Баққожа Мұқай өмірбаяны, шығармашылығы және жетістіктері
Баққожа Мұқай — қазақ әдебиетінің көрнекті өкілдерінің бірі, жазушы, драматург, публицист, Қазақстан Республикасының Мемлекеттік сыйлығының лауреаты. Оның шығармашылығы қазақ прозасына жаңа тыныс әкеліп, әдебиетіміздің дамуына елеулі үлес қосты. Мұқайдың туындылары терең философиялық ойларымен, адам тағдыры мен қоғам мәселелерін тереңнен қозғаумен ерекшеленеді.
Баққожа мұқай өмірбаяны
Балалық шағы мен отбасы
Баққожа Мұқай 1948 жылы 31 қаңтарда Алматы облысы, Райымбек ауданы, Нарынқол ауылында дүниеге келген. Ұлы жүздің Албан тайпасынан шыққан. Әкесі Сейдін ауылда колхоз бастығы болып қызмет атқарған, ал анасы үй шаруашылығымен айналысқан. Отбасында әдебиетке деген қызығушылық ерекше болған. Әкесі жас кезінде ақын Әбу Сәрсенбаевпен бірге білім алғанын мақтанышпен айтып отыратын. Оның әдебиетке деген ықыласы балаларына да әсер етіп, Баққожаға әдебиетке деген сүйіспеншілік пен құрметті қалыптастырды.
Білім алу және шығармашылық жолының басталуы
Баққожа Мұқай мектепте оқып жүргенде-ақ жазушылыққа деген қызығушылығын байқатқан. Мектеп бітірген соң, 1965 жылы Кеген аудандық «Коммунизм нұры» газетіне жұмысқа орналасып, журналистика саласында алғашқы қадамдарын жасады. 1971 жылы Қазақ мемлекеттік университетінің журналистика факультетін бітірген соң, «Білім және еңбек», «Жұлдыз» журналдарында, Қазақстан Жазушылар одағында қызмет атқарды. Ол сондай-ақ Мәдениет министрлігінің репертуарлық-редакциялық алқасында бас редактор, бас басқарма бастығы болып қызмет етті. 1990 жылы облыстық «Қазақ тілі» қоғамын ұйымдастырып, басшылық жасады. Қазақстан Республикасының ЮНЕСКО істері жөніндегі Ұлттық комиссиясының мүшесі болды. 1995 жылдан бастап «Парасат» журналының бас редакторы қызметін атқарды. Оның шығармалары тәжік, қырғыз, белорус, якут, татар, башқұрт, чех, орыс, өзбек, қарақалпақ, түрікмен, корей тілдеріне аударылған.
Шығармашылық жолы мен жетістіктері
Баққожа Мұқайдың шығармашылығы қазақ әдебиетінде өзіндік орны бар. Оның алғашқы туындысы — «Жаңбыр жауып тұр» атты әңгімесі «Лениншіл жас» газетінде жарияланып, әдеби ортада үлкен қызығушылық тудырды. Кейіннен «Жалғыз жаяу» романы жарық көріп, кеңестік кезеңнің халыққа төндірген кесапатын арқау еткен бұл шығармада рухтың азаттығы басты тақырыпқа айналды. «Өмірзая» романы үшін Қазақстан Республикасының Мемлекеттік сыйлығы берілді. «Қош бол, менің ертегім» пьесасы мен «Аққу сазы» хикаялар кітабы үшін Қазақстан Ленин комсомолы сыйлығының лауреаты атағын алды. Қырғызстан Республикасының Т.Әбдімомынов атындағы әдеби сыйлығының иегері атанды. Оның шығармалары орыс тілінде «Водоворот» (1984), «Белая птица» (1988) атты кітаптар түрінде жарық көрді.
Қоғамдық және саяси көзқарастары
Баққожа Мұқайдың қоғамдық және саяси көзқарастары оның шығармашылығында айқын көрініс тапты. Ол қазақ халқының тарихы мен мәдениетін, ұлттық құндылықтарын жоғары бағалап, өз туындыларында осы тақырыптарды кеңінен қозғады. Оның шығармаларының басты ерекшелігі — адам тағдыры мен қоғам мәселелерін тереңнен қозғауы, ұлттық рухты көтеруі. Ол сондай-ақ қазақ тілінің мәртебесін арттыру, ұлттық мәдениетті сақтау бағытында белсенді жұмыс атқарды.
Жеке өмірі
Баққожа Мұқайдың жеке өмірі туралы көп мәлімет жоқ. Ол әдебиетке деген сүйіспеншілігін бала кезінен-ақ сездірген. Мектепте оқып жүргенде-ақ өлең шығарып, әңгімелер жазған. Оның шығармашылығына отбасының ықпалы ерекше болған. Әкесі әдебиетке деген қызығушылығын балаларына да дарытып, Баққожаға әдебиетке деген сүйіспеншілік пен құрметті қалыптастырды.
Мұра және маңызы
Баққожа Мұқайдың мұрасы қазақ әдебиетінде ерекше орын алады. Оның шығармалары қазақ халқының тарихы мен мәдениетін, ұлттық құндылықтарын дәріптейді. Оның туындылары терең философиялық ойларымен, адам тағдыры мен қоғам мәселелерін тереңнен қозғаумен ерекшеленеді. Оның шығармалары қазақ әдебиетінің дамуына елеулі үлес қосты.
