ИИН қалай білуге болады – Қарапайым жолдар
Қазіргі таңда цифрландырудың дамуы көптеген ресми құжаттарды алу мен тексеру үдерісін жеңілдетті. Қазақстан азаматтары үшін жеке сәйкестендіру нөмірі (ИИН) маңызды құжаттардың бірі болып табылады. Бұл нөмір әрбір азаматқа бірегей түрде беріледі және барлық мемлекеттік қызметтерге қол жеткізу үшін қажет. Осы мақалада ИИН-ді қалай білуге болатыны туралы толық ақпарат беріліп, оны алудың қарапайым әдістері қарастырылады.
ИИН дегеніміз не және ол не үшін қажет?
Жеке сәйкестендіру нөмірі (ИИН) – Қазақстан Республикасының барлық азаматтарына, шетелдік тұрғындарға және заңды тұлғаларға берілетін 12 саннан тұратын бірегей код. Бұл нөмір әртүрлі мемлекеттік органдар мен коммерциялық ұйымдармен қарым-қатынаста маңызды рөл атқарады.
ИИН-нің негізгі қолдану салалары:
- Банктік қызметтер: Шот ашу, несие рәсімдеу және басқа да қаржылық операциялар кезінде қажет.
- Мемлекеттік қызметтер: ЖСН (Жеке сәйкестендіру нөмірі) мемлекеттік порталдарға кіру, салық төлеу және басқа да қызметтер үшін міндетті.
- Жұмысқа орналасу: Көптеген жұмыс берушілер жаңа қызметкерден ИИН талап етеді.
- Мүлікпен байланысты операциялар: Жылжымайтын мүлік немесе автокөлік сатып алу, сату кезінде пайдаланылады.
- Салық төлемдері: ИИН жеке тұлғалар мен кәсіпкерлер үшін салық есептілігін жүргізуде қажет.
- Медициналық қызметтер: Ауруханалар мен емханаларда тіркелу үшін де қолданылады.
ИИН-ді білудің бірнеше жолы
ИИН-ді табудың бірнеше әдісі бар. Егер сіз өзіңіздің ИИН-іңізді білмесеңіз немесе жоғалтып алсаңыз, оны келесі жолдармен біле аласыз:
1. Жеке куәлікті тексеру
Ең қарапайым әдіс – жеке куәлікке қарау. Қазақстан Республикасының жеке куәлігінде ИИН жеке мәліметтермен бірге көрсетілген. Егер сізде жеке куәлігіңіз болса, оның артқы жағынан 12 саннан тұратын ИИН-ді оңай табуға болады.
2. Электронды үкімет порталы арқылы (eGov.kz)
Қазақстандағы барлық азаматтар үшін eGov.kz электронды үкімет порталы арқылы өздерінің ИИН-ін тексеру мүмкіндігі бар. Бұл әдісті пайдалану үшін келесі қадамдарды орындау қажет:
- eGov.kz сайтына кіріңіз.
- Жеке кабинетке кіріңіз (ЭЦҚ (Электронды цифрлық қолтаңба) немесе бір реттік SMS арқылы кіруге болады).
- «Жеке мәліметтер» бөліміне өтіңіз.
- Мұнда сіздің ИИН нөміріңіз көрсетіледі.
3. ХҚКО-ға (ЦОН) жүгіну
Егер сіз электронды әдістерді пайдалана алмасаңыз, Халыққа қызмет көрсету орталығына (ХҚКО) барып, жеке куәлігіңізді ұсыну арқылы ИИН-іңізді біле аласыз. Бұл әдіс ақпараттық қолжетімділігі төмен адамдар үшін ыңғайлы.
4. Салық комитетінің базасы арқылы
Мемлекеттік кірістер комитетінің ресми сайтында (kgd.gov.kz) да ИИН-ді тексеруге болады. Ол үшін:
- kgd.gov.kz сайтына кіріңіз.
- Жеке тұлғаларға арналған бөлімді таңдаңыз.
- ИИН іздеу қызметін пайдаланыңыз.
- ЖСН немесе басқа жеке деректерді енгізіп, ИИН-ді табыңыз.
5. Банк мобильді қосымшалары арқылы
Қазіргі таңда көптеген банктердің мобильді қосымшалары арқылы да ИИН-ді көруге болады. Егер сізде банктік шотыңыз болса, банк қосымшасында жеке мәліметтер бөліміне кіріп, ИИН-ді табуға болады.
ИИН алудың жолдары
Егер сізде ИИН болмаса, оны ресми түрде алу қажет. Қазақстан азаматтары, шетелдік резиденттер және заңды тұлғалар үшін ИИН алу тәртібі әртүрлі болуы мүмкін.
Қазақстан азаматтары үшін ИИН алу
Жаңа туған балаларға ИИН туу туралы куәлік рәсімдеу кезінде автоматты түрде беріледі. Ересектер үшін ИИН жеке куәлік алу кезінде автоматты түрде жасалады.
Шетел азаматтары үшін ИИН алу
Егер шетелдік азамат Қазақстан аумағында тұрақты түрде тұрғысы келсе немесе қаржылық операцияларды жүргізуі қажет болса, онда олар ИИН алуы керек. Ол үшін:
- ХҚКО-ға немесе Мемлекеттік кірістер комитетіне өтініш беру.
- Жеке басын куәландыратын құжаттарын ұсыну.
- Өтінішті толтыру.
- ИИН берілуін күту (әдетте бірнеше жұмыс күні ішінде дайын болады).
Жиі қойылатын сұрақтар
1. Егер мен өз ИИН-імді жоғалтсам, оны қайтадан алуға бола ма?
Иә, ИИН-ді қайтадан алудың қажеті жоқ. Оны кез келген уақытта eGov.kz немесе жеке куәлік арқылы табуға болады.
2. ИИН жеке басымды куәландыратын негізгі құжат бола ала ма?
Жоқ, ИИН – тек сәйкестендіру нөмірі, ал жеке куәлік немесе төлқұжат – негізгі жеке басын куәландыратын құжаттар.
3. ИИН-ді өзгертуге бола ма?
Жоқ, ИИН бір рет беріледі және оны өзгерту мүмкін емес.
