Нағашы деген кім? — Қазақ халқының туыстық қатынастары
Қазақстанда туыстық қатынастар үлкен маңызға ие, және әрбір ұлттың өзіндік отбасы мүшелері арасындағы рөлдер мен байланыстарды анықтайтын түсініктері бар. Қазақ халқында ерекше бір туысқандық қатынас — нағашы деп аталады. Бірақ, нағашы деген кім, оның қоғамдағы рөлі қандай, және оның тарихи мағынасы туралы толығырақ білгіміз келеді.
Нағашы — бұл кім?
Нағашы деген кім? Бұл сұраққа жауап беру үшін алдымен қазақ халқының туыстық қатынастар жүйесіне көз жүгіртсек, дұрыс түсінікке ие боламыз. Нағашы – бұл әйелдің анасының туысқаны, яғни, әйелдің шешесінің ағасы немесе інісі. Бұл атау тек әкесі жағынан туыстарды білдіретін “әже”, “напа” немесе “туыс” сияқты сөздермен шатастырылмауы тиіс. Нағашы — негізінен анасының жақын туысқаны ретінде қарастырылады, бірақ ол әдетте ұрпақаралық байланысты нығайтуға көмектесетін маңызды тұлға болып табылады.
Нағашының тарихи маңызы мен рөлі
Нағашы деген кім? – тек қазіргі заманға тән сұрақ емес, бұл сөздің тарихи мәні де зор. Қазақтар ежелден әулеттік қатынастарды терең құрметтеген, сондықтан нағашы адамдар да өздеріне тән ерекше рөл атқарған. Халық арасында нағашы мен жиеннің байланысы ерекше болған, ал нағашы әдетте өз жиеніне кеңесші, қамқоршы болып саналған. Бұл қатынас қазақтардың көшпелі өмір салтында өте маңызды болып табылған, себебі нағашы жиенінің әлеуметтік қалыптасуына әсер еткен. Қоғамда нағашының рөлі үлкен жауапкершілікті талап еткен, ол жиенін тәрбиелеп, болашақта оның қоғамдағы орнын қалыптастыруға ықпал еткен.
Қазақ халқының тұрмысында нағашы жиеніне өздерінің ерекше назарын аударатын. Нағашы ұрпағы үшін тек қамқоршы ғана емес, сондай-ақ рухани тәлімгер ретінде қарастырылған. Өйткені, жиенінің тәрбиесіне нағашы тарапынан ықпал ету қазақ қоғамында маңызды болып саналатын еді. Нағашы жиенінің әкесі болмаған жағдайда, әке рөлін атқаратын. Бұл қатынас ертеден бері қоғамның маңызды ұғымдарының бірі болған және әлі де өз маңыздылығын сақтауда.
Нағашы мен қазіргі заман
Кейбір адамдар бүгінгі таңда бұл сөздің мағынасын түбегейлі өзгерген деп есептейді. Нағашы деген кім? деген сұраққа қазіргі қоғамда бұрынғыдай жауап берілмейді, себебі көптеген отбасыларда ата-аналар мен балалары арасында қарым-қатынастар өзгеріп, нағашы рөлі басқа сипатта болуы мүмкін. Бұрынғыда нағашы көп жағдайда әке орнына болса, қазіргі кезде оның міндеттері біршама жеңілдеген немесе оның рөлі ертеректегі сияқты айқын емес.
Дегенмен, қазақ дәстүрі бойынша, әлі де болса нағашы мен жиен арасындағы байланыс құрметке ие. Осылайша, нағашы ұрпақтың тәрбиесіне әсер етіп, жастардың тәрбиесі мен өмірлік жолына бағыт беруге ықпал етуге жалғаса береді.
Қорытынды
Қазақ халқының туыстық қатынастарында нағашы деген кім деген сұраққа жауап бергенде, оның тарихи және мәдени маңызын түсіну керек. Нағашы – ол әйелдің шешесінің туысы ғана емес, қоғамда өз ұрпағын тәрбиелеуде ерекше рөл атқарған тұлға. Бұл сөздің мағынасы уақыт өте келе өзгергенімен, оның мәні бүгінгі күнде де өзектілігін жоғалтпаған. Нағашы мен жиен арасындағы байланыс, бір жағынан, қазақ халқының рухани мұрасын, екінші жағынан, ұрпақтар арасындағы мықты қарым-қатынасты көрсетеді.
