Қандала шақса не істеу керек: Алғашқы көмек және алдын алу тәсілдері
Қандалалар — адамзаттың ерте кезеңдерінен бері өмір сүретін, паразиттік тіршілік ететін жәндіктер. Олар үй жағдайында жиі кездесіп, адамды мазалайды. Қандаланың шаққаны денсаулыққа қауіп төндірмегенімен, оның тигізетін қолайсыздықтары көп. Осы мақалада қандала шақса не істеу керек, оның алдын алу жолдары мен мәдени-тарихи ерекшеліктеріне тоқталамыз.
Қандала және оның ерекшеліктері
Қандала — қанмен қоректенетін, ұсақ, жалпақ денелі жәндік. Тарихи тұрғыдан алғанда, қандалалар әсіресе орта ғасырларда, адамдар тығыз орналасқан жерлерде көп тараған. Ол кездері қандаламен күресу әдістері шектеулі болғандықтан, олар үлкен мәселеге айналған.
Қандаланың шаққаны денеде қышынуды, тітіркенуді және қызаруды тудырады. Кейде аллергиялық реакциялар да болуы мүмкін. Сондықтан, қандала шақса не істеу керек деген сұраққа нақты жауап білу маңызды.
Қандала шаққан кездегі алғашқы көмек
Қандала шаққан жағдайда төмендегі қадамдарды орындау қажет:
- Шаққан орынды жуу
Алдымен шаққан орынды жылы сумен және сабынмен жуыңыз. Бұл инфекцияның алдын алады. - Қышуды азайту үшін салқын компресс қою
Мұз немесе салқын суға малынған мата қолдансаңыз, ісікті және қышуды азайта аласыз. - Антисептикалық жақпа қолдану
Шаққан орынды инфекциядан сақтау үшін дәріханадан антисептикалық жақпа жағыңыз. - Қышуды басатын дәрілер қолдану
Антигистаминді жақпа немесе таблетка қолдану қышуды жеңілдетеді.
Ескерту: Егер шаққан жер ісініп, ауырсыну пайда болса немесе жалпы денсаулық жағдайыңыз нашарласа, дереу дәрігерге қаралу қажет.
Қандаланың шаққанын қалай анықтауға болады?
Қандала шаққанын тану қиын емес, себебі оның белгілері ерекше:
- Денеде қызарған, қышыған дақтардың пайда болуы.
- Шаққан іздердің көбінесе қатарласып орналасуы.
- Таңертең оянғанда қышыну немесе күйдіру сезімі.
Қандаланың алдын алу жолдары
Қандаладан толық құтылу оңай емес, бірақ олардың таралуын болдырмау үшін келесі шараларды қолдануға болады:
- Үйді таза ұстау
Үйдегі шаңды, төсек-орынды, жиһазды үнемі тазалап отыру қажет. - Қандалаға қарсы құралдарды қолдану
Арнайы инсектицидтер мен қандалаға қарсы химиялық заттар көмектеседі. - Маталар мен төсек жабдықтарын жоғары температурада жуу
Қандала жоғары температурада тіршілік ете алмайды. - Жиһаз бен төсек-орындарды үнемі тексеру
Қандаланың ұя салуы мүмкін жерлерді бақылауда ұстау қажет.
Қандалалар туралы мәдени және тарихи көзқарастар
Қандалаларға қатысты мәдени түсініктер әртүрлі. Кейбір халықтар қандаланың бар екенін кедейліктің белгісі деп санаса, басқалары оларды табиғи құбылыс ретінде қабылдайды. Қазақ қоғамында қандаламен күресу ескі заманнан бері тазалықтың бір бөлігі ретінде қарастырылған. Мысалы, қазақтың көне ғұрпында төсек-орынды күннің астында кептіру жиі орын алған, бұл қандаланың жойылуына ықпал ететін тиімді әдіс еді.
Қандаламен күрестің заманауи шешімдері
Қазіргі таңда қандаламен күресу үшін технологиялық жетістіктер пайдаланылады:
- Профессиялық дезинфекция
Қандала көп тараған жағдайда, арнайы дезинфекция қызметтеріне жүгіну тиімді. - Жаңа инсектицидтер
Қандаланы тез арада жоятын заманауи химиялық құралдар қолданылады. - Тұрмыстық бу генераторлары
Қандалаларды жоғары температуралы бу арқылы жою — экологиялық таза және қауіпсіз әдіс.
Қорытынды
Қандала — адам өміріне қолайсыздық тудыратын, бірақ зияны салыстырмалы түрде аз жәндік. Оның шаққаны аллергия мен қышынуға алып келуі мүмкін, бірақ уақытылы және дұрыс көмек арқылы бұл мәселені шешуге болады. Ең бастысы, қандаланың таралуына жол бермеу үшін алдын алу шараларын ұмытпаған жөн.
