталуы
Мұхтар Шаханов 1960 жылы Шымкент қаласындағы педагогикалық училищеге түсіп, оны 1965 жылы аяқтаған. Білім алған жылдары оның әдебиетке деген қызығушылығы артып, алғашқы өлеңдері жарық көре бастады. 1961 жылы «Оңтүстік Қазақстан» газетінде корректор, кейіннен әдеби қызметкер болып жұмыс істеді. 1967 жылы «Лениншіл жас» газетінің Оңтүстік Қазақстан облысындағы меншікті тілшісі болып тағайындалды. Бұл кезеңде оның шығармашылық жолы басталып, әдеби ортада танымал бола бастады.
Шығармашылық қызметі мен жетістіктері
Мұхтар Шахановтың шығармашылығы кең ауқымды. Ол поэзия, проза, драматургия, эссе жанрларында шығармалар жазды. «Өркениет жаңғырығы», «Ғасырлар үні», «Қазақтың қара өлеңі», «Құпия формула» сияқты туындылары қазақ әдебиетінің алтын қорына енді. Оның шығармалары әлемнің 30-дан астам тіліне аударылып, халықаралық деңгейде таныла бастады.
Шахановтың шығармашылығының негізгі тақырыптары — адамгершілік, әділеттілік, ұлттық сана, тіл мәселесі. Ол қазақ тілінің мемлекеттік тіл мәртебесін алуы үшін белсенді күрес жүргізді. 1991 жылы «Жалын» журналының бас редакторы болып тағайындалды. 1989 жылы Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесіне депутат болып сайланды. 1992 жылы Қазақстан Республикасының Арал, Балқаш және экология мәселелері жөніндегі мемлекеттік комитетінің төрағасы болды. Ол өз қызметінде экология мәселелеріне ерекше назар аударды.
Қоғамдық және саяси көзқарастары
Мұхтар Шаханов қоғамда белсенді азаматтық ұстанымымен ерекшеленді. 1986 жылғы Желтоқсан оқиғасына қатысты шындықты ашу үшін күрес жүргізді. 1989 жылы Кремльде Жоғарғы Кеңес депутаттарына үндеу жасап, Желтоқсан оқиғасының шындығын айтуға шақырды. Оның бұл әрекеті кеңес үкіметінің саясатына қарсы шыққан батыл қадам болды.
Шаханов қазақ тілінің мемлекеттік тіл мәртебесін алуын талап етіп, «Мемлекеттік тіл» қозғалысын басқарды. Ол Қазақстанның тәуелсіздігі мен ұлттық бірлігін нығайту жолында көптеген қоғамдық шараларға қатысты. Оның саяси көзқарастары мен әрекеттері қазіргі Қазақстанның қоғамдық-саяси өмірінде маңызды орын алады.
Жеке өмірі
Мұхтар Шаханов үш рет үйленген. Оның бес баласы бар. Жеке өмірін көпшілік алдында жарияламағанымен, ол өзінің отбасы мен балаларына ерекше көңіл бөлген. 2022 жылы ол өзінің үйінде, жары Ханшайым Бүгінқызының қасында болғанын айтты. Ол үйінде кітаптарымен, суреттерімен және өміріндегі маңызды адамдармен қоршалғанын мәлімдеді.
Мұрасы мен маңызы
Мұхтар Шахановтың шығармашылығы мен қоғамдық қызметі қазақ халқының рухани әлемін байытты. Оның поэзиясы мен прозасы ұлттық сананы оятуға, халықты біріктіруге бағытталған. Шахановтың шығармалары қазақ тілінің байлығын, тереңдігін көрсетіп, оны әлемге танытты. Оның қоғамдық қызметі қазақ халқының құқықтары мен мүдделерін қорғауға бағытталды.
Шахановтың шығармалары мен қоғамдық қызметі қазіргі Қазақстанның мәдениеті мен саясатына үлкен әсер етті. Оның еңбектері ұрпақтан-ұрпаққа жетіп, қазақ халқының рухани мұрасына айналды.
