Қарызды қалай қайтаруға болады – тиімді жолдар
Қарыз алу – кейде өмірдің қажеттілігі, бірақ оны уақытында қайтару әр адамның қаржылық жауапкершілігін көрсетеді. Қарыздан құтылу тек қаржылық мәселеге ғана емес, сонымен бірге психологиялық тыныштыққа да әсер етеді. Егер сіз де қарызды қайтару жолдарын іздесеңіз, төмендегі кеңестер сізге көмектесе алады.
1. Қарыз мөлшерін нақты есептеңіз
Қарыздан құтылудың алғашқы қадамы – оның нақты көлемін білу. Кейбір адамдарда бірнеше несие немесе жеке қарыздар болуы мүмкін. Оларды толық жазып, қай банкте, қай күні, қанша мөлшерде төлеу керектігін анықтап алыңыз. Бұл сізге төлем жоспарын дұрыс жасауға көмектеседі.
2. Қаржылық жағдайыңызды талдаңыз
Қарызды өтеу үшін айлық табысыңыз бен шығындарыңызды саралап шығу керек. Мұны бірнеше жолмен жасауға болады:
- Ай сайынғы кірісті есептеу – тұрақты жалақыңыз, қосымша табыс көздері.
- Шығындарды санап шығу – коммуналдық төлемдер, азық-түлік, көлік шығындары, қосымша қажет емес шығындар.
- Төлем қабілеттілігіңізді анықтау – қарызды қандай мөлшерде және қанша уақыт ішінде жабуға болатынын есептеу.
Егер табыс пен шығындарды бақылау әдетке айналса, қаржылық жағдайды жақсарту оңайырақ болады.
3. Қарызды төлеу жоспарын құрыңыз
Қарызды өтеу үшін жоспар жасау өте маңызды. Оны келесі қадамдар арқылы ұйымдастыруға болады:
- Қай қарызды бірінші жабу керектігін шешу – ең жоғары пайызбен есептелетін несиелерді бірінші төлеу маңызды.
- Минималды төлемдерден артық төлеу – егер қосымша қаражат табу мүмкіндігі болса, негізгі қарызды азайтуға тырысыңыз.
- Төлем күндерін белгілеп, міндетті түрде орындау – қарызды кешіктірмеу үшін арнайы күнтізбе жүргізу.
Қарызды жүйелі түрде төлеген сайын, қаржылық тұрақтылыққа жақындай түсесіз.
4. Қосымша табыс көздерін іздеңіз
Егер айлық табысыңыз қарызды өтеуге жеткіліксіз болса, қосымша табыс табу жолдарын қарастырыңыз:
- Фриланс немесе қосымша жұмыс – интернет арқылы жұмыс істеу, онлайн курстар өткізу, контент жазу сияқты қызметтерден табыс табуға болады.
- Жеке бизнес бастау – шағын кәсіппен айналысу (қолөнер бұйымдарын сату, тамақ дайындау, киім тігу).
- Қажетсіз заттарды сату – қолданбайтын киім-кешек, жиһаз, техника сияқты заттарды интернет арқылы сатуға болады.
Қосымша табыс көздері қарызды тезірек жабуға көмектеседі.
5. Қарызды қайта қаржыландыру (рефинансирование) мүмкіндігін қарастырыңыз
Егер бірнеше қарызыңыз болса және олардың пайыздық мөлшерлемесі жоғары болса, қайта қаржыландыру опциясын қарастырыңыз. Бұл дегеніміз:
- Банктен төмен пайызбен жаңа несие рәсімдеу.
- Қолданыстағы бірнеше қарызды бір несиеге біріктіру.
- Несие мерзімін созу арқылы ай сайынғы төлемді азайту.
Бұл әдіс артық төлемнен құтылуға және төлемдеріңізді ыңғайлы басқаруға мүмкіндік береді.
6. Артық шығындардан бас тартыңыз
Қарыздан құтылу үшін қажетсіз шығындарды қысқарту маңызды. Көптеген адамдар ай сайын төмендегі нәрселерге артық ақша жұмсайды:
- Қымбат кафе мен мейрамханалар – үйде тамақ дайындап, артық шығынды үнемдеуге болады.
- Қымбат брендтік киімдер – сапалы, бірақ арзан баламаларын таңдауға болады.
- Жиі саяхаттау және қымбат демалыстар – демалысты бюджетке сай жоспарлаңыз.
Ақшаңызды дұрыс басқарып, қажетсіз шығындарды азайтсаңыз, қарызды тезірек жабуға көмектесесіз.
7. Қаржы кеңесшісінен немесе банкпен келіссөз жүргізіңіз
Егер қарызды өтеу қиын болса, банк немесе несие берушімен келіссөз жүргізуге болады. Кейбір жағдайда:
- Төлем мерзімін ұзарту ұсынылуы мүмкін.
- Пайыздық мөлшерлемені төмендету талқылануы мүмкін.
- Төлем кестесін өзгерту мүмкіндігі берілуі мүмкін.
Ең бастысы – қарызды төлемей жасырынып қалмау. Банктермен келіссөз жүргізу арқылы тиімді шешім табуға болады.
8. Қарыздан құтылғаннан кейін қаржылық тәртіпті сақтаңыз
Қарызды өтегеннен кейін, қаржылық сауаттылықты жоғалтпау өте маңызды. Бұл үшін:
- Болашақта қарыз алмауға тырысыңыз.
- Жинақ жасау әдетін қалыптастырыңыз.
- Төтенше жағдайларға арнайы қор ашыңыз.
