Биопсия қалай жасалады? Диагностикалық процедураның ерекшеліктері

Биопсия – адам ағзасындағы патологиялық өзгерістерді анықтау үшін жасалатын диагностикалық процедура. Бұл әдіс арқылы дәрігерлер белгілі бір тіннен немесе ағзадан үлгі алып, оны зертханалық талдаудан өткізеді. Биопсияны қолдану негізгі ауруларды, соның ішінде қатерлі ісік, қабыну процестері және инфекцияларды анықтауда өте маңызды.

Бұл процедураның бірнеше түрі бар және олар әртүрлі жағдайларға байланысты қолданылады. Биопсия түрін таңдау науқастың жағдайына, зерттелетін тіннің орналасуына және аурудың күдігіне байланысты болады.

Биопсия түрлері

1. Инелер арқылы жасалатын биопсия

Бұл әдіс минималды инвазиялық болып саналады және көбіне ісіктер мен түйіндерді зерттеуге қолданылады. Ең көп тараған түрлері:

• Жіңішке инелі аспирациялық биопсия (FNA) – өте жіңішке ине арқылы тіннен сұйықтық немесе жасушалар алынады.
• Қалың инелі биопсия (core biopsy) – жіңішке инеге қарағанда көлемді үлгіні алуға мүмкіндік береді, сондықтан ақпараттық мәні жоғары.

2. Хирургиялық биопсия

Кейбір жағдайларда тін үлгісін алу үшін хирургиялық араласу қажет. Бұл әсіресе қатерлі ісіктің бар-жоғын нақты анықтау қажет болған кезде қолданылады. Хирургиялық биопсияның негізгі түрлері:

• Инцизиялық биопсия – тек патологиялық өзгеріске ұшыраған тіннің бір бөлігі алынады.
• Экцизиялық биопсия – күдікті тін немесе ісік толығымен алынып тасталады.

3. Эндоскопиялық биопсия

Бұл әдіс ішкі ағзаларды зерттеу үшін қолданылады. Дәрігер арнайы эндоскопиялық құралды қолданып, ішкі мүшелерді қарап, қажетті жерде тін үлгісін алады. Мысал ретінде:

• Асқазан мен ішектің биопсиясы (гастроскопия немесе колоноскопия арқылы)
• Өкпе биопсиясы (бронхоскопия арқылы)
• Несепағар мен қуық биопсиясы (цистоскопия арқылы)

4. Тері және сүйек кемігі биопсиясы

• Тері биопсиясы көбіне дерматологиялық аурулар мен қатерлі ісік белгілерін зерттеу үшін жасалады.
• Сүйек кемігі биопсиясы қан ауруларын, соның ішінде лейкоз және анемия түрлерін анықтауда маңызды.

Процедура қалай өтеді?

1. Дайындық кезеңі

Биопсия алдында дәрігер науқасқа қажетті нұсқаулық береді. Кейбір жағдайларда арнайы анализдер тапсыру қажет болуы мүмкін. Науқасқа келесі ұсыныстар беріледі:

• Процедура алдында қанның ұю деңгейін тексеру.
• Қан сұйылтатын дәрілерді қабылдауды тоқтату (дәрігердің рұқсатымен).
• Анестезия қолданылатын болса, процедура алдында тамақ ішпеу.

2. Биопсияны жүргізу

Биопсия қалай жасалады? Бұл зерттелетін ағзаға және таңдалған әдіске байланысты. Жалпы қадамдары келесідей:

1. Дәрігер жергілікті немесе жалпы анестезия қолданады.
2. Зерттелетін аймақ стерильденеді және арнайы құралмен тін үлгісі алынады.
3. Үлгі алынғаннан кейін жара орны таңылады немесе тігіледі.

3. Биопсиядан кейінгі күтім

Биопсиядан кейін науқасқа біраз уақыт демалу ұсынылады. Егер хирургиялық биопсия жасалса, жара орны арнайы күтімді қажет етеді. Маңызды ұсыныстар:

• Жара орнын таза және құрғақ ұстау.
• Ауырсыну сезімі болса, дәрігер ұсынған ауырсынуды басатын дәрілерді қабылдау.
• Қан кету немесе инфекция белгілері пайда болса, дереу дәрігерге хабарласу.

Зерттеу нәтижелері қалай шығарылады?

Биопсия үлгісі патологиялық зерттеуге жіберіледі, онда мамандар микроскоп арқылы жасушалардың құрылымын тексереді. Нәтижелердің шығу уақыты 3-10 күн аралығында болуы мүмкін, кейбір күрделі жағдайларда бұл уақыт ұзарады.

Нәтижелер үш түрлі болуы мүмкін:

1. Қалыпты (норма) – ешқандай патологиялық өзгеріс анықталмайды.
2. Қатерсіз өзгерістер – ісік жоқ, бірақ қабыну немесе басқа өзгерістер байқалады.
3. Қатерлі жасушалар анықталды – бұл онкологиялық диагноз қою үшін қосымша зерттеулер қажет екенін білдіреді.

Қауіп-қатерлері мен асқыну ықтималдығы

Көптеген биопсия түрлері қауіпсіз болғанымен, белгілі бір асқыну ықтималдығы бар. Ең жиі кездесетін асқынулар:

• Қан кету
• Инфекция
• Жарақат алған жерде ауырсыну