Сары ауру қалай жұғады: Толық ақпарат және алдын алу шаралары
Сары ауру – бұл бауырдың қабынуы салдарынан пайда болатын аурулардың жалпы атауы. Медицинада “гепатит” деп аталатын бұл жағдай түрлі вирустар арқылы жұғады және адам денсаулығына үлкен қауіп төндіреді. Аурудың таралу жолдары туралы ақпарат білу және алдын алу шараларын дұрыс ұйымдастыру оны болдырмауға мүмкіндік береді. Осы мақалада біз сары аурудың қалай жұғатынын және одан сақтану жолдарын қарастырамыз.
Сары аурудың түрлері және жұғу жолдары
Сары аурудың әртүрлі түрлері (гепатит А, В, С, Е және басқалары) әртүрлі жолмен таралады. Оның таралу механизмін түсіну – басты алдын алу шарасы.
Гепатит А
Бұл түрі көбінесе ластанған су немесе тамақ арқылы жұғады. Гепатит А-ны “лас қол ауруы” деп те атайды, себебі оның негізгі таралу себептерінің бірі – жеке гигиенаны сақтамау:
- Адам ластанған суды тұтынғанда немесе дұрыс жуылмаған тағамдарды жегенде.
- Қолды жуу ережелері сақталмаса, мысалы, дәретханаға барғаннан кейін.
- Вирусты тасымалдаушы адамдармен тығыз қарым-қатынаста болғанда.
Гепатит В
Гепатит В қан және биологиялық сұйықтықтар арқылы жұғады. Бұл көбінесе:
- Қорғалмаған жыныстық қатынас кезінде.
- Стерильді емес құралдарды қолданғанда (мысалы, шприцтер немесе татуировка жасау кезінде).
- Анадан балаға босану барысында берілуі мүмкін.
Гепатит С
Бұл түр негізінен қан арқылы жұғады. Таралу жолдарына мыналар жатады:
- Инфекцияланған қан құю.
- Ластанған шприцтерді пайдалану.
- Жыныстық қатынас арқылы таралуы сирек кездеседі, бірақ мүмкін.
Негізгі белгілері
Сары аурудың ерте белгілерін білу – оны уақытылы анықтап, асқынудың алдын алудың маңызды қадамы. Ең жиі кездесетін белгілер:
- Жоғары шаршағыштық және әлсіздік.
- Асқазанның ауыруы, жүрек айну және құсу.
- Тәбеттің жоғалуы.
- Терінің және көздің сарғаюы.
- Қара түсті зәр және түссіз нәжіс.
- Бауыр аумағында ауырсыну немесе көлемінің ұлғаюы.
Егер осы белгілердің біреуі байқалса, дереу дәрігерге қаралу қажет.
Алдын алу шаралары
Сары аурудың алдын алу – аурудың таралуын тоқтатудың ең тиімді жолы. Бұл үшін жеке және қоғамдық деңгейде келесі шаралар ұсынылады:
Жеке гигиена
- Қолды дұрыс және жиі жуу.
- Тамақ алдында және дәретханадан кейін қолды сабынмен жуу.
- Жемістер мен көкөністерді пайдаланар алдында мұқият жуу.
Вакцинация
Гепатит А және В түрлеріне қарсы вакциналар бар. Вакцинация – инфекцияның алдын алудағы ең тиімді әдістердің бірі:
- Балаларды жоспарлы түрде егу.
- Қауіпті топтарға жататын адамдарға (мысалы, медицина қызметкерлері, сапарға шығатындар) екпе салу.
Қауіпсіздік
- Инъекция, татуировка немесе пирсинг жасатқанда стерильді құралдарды қолдану.
- Қорғалмаған жыныстық қатынастан бас тарту немесе контрацепция құралдарын пайдалану.
- Қан құю алдында оның тексерілгеніне көз жеткізу.
Сапалы су пайдалану
- Тек тазартылған немесе қайнатылған суды пайдалану.
- Қоғамдық жерлердегі су көздерінің тазалығын бақылау.
Асқынулардың алдын алу
Емделмеген сары ауру келесі ауыр асқынуларға әкелуі мүмкін:
- Бауыр циррозы.
- Бауырдың қатерлі ісігі.
- Созылмалы бауыр жеткіліксіздігі.
Бұл асқынулардың алдын алу үшін аурудың алғашқы белгілерін елемей, уақытылы медициналық көмек алу қажет.
Қоғамдық денсаулық және ақпараттандыру
Аурудың таралуын азайту үшін ақпараттық науқандарды күшейту қажет. Әсіресе, мектептерде және басқа да білім беру мекемелерінде алдын алу шараларын насихаттау өте маңызды.
Қорытынды
Сары ауру – дұрыс ақпарат пен алдын алу шараларын ұйымдастыру арқылы алдын алуға болатын ауру. Бұл туралы білімді арттыру және санитарлық-гигиеналық ережелерді сақтау қоғамның денсаулығын жақсартуға көмектеседі.
Егер қандай да бір күмән немесе белгілер байқалса, уақытылы дәрігерге қаралу маңызды. Жеке және қоғамдық деңгейде сақтық шараларын сақтау – бұл қауіпті инфекцияның таралуын тоқтатудың ең тиімді тәсілі.
