Бұғының баласы қалай аталады – Толық ақпарат
Бұғылар – табиғаттың керемет жаратылыстарының бірі. Олардың әдемі мүйіздері, жеңіл қозғалысы және қоршаған ортаға бейімделу қабілеті көпшілікті таңғалдырады. Бұғы – аша тұяқты, күйіс қайыратын жануарлардың қатарына жатады және ол ормандар мен жазықтарда тіршілік етеді. Бірақ бұғы туралы айтқанда, оның ұрпағына қатысты сұрақ туындайды: бұғының баласы қалай аталады?
Бұғының баласын қалай атайды?
Қазақ тілінде бұғының төлі «бұзау» немесе кейбір өңірлерде «бұғы лақ» деп аталады. Бұл атау бұғылардың күйіс қайыратын жануарлар қатарына жататынын көрсетеді. Бұзау сөзі көбіне сиыр төлін білдіретінін ескерсек, бұғылардың төлін дәл осылай атау – олардың морфологиялық және физиологиялық ұқсастықтарына байланысты. Дегенмен, ғылыми ортада бұғы төлін «лақ» немесе «бота» деп атайтындар да кездеседі.
Бұғы төлінің өмірлік кезеңдері
Бұғы баласының өмірі қызықты және ерекше кезеңдерден тұрады. Төлдің дүниеге келуінен бастап ересек бұғыға айналғанға дейінгі процесті үш негізгі кезеңге бөлуге болады:
- Туылғаннан кейінгі кезең
Бұғы төлдері көбінесе көктемнің соңында немесе жаздың басында дүниеге келеді. Бұл – табиғаттың төлдерге жасаған керемет сыйы, өйткені жылы мезгілде аналық бұғы (буаз марал) өз төлін қоректендіріп, жақсы күтім жасай алады. - Өсу және дамуы
Алғашқы апталарда бұғының бұзауы анасының сүтімен қоректенеді. Шамамен екі-үш айдан кейін олар шөппен қоректенуге көшеді. Осы кезеңде бұзаулар өте жылдам өсіп, өзін-өзі қорғауды үйрене бастайды. - Жасөспірімдік және ересек кезең
Бір жастан бастап бұғы баласы ересек өмірге бейімделе бастайды. Ұрғашылары 1,5-2 жылда, ал еркектері 3 жылға дейін толық жетіледі. Бұғылардың ересек өмірге бейімделуі олардың табиғаттағы өмір сүру қабілеттеріне тікелей байланысты.
Бұғы төлінің ерекшеліктері
Бұғы төлдерінің негізгі ерекшеліктеріне мыналар жатады:
- Түсі
Жаңа туған бұзаулардың терісі көбінесе қоңыр түсті және дақтармен жабылған болады. Бұл оларға табиғи ортада жасырынуға көмектеседі. - Салмағы
Жаңа туған бұғы баласының салмағы 5-10 кг аралығында болады, бұл олардың жылдам қозғалуы үшін ыңғайлы. - Қозғалысы
Бұзаулар туылғаннан кейін бірнеше сағат ішінде жүре бастайды. Бұл олардың жыртқыштардан қорғану үшін маңызды қасиет. - Қоректенуі
Алғашқы апталарда тек анасының сүтімен қоректенеді, кейіннен өсімдіктер мен шөптер жеуге дағдыланады.
Табиғаттағы рөлі мен маңызы
Бұғылар экожүйенің маңызды бөлігі болып табылады. Олар ормандардың өсімдіктерін реттеп, табиғи тепе-теңдікті сақтауға көмектеседі. Бұғылардың көп болуы ормандағы өсімдіктердің таралуына және басқа жануарлар үшін тіршілік ортасының сақталуына әсер етеді.
Бұғы баласын қорғау маңыздылығы
Қазіргі кезде бұғы популяциясы кейбір аймақтарда адам факторының әсерінен азайып келеді. Орман кесу, браконьерлік және климаттың өзгеруі бұғылардың табиғи мекендеу ортасына әсер етеді. Сондықтан:
- Бұғы төлдеріне адамдардан қауіпсіз мекендер жасау маңызды.
- Заңсыз аңшылыққа жол бермеу үшін тиісті шаралар қабылдау қажет.
- Табиғатты қорғау ұйымдары бұғылардың санын көбейту үшін арнайы бағдарламалар жүргізуі керек.
