Аяқты қайырып алса не істеу керек: алғашқы көмек пен емдеу
Аяқ жарақаты – адамдар арасында кең таралған мәселелердің бірі. Спортпен айналысқанда, серуендегенде немесе үйде болған оқиғалардан аяқтың қайырылып кетуі мүмкін. Бұл жағдай ауырсыну, ісіну және қозғалыстың шектелуіне әкелуі мүмкін. Сондықтан мұндай жағдайда дұрыс әрекет ету өте маңызды. Осы мақалада біз “аяқты қайырып алса не істеу керек” деген сұраққа жауап іздеп, ең қажетті кеңестермен бөлісеміз.
Аяқты қайырып алудың негізгі себептері
- Кенеттен қозғалыс
Аяқтың қайырылып қалуы көбінесе аяқтың дұрыс қойылмауы немесе кенеттен бағытты өзгерту салдарынан болады. - Дұрыс емес аяқ киім
Биік өкшелі немесе ыңғайсыз аяқ киім, әсіресе спорттық белсенділік кезінде, жарақат алу қаупін арттырады. - Теріс орта жағдайлары
Мұзды немесе тайғақ жолдар, тегіс емес жерлер де қауіпті факторлар болып табылады. - Бұлшықет әлсіздігі
Аяқ бұлшықеттерінің әлсіздігі буындарды дұрыс қолдамайды, нәтижесінде жарақат алу ықтималдығы жоғарылайды.
Аяқты қайырып алса не істеу керек: Алғашқы көмек
- Қозғалысты тоқтату
Ең алдымен, жарақат алған аяққа салмақ түсіруден аулақ болыңыз. Қозғалысты дереу тоқтатып, аяққа демалыс беріңіз. - Салқын басу
Ісінуді азайту үшін жарақат алған жерге 15-20 минут бойы мұз немесе салқын компресс қойыңыз. Бірақ мұзды теріге тікелей тигізбеңіз, оны матамен орап қолданған дұрыс. - Аяқты жоғары көтеру
Қан айналымын жақсарту және ісінуді азайту үшін аяқты жүрек деңгейінен жоғары көтеріңіз. - Қысу таңғышы
Серпімді таңғышты жарақат алған жерге байлап, буынды қозғалмайтындай күйде ұстаңыз. Таңғышты өте қатты байламаңыз, себебі бұл қан айналымын нашарлатуы мүмкін. - Ауырсынуды бақылау
Егер ауырсыну күшейсе, дәрігер кеңес берген қабынуға қарсы дәрілерді қабылдауға болады.
Дәрігерге қашан жүгіну керек?
Аяқты қайырып алғаннан кейін кейбір жағдайларда дәрігердің көмегі қажет болуы мүмкін. Төмендегі белгілер байқалса, маманға баруды ұмытпаңыз:
- Ауырсыну бірнеше күн ішінде басылмаса.
- Аяқтағы ісіну күшейіп кетсе.
- Жарақат алған жерді қозғалту мүмкін болмаса.
- Тері түсі көгеріп немесе қызарып кетсе.
Аяқты қайырып алудың алдын алу
- Дұрыс аяқ киім таңдаңыз
Ыңғайлы және буындарды жақсы қолдайтын аяқ киім киіңіз. - Жылыну жаттығуларын жасаңыз
Спортпен айналысу немесе физикалық белсенділік алдында бұлшықеттерді жылыту үшін арнайы жаттығулар жасаңыз. - Қауіпті ортадан сақ болыңыз
Тайғақ немесе тегіс емес жерлерде аса мұқият болыңыз. - Бұлшықеттерді нығайту
Тұрақты түрде аяқ бұлшықеттерін күшейтетін жаттығулар жасаңыз.
Аяқты қайырып алса не істеу керек: Емдеу процесі
- Физиотерапия
Жарақаттың тез жазылуы үшін маман физиотерапия ұсынуы мүмкін. Бұл әдіс буындардың қозғалғыштығын қалпына келтіруге көмектеседі. - Емдік жаттығулар
Аяқтың функционалдығын қайтару үшін арнайы жаттығулар жасаңыз. Бұлшықеттер мен сіңірлерді біртіндеп нығайту өте маңызды. - Уқалау
Жарақат алған аяқтың қан айналымын жақсарту және ауырсынуды жеңілдету үшін массаж жасауға болады. - Тынығу және режим сақтау
Емдеу кезеңінде денеге артық жүктеме түсірмей, қажетті тынығу уақытын қамтамасыз етіңіз.
Жиі қойылатын сұрақтар
1. Аяқ қайырылғаннан кейін дереу жүруге бола ма?
Жоқ, жарақаттан кейін дереу қозғалыс жасамаңыз. Аяқтың толық жазылуын күту маңызды.
2. Салқын компрессті қанша уақыт қолдану керек?
Алғашқы 48 сағат ішінде күніне бірнеше рет 15-20 минут қолдануға болады.
3. Емделу қанша уақытқа созылады?
Жарақаттың ауырлығына байланысты 1-2 аптадан бірнеше айға дейін созылуы мүмкін.
Қорытынды
Аяқ қайырылып қалу – бұл ыңғайсыз және ауырсындыратын жағдай, бірақ дұрыс әрекет ету арқылы оның салдарын жеңілдетуге болады. Ең маңыздысы – жарақат алғаннан кейін дереу әрекет жасап, қажетті шараларды қабылдау. Егер жағдай нашарласа, дәрігерге жүгінуді ұмытпаңыз.
