Бала шошығанда не істеу керек: Кеңестер ата-аналарға
Баланың шошынуы – әрбір ата-ана үшін ерекше назар аударуды қажет ететін жағдай. Бұл жағдай кез келген жастағы балаларда кездесуі мүмкін және түрлі себептерден туындауы ықтимал: қорқынышты түс, қатты дыбыс, жаңа орта немесе жанжал. Бала шошығанда, оны сабырға шақыру мен сенімділігін арттыру үшін ата-аналарға белгілі бір әрекеттерді орындау маңызды.
Шошынудың себептерін түсіну
Баланың шошынуының нақты себебін анықтау ата-ананың ең басты міндеті болып табылады. Баланың эмоциялары мен мінез-құлқын мұқият бақылау арқылы шошынудың себебін анықтауға болады. Төменде баланың шошыну жағдайына себеп болатын негізгі факторлар берілген:
- Қорқынышты түс: Балалар түнде мазасызданып, өздерін қауіпсіз сезінбеуі мүмкін.
- Кенеттен шыққан қатты дыбыс: Мысалы, найзағай, петардалар немесе айқай.
- Жаңа орта: Баланың бұрын болмаған жаңа жерге баруы, жаңа адамдармен танысуы.
- Отбасындағы немесе сыртқы ортадағы жанжал: Балалар үлкендер арасындағы қақтығыстардан жиі шошынады.
Бала шошығанда не істеу керек?
1. Балаға түсіністікпен қараңыз
Бала шошынғанда, алдымен оны тыныштандырып, жағдайды бақылауға тырысыңыз. Жылы және жұмсақ дауыс арқылы онымен сөйлесіңіз, оның эмоцияларын қабылдап, қолдау көрсетіңіз. Мысалы:
- «Сен қорқып қалдың ба? Барлығы жақсы болады.»
- «Мен сенің жаныңдамын. Қазір бәрі тынышталады.»
2. Физикалық қолдау көрсетіңіз
Бала шошығанда, оны құшақтау немесе қолынан ұстау арқылы оның өзін қауіпсіз сезінуіне көмектесіңіз. Физикалық байланыс баланың жүйке жүйесін тыныштандырады.
3. Сұрақ қойып, сезімдерін білуге тырысыңыз
Баламен сөйлесу арқылы оның шошынуының себебін анықтауға тырысыңыз. Бұл әсіресе үлкен балалар үшін маңызды. Мысалы:
- «Не болды? Сені не қорқытты?»
- «Бұл жағдайды қалай шешуге болатынын бірге ойлайық.»
Тыныштандыру әдістері
Шошынған баланы сабырға шақыру үшін төмендегі әдістерді қолдануға болады:
- Тыныс алу жаттығулары: Баланы баяу және терең тыныс алуға үйретіңіз. Бұл әдіс жүйке жүйесін қалыпқа келтіреді.
- Көркем ойлау: Балаға жағымды суреттер мен оқиғаларды елестетуін сұраңыз. Мысалы, теңізде ойнап жүргенін немесе сүйікті ойыншықтарымен ойнағанын айту.
- Ойыншық немесе сүйікті заттарды пайдалану: Шошынған кезде баланың сенімділігін арттыру үшін сүйікті ойыншығын немесе көрпесін беріңіз.
Ұйқыдағы шошыну жағдайы
Түнгі уақытта шошыну – жиі кездесетін мәселе. Бала шошығанда не істеу керек? Егер бала түнде шошып оянса:
- Оны жарық жағылған бөлмеге апарып, тыныштандырыңыз.
- Су ішкізіп, оның жанында біраз уақыт болыңыз.
- Егер шошыну жиі қайталанса, бұл туралы дәрігермен кеңесіңіз.
Баланың шошынуынан алдын алу жолдары
Шошынудың алдын алу үшін келесі кеңестерді орындаңыз:
- Күнделікті тұрақтылықты қамтамасыз етіңіз: Бала күн сайынғы тәртіпке үйренген кезде өздерін қауіпсіз сезінеді.
- Қорқыныш туралы ашық сөйлесіңіз: Баланың қорқыныштарын жасырудың орнына, оларды бірге талқылап, жеңуге тырысыңыз.
- Экран уақытына шектеу қойыңыз: Қорқынышты фильмдер мен ойындар шошыну сезімін арттыруы мүмкін.
- Тыныш ұйқы ортасын жасаңыз: Бөлме қараңғы, тыныш және жайлы болуы тиіс.
Дәрігерге қашан жүгіну керек?
Кей жағдайларда шошыну ұзаққа созылып, баланың күнделікті өміріне әсер етуі мүмкін. Егер бала:
- Ұзақ уақыт бойы қорқынышты сезінсе.
- Өз-өзіне деген сенімділігін жоғалтса.
- Шошыну физикалық белгілермен (жүрек соғысының жиілеуі, терлеу) бірге болса, дәрігермен немесе психологпен кеңескен жөн.
Ата-ананың рөлі
Ата-ананың бала шошынған кезде дұрыс әрекет етуі өте маңызды. Баланың шошыну кезіндегі реакциясы көбіне ата-ананың сабырлығымен байланысты. Егер ата-ана балаға қолдау көрсетіп, сабыр сақтаса, бұл жағдайды жеңілдетуге көмектеседі.
Қорытынды
Бала шошығанда не істеу керек? Ең алдымен, оның эмоцияларын қабылдап, қолдау көрсету қажет. Шошынудың себебін түсіну арқылы ғана оны болдырмау немесе жеңілдету мүмкін болады. Баланың өзін қауіпсіз сезінуіне жағдай жасау, шынайы қолдау көрсету және қажетті кезде мамандардан көмек сұрау – ата-анаға қойылатын негізгі талаптар.
