Айбатыр Сейтақ өмірбаяны – ақын, журналист, қоғам қайраткері
Қазақ әдебиеті мен журналистикасында сөздің қадірін терең сезініп, оны қоғам игілігіне жарата білген тұлғалар аз емес. Солардың бірі — ақын, журналист, қоғам қайраткері Айбатыр Самиғоллаұлы Сейтақ. Ол поэзия мен публицистиканы ұштастырып, тіл мен ойды үйлестіре білетін қаламгер ретінде танылған. Айбатыр Сейтақтың шығармашылық жолы тек әдебиетпен шектелмейді — ол ақпараттық саясат, қоғамдық пікір, рухани мәдениет салаларында да өзіндік із қалдырған.
Қаламгердің еңбектері туған жерге, ұлтқа деген сүйіспеншілікке, адамның рухани әлемін тануға бағытталған. Ол әр сөзін салмақтап, терең ой мен көркем өрнекті қатар өрген ақын ретінде қазақ поэзиясының заманауи тынысын байытты. Сонымен қатар журналист ретінде қоғамдық мәселелерді батыл қозғап, ақпарат кеңістігінде әділ сөздің, парасат пен ұлт мүддесінің қорғаушысы бола білді.
Айбатыр сейтақ өмірбаяны
Балалық және отбасы
Айбатыр Самиғоллаұлы Сейтақ 1966 жылдың 28 ақпанында Батыс Қазақстан облысының Бөкей ордасы ауданындағы Орда ауылында дүниеге келген. Тарихи тұрғыдан ерекше, мәдени дәстүрге бай бұл мекен – қазақтың талай белгілі қайраткерлері мен ақын-жазушылары шыққан қасиетті топырақ.
Айбатырдың әкесі Самиғолла – еңбекқор, елге қадірлі адам болған. Ұлы Отан соғысының ардагері ретінде өмір бойы елге адал қызмет етіп, соғыстан кейін Орда орман шаруашылығында ұзақ жыл еңбек атқарған. Ол отырғызған ағаштар мен орман алқаптары бүгінде де өсіп тұр. Анасы Темірғаным – сөзге шешен, мақал-мәтел мен халық ауыз әдебиетін терең білетін кісі болған. Анасының рухани ықпалы жас Айбатырдың сөз өнеріне деген қызығушылығын оятты.
Айбатыр жеті ағайынды отбасының кенжесі болып өскен. Үлкен ағаларының ішінде де өнерге, өлеңге бейім жандар болған. Ағаларының бірі – Ғарифолла – ән мен сөзге қабілетті, жұртқа сыйлы жігіт болғанымен, жастай қайтыс болған. Тағы бір ағасы – Ғайсағали – ауыл өмірі, ел тағдыры жайлы өлеңдер жазып жүрген адам еді. Осындай шығармашылық орта, әдебиетке құрметпен қарайтын отбасылық дәстүр Айбатырдың болашақ тағдырына жол ашты.
Балалық шағынан бастап кітап оқуға, өлең жаттауға құмар болған ол ауыл мектебінде оқып жүрген кезінде-ақ әдебиетке бейім екенін көрсеткен. 7-сыныпта жазған алғашқы өлеңі аудандық «Орда жұлдызы» газетінде жарияланып, ол үшін мектеп ұстаздары тарапынан алғыс алған. Бұл — жас қаламгердің алғашқы үлкен қуанышы әрі шығармашылық жолының бастамасы болды.
Мектеп жылдары ол әдеби үйірмелерге қатысып, аудандық байқауларда жүлдегер атанды. Оның бала күнгі арманы — жазушы не журналист болу еді. Әдебиет сабағын ерекше жақсы көріп, ұстаздары оның сөзге деген қабілетін ерте байқаған. Айбатырдың балалық ортасы — табиғатпен етене өмір сүрген, еңбекқор, рухани бай адамдар қауымы — оның поэзиясына өмір бойы шабыт берді.
Білім және алғашқы кәсіби қадамдар
Мектепті үздік аяқтаған Айбатыр Сейтақ 1980-жылдардың ортасында Орал педагогикалық институтына оқуға түседі. Сол жылдары Орал қаласы Батыс Қазақстанның мәдени орталығы ретінде қалыптасқан еді. Институт қабырғасында жүріп ол әдебиет пен журналистика саласына терең бойлап, алғашқы мақалаларын, өлеңдерін студенттік басылымдарда жариялай бастайды.
Оқу барысында ол тек әдебиетке ғана емес, қоғамдағы әлеуметтік-рухани мәселелерге де ерекше көңіл бөліп, студенттік газет-журналдармен тығыз байланыста болады. Институттағы ұстаздары оның білімге құштарлығын, сөз мәдениетін жоғары бағалаған.
1989 жылы жоғары оқу орнын тәмамдап, еңбек жолын бастайды. Алғашында ол Батыс Қазақстан облыстық телерадиокомпаниясында редактор, тілші қызметін атқарды. Бұл кезең – журналист ретінде қалыптасуының алғашқы баспалдағы. Ол эфирге арналған хабарлар дайындап, ауыл өмірін, еңбек адамдарының жетістіктерін, мәдени шараларды насихаттады.
Телерадио саласындағы алғашқы жылдары Айбатыр өзінің жауапкершілігімен, дәлдігімен ерекшеленді. Сол жылдары өңірлік журналистикада сапалы контент жасау, қазақ тіліндегі хабарлардың мазмұнын байыту үлкен міндет болатын. Айбатыр осы жолда өзін кәсіби маман ретінде көрсетті.
1997 жылдан бастап оның кәсіби жолы республикалық деңгейге көтерілді. Ол елордаға — сол кездегі Ақмола қаласына қоныс аударып, “Сарыарқа” журналының бас редакторының орынбасары қызметіне тағайындалды. Кейін “Жас Алаш” газетінің меншікті тілшісі, “ҚазАқпарат” агенттігінің тілшісі болып еңбек етті. Бұл жылдары ол елдің саяси, әлеуметтік, мәдени өміріндегі маңызды тақырыптарды көтеріп, өткір публицистикалық мақалалар жазды.
2000 жылдардың басында Айбатыр Сейтақ мемлекеттік қызметке ауысып, Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісі Аппаратының баспасөз қызметінде консультант ретінде жұмыс істеді. Бұл лауазым оған қоғам мен билік арасындағы ақпараттық байланысты терең түсінуге мүмкіндік берді. Ол мемлекеттік тілде ақпарат тарату, ресми жаңалықтарды талдау және жұртшылыққа түсінікті тілмен жеткізу бағытында еңбек етті.
Шығармашылық және жетістіктер
Айбатыр Сейтақ – ең алдымен ақын. Оның поэзиясы – ойлы, салмақты, философиялық. Ол өмір, уақыт, туған жер, махаббат, ар мен адамгершілік жайлы терең толғанады.
Оның алғашқы жыр жинағы “Ғұмырнама” 1997 жылы жарық көрді. Бұл кітапта ақын өмірдің мәні, адам мен табиғат арасындағы байланыс, қоғамдағы рухани құндылықтар жайлы тебірене жазады. 2004 жылы “Ай мен Ару” атты екінші өлеңдер жинағы жарыққа шықты. Бұл туындысында ақын лирикалық бағытқа көбірек бет бұрып, махаббат пен нәзік сезімдерді көркем тілмен өрнектейді.
Айбатырдың өлеңдеріне ой тереңдігі, тіл көркемдігі тән. Ол поэзияны тек сезімнің көрінісі деп емес, ойдың мәйегі, ақылдың сөзі деп түсінеді. Оның әрбір өлеңінде оқырманды ойландыру, өмір мен уақытқа жаңа қырынан қарауға итермелеу бар.
Ол 1996 және 2000 жылдары “Сорос-Қазақстан” қоры ұйымдастырған ақындар байқауының лауреаты атанып, шығармашылық ізденісінің жоғары бағасын алды. 1999 жылы Қазақстан Республикасы Президентінің арнайы стипендиясының иегері болды. Бұл – оның ел деңгейіндегі әдеби еңбегінің мойындалуы еді.
2001 жылдан бастап Айбатыр Сейтақ Қазақстан Жазушылар одағының мүшесі атанды. Бұл мәртебе – оның ақын ретіндегі беделін айқындай түсті.
Шығармашылықтағы басты ерекшелігі – ойды терең философиялық мазмұнда жеткізу және қазақ тілінің табиғи көркемдігін сақтай отырып, заманауи образдарды енгізу. Ол дәстүр мен жаңашылдықты үйлестіріп, қазіргі қазақ поэзиясына өзіндік үн қосты.
Қоғамдық және саяси көзқарастары
Айбатыр Сейтақ шығармаларында қоғам мен адам болмысы өзара астасып жатады. Ол поэзия мен публицистика арқылы елдің рухани ахуалына, мәдени дамуына, тіл мен ұлттық бірлік мәселелеріне ерекше көңіл бөлген.
Журналист ретінде де, ақын ретінде де ол әділдік, ұлт мүддесі, сөз еркіндігі тақырыптарында батыл пікір білдіріп жүрді. Оның мақалаларында қоғамдағы кемшіліктер мен өзгерістердің адам өміріне әсері көркем тілмен суреттеледі.
Айбатыр әрқашан қазақ тілінің мәртебесін көтеру қажеттігін алға тартқан. Мемлекеттік қызметте жүріп те, ол тіл мәдениетіне, ақпараттың сапасына, журналистердің жауапкершілігіне байланысты нақты ой-пікірін білдірген.
Ол үшін ең маңыздысы — халықтың саналы болуы, рухани бай қоғам қалыптастыру. Саяси ұрандардан гөрі рухани жаңғыруды, ой еркіндігін, мәдени тәуелсіздікті дәріптеген тұлға ретінде ол қоғамда өз орнын айқындады.
Жеке өмірі
Айбатыр Сейтақ – отбасылы, өмірде сабырлы, парасатты адам ретінде танылады. Оның өмірлік ұстанымдары шығармашылығында да көрініс тапқан: адалдық, қарапайымдылық, еңбекқорлық.
Достары мен әріптестері оны сабырлы мінезді, шыншыл әрі жауапкершілігі жоғары адам ретінде сипаттайды. Ол ешқашан өзін дәріптемеген, керісінше, еңбегімен, сөзімен және ісімен құрметке бөленген.
Айбатыр бос уақытында кітап оқып, жас ақындарға кеңес беріп, әдебиеттегі жаңа үрдістерді бақылап отырады. Ол үшін шығармашылық – өмірдің мәні мен қуаты.
Мұра және мәні
Айбатыр Сейтақ – қазіргі қазақ поэзиясы мен журналистикасын тоғыстырған тұлға. Оның еңбегі тек жеке шығармаларында ғана емес, тұтас ұлт мәдениетінде көрініс тапқан.
Ақын ретінде ол қазақ тілінің бейнелеу қуатын жаңа қырынан ашып, сөздің терең философиялық мағынасына назар аудартты. Ал журналист ретінде қоғамдық сананы оятуға, ақпарат мәдениетін қалыптастыруға үлес қосты.
Ол әдебиетті – халықтың рухани айнасы деп білді. Сондықтан да әрбір туындысында адамгершілік, имандылық, рух, елдік сезім тақырыптары айрықша орын алады.
Айбатырдың еңбектері жас буын үшін үлгі. Ол өмір мен өнерді қатар ұстаған, сөздің құдіретіне сенген қаламгер. Оның шығармашылығы мен азаматтық ұстанымы қазақ руханиятының ажырамас бөлігі болып қала береді.
