Тарихи отанына қайтқан қандастар қалай аталады?
Қазіргі таңда Қазақстан тәуелсіздігін алғаннан бері өзінің тарихи отанына оралған қандастарына ерекше назар аударып келеді. Әлемнің түкпір-түкпірінде тұрып жатқан қазақтар үшін атамекенге оралу – тек географиялық көшу ғана емес, бұл – рухани жаңғырудың маңызды бөлігі. Қазақстан мемлекеті осындай азаматтарды қолдап, олардың жаңа ортаға бейімделуіне жағдай жасауда.
Қандастар деген кімдер?
Қандастар – өздерінің тарихи отаны Қазақстанға қоныс аударған этникалық қазақтар. Бұл атау олардың қазақ халқымен қан арқылы байланысты екенін білдіреді. Бұрын оларды «оралман» деп атаған, бірақ бұл терминнің орнына «қандас» сөзі ресми түрде қолданылатын болды. Бұл өзгеріс олардың қазақ қоғамындағы орны мен маңыздылығын тереңірек айқындайды.
Қандастардың Қазақстанға оралуының себептері:
- Тарихи тамырлар: Қазақ халқы үшін атамекенге оралу – жүрек қалауы мен рухани парыз.
- Мәдениет пен тіл: Ана тілін, дәстүрін сақтап, келесі ұрпаққа жеткізу – көптеген қандастардың басты мақсаты.
- Экономикалық мүмкіндік: Қазақстанда жұмысқа орналасу, кәсіпкерлікпен айналысу мүмкіндіктері көп.
- Қауіпсіздік пен тұрақтылық: Кейбір қандастар тарихи отанына өз елдеріндегі экономикалық немесе саяси қиындықтардан қашып келеді.
Қазақстанға қоныс аударған қандастардың негізгі топтары:
- Қытай қазақтары: Ең ірі этникалық топтардың бірі. Олар Қазақстанға отбасылық байланыстар мен ұлттық құндылықтарды сақтау мақсатында көшіп келеді.
- Моңғолия қазақтары: ХХ ғасырдың соңында алғашқылардың бірі болып Қазақстанға оралған қандастар.
- Өзбекстан мен Түрікменстан қазақтары: Орта Азия елдеріндегі қазақтар тарихи тамырларын жалғастыру үшін көшіп келуде.
- Ресей мен Иран қазақтары: Ұзақ жылдар бойы өз ұлттық ерекшеліктерін сақтап келген қауымдастықтар.
Қандастардың бейімделу жолдары:
- Тілдік курстар: Қазақстанға келген қандастардың арасында мемлекеттік тілді білмейтіндер бар. Сондықтан олар үшін арнайы тегін тіл курстары ұйымдастырылады.
- Тұрғын үй бағдарламалары: Қандастар үшін тұрғын үй алуға жеңілдетілген бағдарламалар қарастырылған.
- Жұмыспен қамту: Жергілікті еңбек нарығына қосылу үшін мемлекет арнайы гранттар мен кәсіпкерлік бағдарламалар ұсынады.
- Мәдени және қоғамдық интеграция: Қандастар өздерінің ұлттық ерекшеліктерін сақтай отырып, қазақстандық қоғамның толыққанды мүшесі болуға мүмкіндік алады.
Қандастарға арналған мемлекеттік қолдау:
Қазақстан үкіметі қандастарға көмек көрсету мақсатында бірнеше маңызды бағдарлама әзірледі:
- «Нұрлы көш» бағдарламасы: Қандастарды орналастыру және жұмыспен қамтуға бағытталған алғашқы ірі жоба.
- Квота және жеңілдіктер: Қандастарға Қазақстан азаматтығын алу рәсімін жеңілдету үшін арнайы квоталар бөлінеді.
- Әлеуметтік көмектер: Көшу шығындарын өтеу, тұрғын үй сатып алу және кәсіпкерлікпен айналысу үшін субсидиялар ұсынылады.
Қандастардың Қазақстан қоғамына қосқан үлесі:
- Экономикалық даму: Қандастар ауыл шаруашылығы, өнеркәсіп және шағын бизнес саласында белсенді жұмыс істейді.
- Мәдениетті байыту: Әртүрлі елдерден келген қазақтар ұлттық мәдениетімізге жаңа реңк қосады.
- Білім мен ғылым: Қандастардың арасында белгілі ғалымдар, ұстаздар, өнер қайраткерлері көп.
Қиындықтар мен оларды шешу жолдары:
Қандастардың бейімделуінде белгілі бір қиындықтар кездесуі мүмкін:
- Тілдік кедергілер: Кейбір қандастар қазақ немесе орыс тілін жетік білмейді. Бұл мәселені шешу үшін мемлекет тегін курстарды көбейтуі керек.
- Құжат рәсімдеу қиындықтары: Азаматтық алу және құжаттарды заңдастыру үдерісі әлі де ұзақ әрі күрделі болуы мүмкін. Бұл процесті жеңілдету үшін заңнамалық өзгерістер қажет.
- Тұрғын үй мәселесі: Көптеген қандастар баспана алуда қиындыққа тап болады. Арнайы тұрғын үй бағдарламаларының санын арттыру – маңызды қадам.
