Бахтияр Артаев өмірбаяны – Олимпиада чемпионы, Халық қаһарманы
Қазақ боксының тарихында ел намысын асқақтатып, әлемдік деңгейде Қазақстанның атын танытқан саңлақтар аз емес. Солардың бірі әрі бірегейі — Олимпиада чемпионы, «Вэл Баркер» кубогының иегері, Халық қаһарманы Бахтияр Қаріпұлы Артаев. Оның есімі 2004 жылғы Афина Олимпиадасындағы жеңісімен мәңгіге қазақ спортының шежіресіне жазылды. Артаев — тек рингтегі шебер спортшы ғана емес, ұлттың рухын көтерген, жастарға үлгі, елге қызмет еткен азамат. Оның өмір жолы – еңбек пен төзімділіктің, табандылық пен арманның көрінісі.
Бахтияр артаев өмірбаяны
Балалық шақ және отбасы
Бахтияр Қаріпұлы Артаев 1983 жылы 14 наурызда Жамбыл облысында, қазіргі Тараз қаласында дүниеге келген. Ол қарапайым отбасында өсті. Әкесі Қаріпұлы Артаев – еңбекқор, қарапайым адам болған, ал анасы Тұмаркүл Артаева – бала тәрбиесіне зор көңіл бөлген, сабырлы, мейірімді жан еді. Отбасында бірнеше бала өскен, олардың бәрі еңбекқорлыққа, сабыр мен төзімге баулынды.
Балалық шағы Тараздың маңындағы қарапайым қазақы ортада өтті. Ол жастайынан спортқа қызығып, әсіресе бокспен айналысуға ынта танытты. Мектепте оқып жүрген кезінде ұстаздары оның тиянақтылығын, тәртіптілігін, табандылығын ерекше атап өтетін. Үйдегі тәрбие мен ауыл өмірі Бахтиярдың мінезін қалыптастырды: ол сабырлы, жауапкершілігі мол, өз еңбегіне сенетін бала болып ержетті.
Артаевтың бала күніндегі арманы — ел намысын қорғау еді. Ол телевизордан Олимпиада ойындарын көріп, қазақ спортшыларын мақтан тұтатын. Сол кезден бастап боксшы болуға бел буды. Әкесі мен анасы оның спортқа деген ынтасын байқаған соң, баласын барынша қолдады. Бұл қолдау оның болашақ жетістіктерінің іргетасы болды.
Білім және алғашқы қадамдар
Бахтияр Артаев Тараз қаласындағы орта мектепті үздік оқушылардың бірі ретінде тәмамдады. Жастайынан оқу мен спортты қатар алып жүрді. 10 жасынан бастап бокс секциясына қатысып, алғашқы ұстаздарынан спорттың негізін үйренді. Ол кезде оның бапкерлері оның бойынан табандылық пен табиғи қабілетті байқаған.
Жасөспірім кезінде Артаев аймақтық жарыстарда көзге түсіп, Жамбыл облысының намысын қорғады. 1998 жылы Қазақстан жасөспірімдер арасындағы чемпионатында жеңімпаз атанып, республика көлемінде таныла бастады. Бұл жеңіс оның кәсіби спортқа бет бұруына түрткі болды.
Мектепті аяқтаған соң ол жоғары білім алу мақсатында М.Х. Дулати атындағы Тараз мемлекеттік университетіне түсіп, дене тәрбиесі және спорт мамандығын таңдады. Кейіннен мемлекеттік басқару және туризм саласында да білім алды. Артаевтың айтуынша, білім — спортшы үшін рингтегі шеберлік сияқты маңызды, өйткені спорт — тек физикалық емес, интеллектуалдық күштің де көрінісі.
Студенттік жылдары ол республикалық және халықаралық жарыстарға қатысып, біртіндеп ел құрамасына енді. 2003 жылы халықаралық ареналарда Қазақстан атынан өнер көрсете бастады. Бұл — оның кәсіби спорттағы жолының басталуы еді.
Қызметі мен жетістіктері
Олимпиадалық жеңіс
Бахтияр Артаевтың спорттық мансабының шарықтау шегі — 2004 жылғы Афина Олимпиадасы. Ол 69 килограмм салмақ дәрежесінде өнер көрсетіп, барлық қарсыластарын айқын басымдықпен жеңіп шықты. Финалда ол кубалық әлем чемпионы Лоренсо Арагонмен кездесіп, сенімді түрде жеңіске жетті. Осылайша Артаев Олимпиада чемпионы атанды. Бұл жеңіс қазақ халқы үшін үлкен қуаныш болды — ол ел спортының жаңа дәуірін ашты.
Олимпиадада Бахтияр Артаевқа «Вэл Баркер кубогы» — ең үздік боксшы атағы берілді. Бұл марапат әр Олимпиадада тек бір спортшыға ғана табыс етіледі және оның техникасы мен тактикалық шеберлігі жоғары бағаланғанын білдіреді. Артаев — бұл сыйлықты алған алғашқы қазақстандық.
Кейінгі жарыстар мен марапаттар
Олимпиададан кейін Артаев Қазақстанның ұлттық құрамасында өнерін жалғастырды. 2005 жылы Қытайда өткен әлем чемпионатында қола медаль иеленді. 2006 жылы Дохадағы Азия ойындарында күміс медаль алды. 2007 жылы Чикагодағы әлем чемпионатында тағы да қола медаль жеңіп, өз деңгейін дәлелдеді.
2008 жылы Бейжің Олимпиадасына қатысып, ширек финалға дейін жетті. Сол жылы спорттық мансабын аяқтау туралы шешім қабылдады. Бірақ ол рингтен кеткенімен, спорттан алыстаған жоқ — бокс саласын дамытуға, жас спортшыларды тәрбиелеуге белсене кірісті.
Қызметтік мансабы
Бахтияр Артаев 2009 жылы Жамбыл облысы Айша бибі ауылдық округінің әкімі болып тағайындалды. Сол жылы облыстық туризм, дене шынықтыру және спорт басқармасын басқарды. Кейін облыс әкімдігі аппаратында қызмет атқарды.
2012 жылы ол Президенттік спорт клубы «Астана» ұйымының президенті болып тағайындалды. Бұл клуб Қазақстанның кәсіби спортын, соның ішінде боксты, велоспортты, хоккей мен жеңіл атлетиканы қолдаумен айналысты. Артаевтың бастамасымен бірнеше жас спортшыларға мүмкіндік беріліп, еліміздің спорттық инфрақұрылымы күшейді.
Кейінірек ол «Астана Арланс» жартылай кәсіпқой бокс клубының бас менеджері, кейін Қазақстан бокс федерациясының вице-президенті қызметтерін атқарды. Оның басты мақсаты – боксшылардың әлеуметтік жағдайын жақсарту, спорттық жүйені жетілдіру және ел намысын әлемге таныту болды.
Қоғамдық және саяси көзқарастары
Бахтияр Артаев спортшы ретінде ғана емес, елжанды азамат ретінде де танылды. Ол әрқашан жастарға үлгі болуды, оларды спортқа, отансүйгіштікке шақыруды өз борышы деп санады. «Нағыз ерлік – тек рингте емес, өмірде де адал болу» деген ұстанымды жиі айтады.
Әкімдік және басқарушылық қызметте жүріп, ауылдық және қалалық спорт нысандарын дамытуға атсалысты. Ол ауыл жастарына арналған спорт залдар мен мектептер ашуға бастамашы болды. Әлеуметтік жобаларды жүзеге асырып, спортты насихаттауға белсенді үлес қосты.
Саяси тұрғыдан ол бейтарап бағыт ұстанған, алайда мемлекеттік саясатты, әсіресе жастар мен спорт саласындағы реформаларды қолдайтынын ашық білдіреді. Бахтияр Артаевтың сөзінде «патриотизм» ұғымы ерекше орын алады. Оның айтуынша, нағыз патриот өз ісін сүйіп, ел үшін адал еңбек ететін адам.
Жеке өмірі
Бахтияр Артаев — отбасылы адам. Жұбайы Салтанат Артаева – жоғары білімді, мәдениетті, сабырлы жан. Ерлі-зайыптылар төрт бала тәрбиелеп отыр: екі ұл және екі қыз. Ол өз отбасын қоғам назарынан тыс ұстауға тырысады, себебі жеке өмірін жария етуді ұнатпайды.
2012 жылы оның өмірінде ауыр қайғы болды — жол апатынан анасы мен әкесі қайтыс болды. Бұл оқиға Артаевтың өміріндегі ең ауыр сәттердің бірі еді. Ол бұл сынақты да сабырмен қабылдап, өмірін жалғастырды, ата-анасының рухына лайық болуға тырысты.
Жеке өмірінде Бахтияр қарапайым, сабырлы, көпшілік алдында өзін ұстай білетін тұлға ретінде сипатталады. Оның өмірлік ұстанымы – «еңбек пен адалдық». Артаевтың айтуынша, «адамның күші тек жұдырығында емес, оның жүрегінде».
Мұрасы мен маңызы
Бахтияр Артаевтың өмірі мен еңбегі — Қазақстан спорты мен қоғамы үшін ерекше құбылыс. Ол ел спортының абыройын арттырды, бокс мектебінің жаңа дәуірін қалыптастырды. Артаевтың жетістіктері қазақ жастары үшін үлгіге айналды. Оның өмір жолы тек спортта емес, адамдық, рухани жетілу жолында да сабақ болды.
Артаев – нағыз халық қаһарманы. Ол қарапайым отбасынан шығып, табандылық пен еңбектің арқасында Олимпиада шыңына жетті. Оның жеңісі халықтың рухын көтеріп, елдің спорттық намысын биікке шығарды. Бүгінде ол өз тәжірибесін жастармен бөлісіп, Қазақстанның спорттық болашағын қалыптастыруда.
Бахтияр Артаевтың есімі – еңбек пен ерліктің, намыс пен рухтың символы. Ол тек спорттың емес, тұтас ұлттың мақтанышы. Оның өмір жолы әр қазақ баласына үлгі: еңбектенсең, мақсат қойсаң – жетістікке жетуге болады.
