Бүйректе тас жиналатын аурулар: себептері мен емдеу жолдары
Адам ағзасында маңызды рөл атқаратын бүйрек – зәр шығару жүйесінің негізгі мүшесі. Бүйректе тас жиналатын аурулар (нефролитиаз деп аталады) — қазіргі таңда жиі кездесетін және науқасқа айтарлықтай жайсыздық тудыратын дерттердің бірі.
Бүйрек тасы қалай пайда болады?
Бүйрек тастары — зәр құрамындағы минералдар мен тұздардың кристалданып, бірігуі арқылы пайда болатын қатты құрылымдар. Зәр құрамындағы судың аздығы және минералдардың көптігі — тас түзілуінің басты себебі. Сондай-ақ, мынадай факторлар әсер етеді:
- Сұйықтықты жеткілікті ішпеу
- Тұзды, ақуызды және қантты артық мөлшерде тұтыну
- Тұқым қуалайтын бейімділік
- Несеп-жыныс жүйесінің инфекциялары
- Зат алмасу бұзылыстары
Белгілері қандай?
Кейбір адамдарда тастар кішкентай болып, ешқандай белгі бермеуі мүмкін. Алайда көбіне келесі белгілер байқалады:
- Бүйрек тұсындағы қатты ауру сезімі (жиі белде немесе іштің төменгі жағында)
- Зәрде қан пайда болуы
- Зәр шығаруда қиындық немесе күйіп ашу сезімі
- Құсу мен жүрек айну
- Қызу көтерілуі (инфекциямен байланысты жағдайда)
Диагностика қалай жүргізіледі?
Бүйрек тастарын анықтау үшін келесі әдістер қолданылады:
- УДЗ (ультрадыбыстық зерттеу)
- Компьютерлік томография (КТ)
- Зәр мен қан анализдері
Емдеу жолдары
Тас көлеміне, орналасуына және белгілердің ауырлығына байланысты емдеу тәсілдері әртүрлі:
- Медикаментоздық ем – тасты ерітетін немесе шығуын жеңілдететін дәрілер
- Су ішу режимін сақтау – күніне 2-3 литр су ішу ұсынылады
- Физикалық белсенділік – кей жағдайда жеңіл жаттығулар тастың қозғалуына көмектеседі
- УДЗ көмегімен тас ұсату (литотрипсия)
- Хирургиялық араласу – үлкен немесе қауіпті орналасқан тастарда қолданылады
Алдын алу шаралары
Бүйрек тасының қайта пайда болмауы үшін өмір салтын өзгерту өте маңызды:
- Тұзды және қантты шектеу
- Күнделікті сұйықтық нормасын сақтау
- Дұрыс тамақтану (көкеністер мен жемістерді көбейту, ақуызды шектеу)
- Дәрігерлік бақылауда болу
