Алтын екенін қалай білуге болады?
Алтын – бағалы металдардың бірі, оны зергерлік бұйымдардан бастап инвестиция құралына дейін кеңінен қолданады. Бірақ нарықта алтынның жалған түрлері де кездеседі, сондықтан оның түпнұсқалығын тексерудің бірнеше әдісін білу маңызды. Алтынның шынайылығын анықтаудың қарапайым және кәсіби тәсілдері бар, оларды үй жағдайында да, мамандандырылған зертханаларда да қолдануға болады.
1. Алтынның түсі мен жылтырлығына назар аудару
Нағыз алтын сарғыш түсті және ерекше жылтырға ие. Егер зергерлік бұйымның түсі тым күңгірт немесе жасанды жылтыр берсе, онда бұл оның сапасы төмен екенін немесе құрамында басқа металдардың көп екенін білдіруі мүмкін. Сонымен қатар, алтын оңай тотықпайды, сондықтан ұзақ уақыт бойы өзінің бастапқы түрін сақтайды.
2. Магнитпен тексеру әдісі
Алтын – магнитке тартылмайтын металл. Егер зергерлік бұйым магнитке жабысып қалса, онда оның құрамында темір немесе басқа қоспалар бар деген сөз. Бұл әдіс өте қарапайым және үйде алтынды тексерудің ең оңай жолдарының бірі болып табылады.
3. Суға батыртып көру
Нағыз алтын ауыр металл болғандықтан, оны суға салғанда тез батып кетеді. Егер алтын бұйым су бетінде қалса немесе баяу батса, онда оның құрамында басқа жеңіл металдар бар болуы мүмкін.
4. Йодпен реакция жасау
Йод алтынмен ешқандай реакцияға түспейді. Егер алтын бұйымға йод тамызғанда қара дақ пайда болса, онда бұл алтынның құрамында басқа металдар бар екенін көрсетеді. Бұл әдіс өте сенімді болмағанымен, кейбір жағдайларда алтынның сапасын тексеруге көмектеседі.
5. Тістермен тексеру (спортшылар әдісі)
Кейбір спортшылар алтын медальдарын тістеп көретінін байқаған боларсыз. Бұл алтынның жұмсақ металл екенін көрсетеді. Егер алтын бұйымды ақырын тістегенде із қалса, онда ол таза алтын болуы мүмкін. Бірақ бұл әдіс зергерлік бұйымдарға зиян тигізуі мүмкін, сондықтан оны қолдану ұсынылмайды.
6. Тығыздықты өлшеу
Нағыз алтынның тығыздығы 19,3 г/см³. Бұйымның салмағы мен көлемін өлшеп, оның тығыздығын анықтау арқылы алтынның түпнұсқалығын дәл білуге болады. Бұл әдіс арнайы құрылғыларсыз қиындық туғызуы мүмкін, бірақ кәсіби зергерлер осы тәсілді жиі қолданады.
7. Зергерлік таңбаларды тексеру
Көптеген алтын бұйымдарда арнайы таңбалар (пробалар) болады. Қазақстанда ең кең таралған алтын сынамасы – 585, 750, 916, 999. Егер бұйымда мұндай белгі болмаса немесе ол анық көрінбесе, оның сапасына күмәндануға болады.
8. Азот қышқылымен тестілеу
Бұл әдіс химиялық реакцияға негізделген және зергерлер мен зертханаларда жиі қолданылады. Егер алтынға азот қышқылы тамызылғанда ол жасыл немесе ақ түске өзгерсе, онда оның құрамында басқа металдар бар деген сөз. Нағыз алтын азот қышқылымен реакцияға түспейді.
9. Кәсіби сынақ – спектрометрия
Егер алтын бұйымның сапасына толық сенімді болғыңыз келсе, оны зергерлік зертханаға апарып, спектрометриялық талдау жасатуға болады. Бұл әдіс алтынның құрамындағы қоспаларды дәл анықтап, оның таза немесе жалған екенін көрсетеді.
10. Алтын сатушылар мен дүкендерге сенім арту
Ең сенімді әдістердің бірі – алтынды тексерілген дүкендер мен ресми зергерлік салондардан сатып алу. Сертификатталған өнімдерде түпнұсқалықты растайтын құжаттар болады.
