Сабақты жақсы оқудың жолдары – Тиімді оқу әдістері
Білім – әр адамның болашағын қалыптастыратын ең маңызды құрал. Кез келген оқушы немесе студент сабақты тиімді оқып, материалды терең түсінуді қалайды. Бірақ кейде мотивацияның жетіспеуі, уақытты дұрыс ұйымдастыра алмау немесе оқу әдістерін дұрыс қолданбау білім алу процесін қиындатып жібереді. Осы мақалада сабақты жақсы оқу үшін тиімді әдістер мен кеңестер қарастырылады.
1. Дұрыс мақсат қою
Кез келген жетістіктің бастауы – айқын мақсат. Егер нақты неге ұмтылып жүргеніңізді білсеңіз, мотивация да жоғары болады. Сондықтан өзіңізге қысқа мерзімді және ұзақ мерзімді мақсаттар қойыңыз.
Мысал:
Осы аптада тарих пәнінен жаңа тақырыпты толық меңгеру.
Бір жыл ішінде ағылшын тілін жоғары деңгейде үйрену.
Мақсат қоюдың маңызды қағидалары:
- Нақты болу керек (мысалы, “Жақсы оқу” емес, “Келесі бақылаудан кемінде 90 ұпай алу”).
- Өлшенетін болуы қажет (оқу көрсеткішін бағалау мүмкіндігі).
- Қолжетімді деңгейде болуы керек (тым күрделі мақсат қойсаңыз, тез шаршайсыз).
2. Уақытты тиімді басқару
Көп жағдайда оқушылар мен студенттер оқу тапсырмаларын кейінге қалдыру салдарынан үлгермеушілікке ұшырайды. Уақытты дұрыс пайдалану – табысты оқудың негізгі кілті.
Тиімді уақыт басқару әдістері:
Помодоро техникасы: 25 минут оқу – 5 минут үзіліс. 4 рет қайталағаннан кейін 15-20 минут демалыс жасау.
Күн тәртібін жасау: Күнделікті оқуға және демалысқа арналған уақытты алдын ала белгілеу.
Маңызды тапсырмаларды бірінші орындау: Ең қиын немесе маңызды сабақтарды басында оқыңыз.
3. Ыңғайлы оқу ортасын жасау
Адам миы сыртқы факторларға өте сезімтал. Егер сіздің оқу кеңістігіңіз реттелмеген болса, материалды меңгеру қиындайды.
Оқу орнын дұрыс ұйымдастыру:
Жарық жеткілікті болуы керек – табиғи жарық ең тиімді.
Ыңғайлы үстел мен орындық таңдаңыз – денсаулығыңызға әсер етеді.
Телефон мен әлеуметтік желілерден алшақ болыңыз – олар зейінді бөліп жібереді.
Барлық қажетті құралдарды дайындаңыз – қалам, дәптер, кітаптар қолыңызда болғаны маңызды.
4. Ақпаратты тиімді меңгеру әдістері
Кейбір оқушылар ұзақ уақыт оқыса да, нәтижесі төмен болуы мүмкін. Себебі ақпаратты есте сақтау және оны қолдану әдісі дұрыс таңдалмаған.
Материалды есте сақтаудың тиімді жолдары:
Конспект жазу – өз қолыңызбен жазылған материал жақсырақ есте қалады.
Мнемоникалық әдістер – қысқартулар, ассоциациялар жасау арқылы ақпаратты жылдам жаттау.
Сызба мен кестелерді пайдалану – визуалды түрде ақпаратты есте сақтау оңайырақ.
Дауыстап айту немесе оқытушы рөлінде болу – біреуге түсіндіргенде ақпарат есте жақсы сақталады.
5. Тұрақты қайталау
Материалды бір рет оқу жеткіліксіз, себебі уақыт өте келе ол есте сақтаудан шығып кетеді. Сондықтан белгілі бір жүйемен ақпаратты қайта қарап отыру маңызды.
Қайталау әдістері:
Жүйелі қайталау – жаңа ақпаратты 24 сағаттан кейін, 1 аптадан кейін, 1 айдан кейін қайталау.
Карточка әдісі (Flashcards) – кілт сөздер мен анықтамаларды жазып, тез жаттап алу.
Жазып көру әдісі – білген ақпаратты қағазға түсіріп, тексеру.
6. Мотивацияны сақтау
Кейде оқуға деген құлшыныс төмендеуі мүмкін. Мұндай жағдайда ішкі және сыртқы мотивация керек.
Ішкі мотивация:
- Жаңа білім алу арқылы дамитыныңызды сезіну.
- Қызықты тақырыптарды оқу.
- Оқудағы жетістіктеріңізді бақылау (мысалы, бағалар, тест нәтижелері).
Сыртқы мотивация:
- Өзіңізді кішкентай жетістіктер үшін марапаттау (мысалы, сүйікті фильмді көру).
- Оқуда жетістікке жеткен адамдардың тәжірибесін зерттеу.
- Оқудағы прогресіңізді басқалармен бөлісу.
7. Денсаулық пен демалыс маңыздылығы
Жақсы оқу үшін денсаулыққа да мән беру керек. Егер сіз үнемі шаршаған немесе стресс жағдайында болсаңыз, зейін қою қиынға соғады.
Ұйқы – күніне кемінде 7-8 сағат ұйықтау қажет.
Дұрыс тамақтану – миға қажетті дәрумендер мен минералдар керек.
Физикалық белсенділік – дене жаттығулары есте сақтау қабілетін жақсартады.
Кофеин мен қантты шамадан тыс тұтынбау – олар энергияны уақытша арттырады, бірақ кейін кері әсерін тигізеді.
