Blog

“.б.д.д қалай оқылады: Тарихи даталарды дұрыс түсіну”

Тарихи даталармен жұмыс істегенде, ескі дәуірлерге қатысты уақыт бірліктерін дұрыс оқу өте маңызды. Әсіресе, Қазақстан тарихын немесе әлем тарихын зерттегенде, көптеген адамдар ежелгі кезеңдерге қатысты белгілеулерді шатастырып жатады.

Тарихи мерзімдер мен олардың ерекшелігі

Тарихи жыл санау жүйесі біздің заманымызға дейінгі және біздің заманымыздағы кезеңдерге бөлінеді. Оларды түсіну үшін бірнеше маңызды тұстарды қарастырайық:

  • Біздің заманымызға дейінгі (б.з.д.) және біздің заманымыз (б.з.)
    Бұл терминдер уақыт шкаласын екі негізгі бөлікке бөледі:
    • Біздің заманымызға дейінгі уақыт (б.з.д.) – қазіргі уақытқа дейінгі кезең.
    • Біздің заманымыз (б.з.) – жыл санауымыздың бастапқы нүктесі, яғни жаңа дәуір.
  • Кері ретпен саналатын жылдар
    Егер біздің заманымызға дейінгі жылды оқысаңыз, уақыт ағымы артқа қарай қозғалады. Мысалы:
    • б.з.д. 500 жылб.з.д. 400 жылдан бұрын болған.
    • б.з.д. 1000 жылб.з.д. 500 жылдан ерте.

Бұл көптеген адамдар үшін түсініксіз болуы мүмкін, өйткені біз күнделікті өмірде уақытты алға қарай – 2023, 2024, 2025 деп есептеуге үйренгенбіз. Ал тарихта кері бағытта қозғалысты ескеру қажет.

Ежелгі кезеңдерді оқу мен түсінудегі негізгі қағидалар

  1. Реттік жүйені сақтау
    Егер екі түрлі тарихи оқиғаны салыстырғыңыз келсе, олардың хронологиялық тәртібін шатастырмаңыз.
    • Мысал:
      • Ахеменидтер империясы б.з.д. 550 жылы құрылды.
      • Александр Македонский Парсы империясын б.з.д. 330 жылы жаулап алды.
      • Бұл жағдайда, біз Ахеменидтер империясы бірінші пайда болды деп түсінеміз, себебі 550 саны 330-дан үлкен, ал уақыт кері саналады.
  2. Көне дәуір мен орта ғасырларды ажырату
    Тарихты кезеңдерге бөлу барысында әрбір дәуірдің өзіне тән белгілері бар екенін есте сақтау қажет:
    • Ежелгі дәуір (б.з.д. 3000 – б.з. 476) – алғашқы мемлекеттер, антика дәуірі.
    • Орта ғасырлар (476 – 1500 жылдар) – феодалдық дәуір.
    • Жаңа заман (1500 – 1900 жылдар) – Ренессанс, индустрияландыру кезеңі.

Неліктен дұрыс оқу маңызды?

  • Тарихи дәлдік
    Егер сіз тарихи оқиғаларды дұрыс оқымасаңыз, оқиғалардың шынайы реттілігін бұрмалап қабылдауыңыз мүмкін.
  • Ғылыми жұмыстар мен зерттеулердегі рөлі
    Академиялық ортада дұрыс оқу тарихи талдаудың негізі болып табылады

Related Articles

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Back to top button