Aдамдардың өмірі неолит дәуірінде қалай өзгерді: Адамзат өміріндегі ең үлкен өзгерістер

Адамзат тарихында неолит дәуірі ерекше орын алады. Бұл кезең шамамен б.з.д. 10 000 – 3 000 жылдар аралығында өтті және адамзаттың аңшылық пен терімшіліктен отырықшы өмір салтына көшуіне себеп болды. Бұл дәуірде ауыл шаруашылығы, мал өсіру, керамика жасау, тұрғын үйлер салу, еңбек бөлінісі сияқты көптеген маңызды өзгерістер орын алды. Неолит дәуірі – адамзат өркениетінің бастауы десек қателеспейміз.

Неолит дәуіріндегі басты өзгерістер

1. Адамдар тұрақты өмір салтына көшті

Осыған дейін адамдар үнемі азық іздеп, бір жерден екінші жерге көшіп жүрген. Неолит дәуірінде адамдар тұрақты түрде бір жерде қоныстанып, алғашқы ауылдар пайда бола бастады. Бұл жаңалықтың басты себебі – жер өңдеудің дамуы еді.

2. Егіншілік пен мал шаруашылығы дамыды

Аңшылық пен терімшілік азық-түлік алудың негізгі тәсілі болудан қалды. Адамдар жабайы өсімдіктерді өсіріп, өнім алуды үйренді. Алғашқы өсірілген дақылдар қатарында бидай, арпа, тары болды. Сонымен қатар, малды қолға үйрету басталды. Адамдар сиыр, қой, ешкі және шошқаны асырап, олардан ет, сүт, жүн алды.

3. Құрал-саймандар мен технология дамыды

Бұрынғы тас құралдар біртіндеп жетілдіріле бастады. Неолиттік адамдар тастан жасалған құралдарды жылтыратып, тегістеп, сапасын арттырды. Сонымен қатар, саздан ыдыстар жасау әдісі пайда болды, бұл тағамды сақтау мен тасымалдауды жеңілдетті.

4. Қоғамдық еңбек бөлінісі қалыптасты

Бұрын адамдар күнкөріс үшін бірдей істерді атқарса, неолит дәуірінде мамандану пайда болды. Кейбір адамдар егіншілікпен айналысса, басқалары мал өсірумен немесе құрал жасау ісімен айналысты. Бұл – алғашқы еңбек бөлінісінің белгісі еді.

5. Тұрғын үйлер мен алғашқы қауымдастықтар қалыптасты

Адамдар тұрақты үйлер сала бастады. Олардың баспаналары қыш, қамыс, ағаш және тастан жасалды. Бұл кезеңде қоғамдық өмір күрделене түсті: адамдар қауымдастық болып өмір сүріп, бір-біріне көмектесе бастады.

Неолит дәуіріндегі ең маңызды жаңалықтар

Агрокультураның дамуы

Ауыл шаруашылығының пайда болуы адамның өмірін түбегейлі өзгертті. Бұл өзгеріс қоректену жүйесін жақсартып, халық санының өсуіне әкелді.

Жануарларды қолға үйрету

Ит, сиыр, қой, ешкі, жылқы сияқты жануарлар қолға үйретіліп, адамдар мал шаруашылығымен айналыса бастады. Бұл өз кезегінде тағам қорын молайтты және адамдардың тұрмысын жеңілдетті.

Керамика және металл өңдеу

Адамдар саздан жасалған ыдыстарды қолдануды бастады. Бұл су мен тамақ сақтауға мүмкіндік берді. Кейінірек алғашқы металдар, әсіресе мыс өңдеу дамыды.

Жер өңдеу құралдарының жетілдірілуі

Жерді өңдеу үшін ағаш және тастан жасалған соқалар қолданылды. Бұл өнімділікті арттырды және артық өнім жиналып, сауда айырбасына жол ашты.

Неолит дәуірінің адамзат тарихындағы маңызы

Неолит дәуірі адамзаттың өркениетке бастар жолының негізін қалады. Осы кезеңде:

• Алғашқы қалалардың іргетасы қаланды
• Азық-түлік өндірісі жақсарды
• Еңбек бөлінісі пайда болды
• Қоғамдық қатынастар дамыды

Бұл өзгерістер кейінгі қола және темір дәуірлеріне негіз болды. Неолиттік революция деп аталатын бұл өзгеріссіз қазіргі өркениет болмас еді.