Бауыржан Момышұлы өмірбаяны – Батырдың жолы мен мұрасы
Бауыржан момышұлы өмірбаяны слайд
Балалық шағы және отбасы
Бауыржан Момышұлы 1910 жылы 24 желтоқсанда қазіргі Жамбыл облысы Жуалы ауданы Көлбастау ауылында дүниеге келген. Ол қазақтың қарапайым көшпелі шаруасының отбасында дүниеге келіп, балалық шағын табиғат аясында өткізді. Әкесі Момыш — еңбекқор, әділ, ұрпағына адалдық пен еңбекқорлықты үйреткен адам болған. Анасы Рәзия ерте қайтыс болғаннан кейін, Бауыржан әкесінің тәрбиесінде өсті. Отбасында төрт қыздан кейінгі жалғыз ұл ретінде ерекше қамқорлықта болды.
Бауыржанның балалық шағы қиыншылықтарға толы болды. Алайда, ол ауыл мектебінде білім алып, өзіне тән табандылық пен еңбекқорлықты бойына сіңірді. Жастайынан кітапқа деген қызығушылығы оны оқуға жетеледі. Ол ауыл мектебін бітіргеннен кейін, Алматы қаласындағы Аулие-Атинск педагогикалық училищесінде білім алды. Оқуды үздік аяқтап, мұғалім болып қызмет етті.
Білім алу және еңбек жолының басы
Бауыржан Момышұлының білімге деген құштарлығы оны әрдайым ізденуге итермеледі. Ол педагогикалық училищені бітіргеннен кейін, Алматы қаласында мұғалім болып жұмыс істеді. Содан кейін, аудандық милицияда қызмет атқарды, кейінірек аудандық партия комитетінде жұмыс істеді. Бұл кезеңдерде ол қоғам өміріне белсене араласып, халықтың мұң-мұқтажын түсінуге тырысты.
1932 жылы Бауыржан Момышұлы Қызыл Армия қатарына шақырылып, әскери қызметке кірісті. Ол әскери мектепті үздік бітіріп, лейтенант шенін алды. Әскери қызметте жүріп, ол өзіне тән ұйымдастырушылық қабілеттері мен көшбасшылық қасиеттерін көрсетті. 1936 жылы ол Алматы қаласындағы әскери училищеге оқуға түсіп, оны да үздік бітірді. Бұл кезеңдерде ол әскери тактика мен стратегияны терең меңгеріп, болашақта үлкен жетістіктерге жетуге негіз қалады.
Шығармашылық қызметі
Ұлы Отан соғысы жылдарында Бауыржан Момышұлы Панфилов дивизиясының құрамында Мәскеу түбіндегі шайқастарға қатысты. Ол батальон командирі ретінде жауынгерлік ерлігімен ерекшеленді. Әсіресе, Мәскеу түбіндегі шайқаста көрсеткен ерлігі оны бүкіл Кеңес Одағына танытты. Оның әскери тактикасы мен стратегиясы көптеген әскери мамандардың назарын аударды.
Соғыстан кейін Бауыржан Момышұлы әскери қызметін жалғастырып, әскери оқу орындарында сабақ берді. Ол “Соғыс психологиясы” атты еңбегін жазып, онда жауынгердің рухын көтеру, оның психологиялық жағдайын жақсарту жолдарын көрсетті. Бұл еңбек тек Кеңес Одағында ғана емес, шетелдерде де жоғары бағаланды. Оның шығармалары қазақ әдебиетінде ерекше орын алады. “За нами Москва” атты кітабы соғыс тақырыбына арналған еңбектердің үздік үлгісі болып табылады.
Қоғамдық және саяси көзқарастары
Бауыржан Момышұлының қоғамдық және саяси көзқарастары терең патриотизмге, ұлттық құндылықтарды сақтауға және дамытуға негізделген. Ол әрқашан халықтың мүддесін жоғары қойып, елдің тәуелсіздігі мен бірлігін қорғауды басты мақсат етіп қойды. Әскери қызметте жүріп, ол жауынгерлердің моральдық рухын көтеру, олардың патриоттық сезімдерін дамыту үшін көп жұмыс істеді. Оның айтуынша, “Ұлы Отан соғысы — халықтың ерлігінің, батырлығының, бірлігінің көрінісі”.
Бауыржан Момышұлының саяси көзқарастары оның шығармаларында да көрініс тапты. Ол өз еңбектерінде халықтың бірлігі мен татулығын, ұлттық құндылықтарды сақтаудың маңыздылығын үнемі айтып отырды. Оның пікірінше, тек халықтың бірлігі мен ынтымағы арқылы ғана елдің болашағы жарқын болады.
Жеке өмірі
Бауыржан Момышұлының жеке өмірі де қызықты әрі көп қырлы болды. Ол бес рет үйленген. Алғашқы әйелі Бибижамалдан Бахытжан есімді ұлы дүниеге келді. Бахытжан да әкесі сияқты жазушы болып, әдебиет саласында өзін танытты. Екінші әйелі Клавдия Николаевна Коркинадан Елена есімді қызы болды. Үшінші әйелі Вера Павловна Строева, төртінші әйелі Гайникамал Баубекова, бесінші әйелі Жамиля Егембердиева болды. Жамиля Егембердиева Бауыржан Момышұлының өмірінің соңғы жылдарын бірге өткізді және оның өмірі туралы “Өмірінің өзі — дастан” атты кітап жазды.
Отбасында Бауыржан Момышұлы қатал, бірақ әділ әке болды. Ол балаларын еңбекке, адалдыққа, Отанға деген сүйіспеншілікке тәрбиеледі. Отбасында оның айтқан сөздері мен ұстанымдары әлі күнге дейін ұрпақтан-ұрпаққа жетіп, өнеге болып келеді.
Мұрасы және маңызы
Бауыржан Момышұлының мұрасы — тек әскери ерлікпен ғана шектелмейді. Оның шығармалары, әсіресе “За нами Москва” атты кітабы, Ұлы Отан соғысының шындығын көрсетіп, жауынгерлердің ерлігін дәріптейді. Оның “Соғыс психологиясы” атты еңбегі әскери психология саласында маңызды орын алады. Ол өз еңбектерінде жауынгердің рухын көтеру, оның психологиялық жағдайын жақсарту жолдарын көрсетті.
Бауыржан Момышұлының есімі Қазақстанда көптеген оқу орындарына, көшелерге, мәдениет үйлеріне берілген. Оның есімімен аталатын мектептер мен колледждерде жастарға патриоттық тәрбие беріледі. Оның өмірі мен шығармашылығы туралы көптеген кітаптар жазылып, фильмдер түсірілді. Оның есімі халық жадында мәңгі сақталады.
Бауыржан Момышұлы — қазақ халқының мақтанышы, Ұлы Отан соғысының қаһарман батыры, көрнекті қоғам және мемлекет қайраткері, жазушы және әскери ғалым. Оның өмірі мен қызметі — ерлік пен патриотизмнің, білім мен тәрбие берудің, халыққа қызмет етудің жарқын үлгісі. Бауыржан Момышұлының есімі тек Қазақстанда ғана емес, бүкіл әлемде құрметпен аталады.
Балалық шағы және отбасы
Бауыржан Момышұлы 1910 жылы 24 желтоқсанда қазіргі Жамбыл облысы Жуалы ауданы Көлбастау ауылында дүниеге келген. Ол қазақтың қарапайым көшпелі шаруасының отбасында дүниеге келіп, балалық шағын табиғат аясында өткізді. Әкесі Момыш — еңбекқор, әділ, ұрпағына адалдық пен еңбекқорлықты үйреткен адам болған. Анасы Рәзия ерте қайтыс болғаннан кейін, Бауыржан әкесінің тәрбиесінде өсті. Отбасында төрт қыздан кейінгі жалғыз ұл ретінде ерекше қамқорлықта болды.
Бауыржанның балалық шағы қиыншылықтарға толы болды. Алайда, ол ауыл мектебінде білім алып, өзіне тән табандылық пен еңбекқорлықты бойына сіңірді. Жастайынан кітапқа деген қызығушылығы оны оқуға жетеледі. Ол ауыл мектебін бітіргеннен кейін, Алматы қаласындағы Аулие-Атинск педагогикалық училищесінде білім алды. Оқуды үздік аяқтап, мұғалім болып қызмет етті.
Білім алу және еңбек жолының басы
Бауыржан Момышұлының білімге деген құштарлығы оны әрдайым ізденуге итермеледі. Ол педагогикалық училищені бітіргеннен кейін, Алматы қаласында мұғалім болып жұмыс істеді. Содан кейін, аудандық милицияда қызмет атқарды, кейінірек аудандық партия комитетінде жұмыс істеді. Бұл кезеңдерде ол қоғам өміріне белсене араласып, халықтың мұң-мұқтажын түсінуге тырысты.
1932 жылы Бауыржан Момышұлы Қызыл Армия қатарына шақырылып, әскери қызметке кірісті. Ол әскери мектепті үздік бітіріп, лейтенант шенін алды. Әскери қызметте жүріп, ол өзіне тән ұйымдастырушылық қабілеттері мен көшбасшылық қасиеттерін көрсетті. 1936 жылы ол Алматы қаласындағы әскери училищеге оқуға түсіп, оны да үздік бітірді. Бұл кезеңдерде ол әскери тактика мен стратегияны терең меңгеріп, болашақта үлкен жетістіктерге жетуге негіз қалады.
Шығармашылық қызметі
Ұлы Отан соғысы жылдарында Бауыржан Момышұлы Панфилов дивизиясының құрамында Мәскеу түбіндегі шайқастарға қатысты. Ол батальон командирі ретінде жауынгерлік ерлігімен ерекшеленді. Әсіресе, Мәскеу түбіндегі шайқаста көрсеткен ерлігі оны бүкіл Кеңес Одағына танытты. Оның әскери тактикасы мен стратегиясы көптеген әскери мамандардың назарын аударды.
Соғыстан кейін Бауыржан Момышұлы әскери қызметін жалғастырып, әскери оқу орындарында сабақ берді. Ол “Соғыс психологиясы” атты еңбегін жазып, онда жауынгердің рухын көтеру, оның психологиялық жағдайын жақсарту жолдарын көрсетті. Бұл еңбек тек Кеңес Одағында ғана емес, шетелдерде де жоғары бағаланды. Оның шығармалары қазақ әдебиетінде ерекше орын алады. “За нами Москва” атты кітабы соғыс тақырыбына арналған еңбектердің үздік үлгісі болып табылады.
Қоғамдық және саяси көзқарастары
Бауыржан Момышұлының қоғамдық және саяси көзқарастары терең патриотизмге, ұлттық құндылықтарды сақтауға және дамытуға негізделген. Ол әрқашан халықтың мүддесін жоғары қойып, елдің тәуелсіздігі мен бірлігін қорғауды басты мақсат етіп қойды. Әскери қызметте жүріп, ол жауынгерлердің моральдық рухын көтеру, олардың патриоттық сезімдерін дамыту үшін көп жұмыс істеді. Оның айтуынша, “Ұлы Отан соғысы — халықтың ерлігінің, батырлығының, бірлігінің көрінісі”.
Бауыржан Момышұлының саяси көзқарастары оның шығармаларында да көрініс тапты. Ол өз еңбектерінде халықтың бірлігі мен татулығын, ұлттық құндылықтарды сақтаудың маңыздылығын үнемі айтып отырды. Оның пікірінше, тек халықтың бірлігі мен ынтымағы арқылы ғана елдің болашағы жарқын болады.
Жеке өмірі
Бауыржан Момышұлының жеке өмірі де қызықты әрі көп қырлы болды. Ол бес рет үйленген. Алғашқы әйелі Бибижамалдан Бахытжан есімді ұлы дүниеге келді. Бахытжан да әкесі сияқты жазушы болып, әдебиет саласында өзін танытты. Екінші әйелі Клавдия Николаевна Коркинадан Елена есімді қызы болды. Үшінші әйелі Вера Павловна Строева, төртінші әйелі Гайникамал Баубекова, бесінші әйелі Жамиля Егембердиева болды. Жамиля Егембердиева Бауыржан Момышұлының өмірінің соңғы жылдарын бірге өткізді және оның өмірі туралы “Өмірінің өзі — дастан” атты кітап жазды.
Отбасында Бауыржан Момышұлы қатал, бірақ әділ әке болды. Ол балаларын еңбекке, адалдыққа, Отанға деген сүйіспеншілікке тәрбиеледі. Отбасында оның айтқан сөздері мен ұстанымдары әлі күнге дейін ұрпақтан-ұрпаққа жетіп, өнеге болып келеді.
Мұрасы және маңызы
Бауыржан Момышұлының мұрасы — тек әскери ерлікпен ғана шектелмейді. Оның шығармалары, әсіресе “За нами Москва” атты кітабы, Ұлы Отан соғысының шындығын көрсетіп, жауынгерлердің ерлігін дәріптейді. Оның “Соғыс психологиясы” атты еңбегі әскери психология саласында маңызды орын алады. Ол өз еңбектерінде жауынгердің рухын көтеру, оның психологиялық жағдайын жақсарту жолдарын көрсетті.
Бауыржан Момышұлының есімі Қазақстанда көптеген оқу орындарына, көшелерге, мәдениет үйлеріне берілген. Оның есімімен аталатын мектептер мен колледждерде жастарға патриоттық тәрбие беріледі. Оның өмірі мен шығармашылығы туралы көптеген кітаптар жазылып, фильмдер түсірілді. Оның есімі халық жадында мәңгі сақталады.
