Мәйітті үйден қалай шығарады – Дәстүр мен рәсімдер

Адам өмірден өткен кезде оның денесін үйден шығару және соңғы сапарға дайындау – маңызды және жауапкершілікті талап ететін рәсімдердің бірі. Қазақ халқы ежелден қайтыс болған адамды құрметпен шығарып салуға ерекше көңіл бөлген. Бұл рәсім діни, мәдени және ұлттық дәстүрлерге негізделген.

Дайындық кезеңі

Мәйітті үйден шығару үшін бірнеше маңызды дайындық шаралары орындалады:

1. Қайтыс болған адамның жақындарына хабар беру – ең алдымен туыстары мен жора-жолдастары қайғылы жағдай туралы хабардар етіледі.
2. Жаназа рәсіміне жауапты адамдарды шақыру – молда немесе имам шақырылып, діни талаптарға сай әрекеттер жасалады.
3. Мәйітті жуу және кебіндеу – ислам дәстүріне сай, мәйіт арнайы тәсілмен жуылып, ақ матадан тігілген кебінге оралады.
4. Қоштасу рәсімі – үйде немесе мешітте жақындары мен таныстары марқұммен қоштасады, соңғы дұға жасалады.

Мәйітті үйден шығару рәсімі

Мәйітті үйден шығару рәсімі әр өңірде әртүрлі дәстүрлерге негізделгенімен, негізгі қағидалар сақталады:

• Имам дұға оқып, мәйітті шығарар алдында бата береді.
• Мәйітті бас жағы алға қараған күйі көтеріп алып шығады.
• Көлікке немесе жаназа намазы оқылатын жерге жеткізу үшін арнайы адамдар тағайындалады.
• Әдетте, мәйітті шығару кезінде туған-туыстары үнсіз, сабырлық сақтайды.
• Мәйітті шығарарда «Бисмилләһ» деп айту – исламда құпталатын әрекеттердің бірі.

Мәйітті жерлеу орнына жеткізу

Мәйіт мешітке немесе тікелей зиратқа жеткізіледі. Егер жаназа намазы мешітте оқылса, жамағат болып намазға тұрады. Намаздан кейін жерлеу орнына жөнелтіледі.

• Мәйіт көлікке артылған кезде, оны аса сақтықпен орналастыру керек.
• Зират басына жеткен соң, қабірге түсіруде арнайы рәсімдер жасалады.
• Жерлеу кезінде «Лә иләһа иллаллаһ» деп зікір айтылып, соңғы дұғалар оқылады.

Рухани және мәдени маңызы

Мәйітті шығару рәсімі – марқұмға құрмет көрсетудің ең маңызды сәттерінің бірі. Бұл процесс ислам қағидалары мен қазақтың салт-дәстүрлерін сақтау арқылы жүзеге асырылады. Жақындары мен туған-туыстары бұл сәтте сабыр сақтап, мәйітті құрметпен шығарып салуға міндетті.