Үшінші Әйел Қалай Аталған? Қазақ Дәстүрінің Ерекшеліктері
Қазақ халқының тарихы мен мәдениеті ғасырлар бойы қалыптасқан терең дәстүрлер мен құндылықтарға негізделген. Соның ішінде отбасы және неке институты ерекше орын алады. Әрбір дәуірдің өзіне тән отбасылық құрылымы болғанымен, қазақтар арасында көп әйел алушылық жүйесі белгілі болған. Бұл мақалада “үшінші әйел қалай аталады” сұрағына жауап беріп, қазақ дәстүріндегі бұл құбылыстың ерекшеліктерін қарастырамыз.
Қазақ Дәстүріндегі Көп Әйел Алушылық
Көп әйел алу қазақ даласында ежелден келе жатқан дәстүр. Бұл жүйе, әсіресе, үлкен отбасылардың мал шаруашылығымен айналысқан көшпенді өмірінде маңызды рөл атқарған. Бірнеше әйел алу арқылы шаруашылықтың тұрақтылығы мен ұрпақ жалғастыру қамтамасыз етілген.
Әйелдердің мәртебесі олардың отбасындағы орнына қарай бөлінген. Бірінші әйелді “бәйбіше” деп атаған, ал екінші әйел көбінесе “тоқал” деп аталған. Үшінші әйел де кейде “тоқал” деп аталатын, бірақ оның рөлі кей жағдайларда өзгешеленіп отырған.
Үшінші Әйелдің Рөлі
Үшінші әйел алу көбінесе отбасының қажеттілігі мен мүмкіндіктеріне байланысты болған. Ол келесі себептермен алынған:
- Ұрпақ жалғастыру: Егер алғашқы екі әйелден мұрагер болмаса, үшінші әйелден ұрпақ күтілген.
- Шаруашылық жұмыстарын жеңілдету: Үшінші әйел отбасының күнделікті тұрмыстық немесе шаруашылық жұмыстарын атқаруға көмектескен.
- Әлеуметтік байланыстарды нығайту: Руаралық қарым-қатынастарды жақсарту үшін үшінші әйел алу дәстүрі орын алған.
Үшінші әйелдің орны отбасындағы басқа әйелдермен салыстырғанда өзгеше міндеттермен және мәртебемен ерекшеленуі мүмкін.
Қоғамдағы Әлеуметтік Мәні
Көп әйел алу дәстүрі, оның ішінде үшінші әйелді алу, қазақ қоғамында белгілі бір әлеуметтік құбылыс болған. Үшінші әйел алу арқылы отбасылар арасында:
- Тұрмыстық тұрақтылықты қамтамасыз ету – үлкен отбасыға еңбек күші қосылып, шаруашылықты дамытуға мүмкіндік болған.
- Әлеуметтік мәртебе – көп әйел алу дәулеттілік пен ықпалды көрсеткен.
- Туыстық байланыстарды нығайту – үшінші әйелді белгілі бір ру немесе отбасының мүшесінен алу арқылы достық қарым-қатынастар нығайтылған.
Қазіргі Қоғамда Бұл Дәстүр Қалай Қабылданады?
Қазіргі Қазақстанда көп әйел алу заң жүзінде мойындалмайды және сирек кездеседі. Гендерлік теңдік пен әйел құқықтарын қорғауға бағытталған заңдар бұл дәстүрдің қолданылуын тоқтатты. Соған қарамастан, кейбір ауылдық жерлерде бұл құбылыс әлі де мәдени мұра ретінде сақталуы мүмкін.
Қазіргі қоғамда мұндай дәстүрді қайта қарау әйелдердің жеке құқықтары мен теңдігін қамтамасыз ету үшін маңызды. Бұл дәстүр қазақ халқының мәдениетінің бір бөлігі ретінде қарастырылса да, заманауи талаптар басқа басымдықтарды талап етеді.
Қорытынды
Қазақ қоғамының тарихы мен мәдениетінде үшінші әйелдің рөлі ерекше болған. Ол көбінесе отбасының қажеттілігі мен қоғамның талаптарына сәйкес алынып отырған. Үшінші әйелдің қалай аталатынына келсек, ол көбіне “тоқал” деп аталса да, әр отбасында оның міндеттері мен мәртебесі әртүрлі болған.
Бүгінгі таңда бұл дәстүр негізінен тарихи және мәдени тұрғыда қарастырылады. Қазақ халқының бай мәдениетін зерттеу арқылы оның өткен дәстүрлерін түсініп, қазіргі заманғы қоғамға бейімделген көзқарастарды дамыту маңызды. Үшінші әйелдің отбасыдағы орны туралы сұрақты тереңірек қарастыру ұлттық мұраны сақтауға және оны қазіргі өмірге үйлестіруге мүмкіндік береді.
